Her yıl 1 Mayıs gününde kutlanan işçi ve emekçi bayramı ile ilgili detaylı bir yazıyı sizlere sunuyoruz. 1 Mayıs özellikle Taksim’de kutlanması dolayısıyla büyük önem arz etmektedir. Neden Taksim’de 1 mayıs kutlanır?  hatta 1 Mayıs neden işçiler için çok önemli bir bayram? Bu yazımızda sizlere geniş bir şekilde 1 Mayıs hakkında bilgiler vereceğiz. 1 Mayıs nedir? 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı nasıl ortaya çıkmıştır? nasıl ortaya çıkmıştır? Dünya üzerinde ve ülkemizde 1 Mayıs neden kutlanır? İşçi ve Emekçi Bayramı denmesinin sebepleri nelerdir? ilk 1 Mayıs olayları nerede ve nasıl oldu? 1 Mayıs işçi bayramının hikayesi nedir? sorularının cevaplarını bu makalede alıyor olacağız.

1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı nasıl ortaya çıkmıştır? Dünya’da ve Türkiye’de 1 Mayıs

İşçi ve emekçiler tarafından tüm dünya genelinde kutlanan 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı isim olarak Bayram olarak gözükse de aslında birliğin, mücadelenin, haksızlıklara karşı dayanışmanın günüdür. Dünya üzerinde çoğu ülkede resmi tatil olarak, resmi tatil olmayan ülkelerde ise büyük savaşımlar sonucunda tatil edilmesini sağlayan gün olarak yer almaktadır.

Peki 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı’nı temel anlamda değeri, anlamı ve nasıl mücadeleler sonucu ortaya çıkmıştır?

İlk 1 Mayıs olayları ne zaman nerede çıktı? 1 Mayıs nasıl doğdu? 1 Mayıs’ın hikayesi

Dünya üzerinde ilk defa 1856 yılında Melbourne kentindeki inşaat işçilerinin günlük çalışma saatlerini sekiz saate düşürmek adına parlamentoya yürüyüşü, ilk kıvılcımın atılması olarak görülmektedir.

1 Mayıs 1886’da işçilerin günde 12 saat ve haftada 6 gün olan iş saatlerinin, günlük 8 saate indirilmesi taleplerini Amerika İşçi Sendikaları’nın önderliğinde eylem başlattılar. Chicago’da yapıla bu eyleme yaklaşık olarak 500.000 işçi-emekçi katıldı. Lousievill (Kentucky)’de  altı binden fazla siyah ve beyaz işçi katıldı. O dönemde parklar ve bir çok kamuya açık alanlar siyahlar için kapalıydı. Ayrıca yine o dönemlerde siyahlar ile beyaz arasındaki ırkçılık da son derece sivriydi ve böylelikle siyahların söz hakları, aldıkları ücretler de beyazlara oranla çok düşüktü. Toplanan işçiler ilk defa insan derisinin renginin bir anlam ifade etmediğini ve verilen emeğin herkes için aynı olduğunu düşündü. Her eyalette ve kentte omuz omuza yürüdüler ve yasaklanan ulusal parklara beraber girdiler. Bu dayanışma biçimi emeğin değerini artırmakla birlikte ırk ayrımı konusundaki ön yargıyı büyük ölçüde yıkmış oldu.

Grev ve gösteriler 1 Mayıs’tan sonra devam ederken 3 Mayıs’ta işçilerin sayısı gittikçe arttı. McCornick’e ait fabrikadan atılan ve grevde olan işçiler de diğer emekçilerle birlikte hareket etmeye başladılar. Miting sona ermek üzereyken fabrika düdüğünü çalarak grev kırıcıları dışarı çıkarttı. Grev kırıcıları protesto etmek isteyen bir grup işçinin fabrikaya yönelmesi ile polis ateş açtı ve sonucunda bir çok işçinin yaralanmasının yanı sıra 4 işçi hayatını kaybetti.

1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı nasıl ortaya çıkmıştır? Neden 1 Mayıs? | McCornick’e ait fabrikadan atılan ve grevde olan işçilere diğer emekçilerde destek oldu

4 Mayıs Haymarket Olayları

Tüm bu olaylar 4 Mayıs günü Haymarket önünde protesto edilmek amacıyla işçileri yeniden bir araya getirdi. İşçilerin temel sloganı şuydu: “ Sekiz saat çalışma, sekiz saat dinlenme, sekiz saat canımız ne isterse!”  Protesto sırasında nereden geldiği belli olmayan bir bomba polis kürsüsünün önünde patladı ve 7 polis ölürken 69 polis yaralandı. Bu olayla beraber yüzlerce işçi gerçekliği ispatlanamayacak sebeplerle çoğu işçi gözaltına alındı. Gözaltına alınan işçilerden en genç olan Louis Lingg idamından bir gün önce intihar etti. Yine tutuklanan isimlerden birisi olan August Spies’in mahkeme salonundaki sözleri ise şu şekilde oldu:

“Bizleri asarak adeta milyonları, aç ve sefillik içerisinde çalışarak kurtuluşu bekliyor olan, işçi hareketini engelleyebileceğinizi düşünüyorsanız, düşünceleriniz gerçekten bu yönde ise, işte o zaman kesinlikle asın bizi! Burada bir kıvılcımı ezeceksiniz ancak orada, burada ya da şurada, hem önünüzde hem de arkanızda, her yerden alevler yükselecek. Bu kesinlikle büyük ve gizli bir ateştir. Bunu asla söndüremezsiniz.”

Yaşanmış bu kötü olayların tekrar yaşanmaması adına 1889 yılında Fransız bir işçi temsilcinin önerisiyle birlikte 1 Mayıs gününün tüm dünyada Birlik, Mücadele ve Dayanışma günü olarak kutlanması kabul edilmiştir. Yaşanan bu olayların tümü itibariyle sosyalist düşünürleri de oldukça etkilemiştir. Aynı savaşı veren Karl Marx ve Engels gibi düşünürler sisteme baş kaldırı olarak başlayan bu süreci teorik bir sisteme oturtmuşlardır. Engels tüm o aktif direniş sürecini şu sözleriyle desteklemiştir: “Bugün ben bu satırları yazarken, Avrupa ve Amerika proletaryası ilk kez tek bir ordu halinde, tek bir bayrak altında toplanmış bulunmaktadır. İş gününün 8 saat çalışma süresi olması konusunda seferber ve tek yürek olunmuştur. Günümüzde bildiğimiz soluk kesen görünüme,tüm ülke işçilerinin birlik olarak bir takım olmaları bütün ülkelerin kapitalist insanlarına ve toprak sahiplerine göstermiş olacaktır. Keşke Marx şimdi yanımda olsaydı da, bunu kendi gözleriyle görebilseydi!”

1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı nasıl ortaya çıkmıştır? Neden 1 Mayıs? | Dünya’da ve Türkiye’de gelir eşitsizliği giderek artıyor

Türkiye’de 1 Mayıs | Türkiye’deki 1 Mayıs Hikayesi

Türkiye’de 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı bilinenden çok daha öncesine dayanmaktadır. Türkiye’nin yakın tarihi içinde İlk olarak 1909 Yılında “Amele Bayramı” olarak isimlendirilmiştir ve Arapçasından Türkçe’ye çevrilebildiği kadarıyla “Yurtsever Kardeşlerim! Şerefli Gazete Çalışanları! Haberiniz olsun ki, 1 Mayıs Dünya İşçileri Bayramı münasebetiyle amele kıraathaneleri civarındaki tren istasyonu mevkinde toplantı ve gösteri vardır.” Şeklinde bildirimler dağıtılmıştır. İzinli ve gerçekten kutlama havasında geçen ilk 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı ise 1911 yılına denk gelmektedir. Bu yıl, Üsküp, Selanik, Edirne ve Trakya şehirlerinde yapılan 1 Mayıs etkinliklerinde yaklaşık yedi bin kişinin katıldığı yürüyüşlerle Selanik’te yapıldı.

1912 Yılına gelindiğinde ise günümüzde olduğu gibi 1 Mayıs’ı kutlamak büyük bir kazanım haline geldi ve Selanik ve İstanbul’da kutlandı. İstanbul’da kutlanan bu ilk 1 Mayıs’ta Selanik’teki gibi seçme seçilme hakkından, grev yasasının değiştirilmesinden, emeğin hakkının korunması gibi bir çok konuda talepler dile getirildi. Bu kutlamalar konusundaki tedbirler çok geçmeden kendisini gösterdi ve İttihat ve Terakki Hükümeti

1912 yılında başlayan Balkan Savaşları’nı bahane göstererek sıkı yönetim ilan etti ve gösterileri askıya aldı. Bu kararla birlikte yaklaşık yarım yüz yıl boyunda Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde 1 Mayıs’ın kutlanmasına izin verilmedi.

1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı nasıl ortaya çıkmıştır? Neden 1 Mayıs? | 1977 “Kanlı Pazar” Taksim

1977 Mayıs’ındaki “Kanlı Pazar”

Yıl 1976 olduğunda tekrar 1 Mayıs DİSK’in öncülüğünde Taksim meydanında yapıldı. Saraçhane, Beşiktaş, Kabataş ve Şişli’den dört yüz bin kişilik bir işçi güruhu Taksim Meydanı’nı doldurdu. Bu durum sermayedarları ve hükümeti oldukça tedirgin etti. Gittikçe büyüyen işçi sınıfının söz hakkına sahip olması düşüncesi onları korkutmaya başladı ve Türkiye tarihi için karanlık dönemlerin başında gelen 1977 Mayıs’ındaki “Kanlı Pazar” yaşandı.

Taksim alanına gelen beş yüz bin işçinin gelmesi ve sayının giderek artması engellenemedi. Saat 14.30’da başlayacak olan kutlama için sabahın erken saatinden tüm emekçiler alanı doldurmaya başladı. Kortejler, bayraklar, sloganlar eşliğinde İstanbul’un dört bir yanından alana geliyordu emekçiler. Alanda konuşmalar ve talepler dile getirilirken çevre binaların üzerinden alandaki sivil emekçilerin üzerine bir anda ateş açıldı. Taksim alanındaki iki yüz kişi yaralandı ve otuz yedi emekçi hayatını kaybetti. Olayda iki bin civarında mermi atıldığı saptandı, buna karşın yalnızca beş kişi kuşun yarası sebebiyle hayatını yitirdi. Aradan geçen onca süreye rağmen hala bu saldırıyı kimin yaptığına dair en ufak bir kanıt bile bulunamadı. O günden sonra emekçi için 1 Mayıs ve 1 Mayıs için Taksim Meydanı önem arz etmektedir.

Bundan tam 32 yıl sonra ilk defa hükümet 1 Mayıs için Taksim Meydanında kutlamalara izin verdi. Taksim Meydanı’na üç ana yoldan çıkıldı; Mecidiyeköy-Şişli ve Tarlabaşı Bulvarı. İki yüz binin üzerinde katılımcı vardı. Taksim Meydanına daha önce orada hayatını kaybedenler için karanfiller bırakıldı ve bu isimler yüksek sesle anıldı. Hepsi için saygı duruşu yapıldı ve tören sona erdi.

1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı nasıl ortaya çıkmıştır? Neden 1 Mayıs? | 1 Mayıs karikatürleri bu günün anlamını kısaca özetliyor

Ayrıca Bakınız

• Osmanlı devrinde İstanbul’un tarihinde yaşanan 3 sıradışı yasak
• 12 Eylül darbesiyle ilgili dava dosyası kapandı!