Arkeolog Nedir? Arkeolog Nasıl Olunur? Arkeologlar neler yapar?

Hem zor hemde sevgi gerektiren meslekler listesinde bulunan Arkeolog ile ilgili merak ettiğiniz Arkeolog Nedir? Arkeolog Nasıl Olunur? Arkeologlar neler yapar? sorularının cevabı yazımızda.

Arkeolog Nedir? Arkeolog Nasıl Olunur? Arkeologlar neler yapar?

Arkeoloji Nedir?

Arkeolog tanımı yapmadan önce Arkeoloji ne demek kısaca ondan bahsedelim. Arkeoloji Nedir? Arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkarılmış kültürleri, sosyoloji, coğrafya, tarih, etnoloji gibi birçok bilim dalı ile ortaklaşa yapılan araştırma ve inceleme yapan bilim dalıdır. Bazı kişiler Türkçe’ye çevrildiğinde “Kazı bilim” olarak talihsiz bir benzetme yapsa da Kazı sadece Arkeolojik Yöntemlerden biridir. Arkeoloji bir çok bilim dalının ortak kümesinde olup, aslen insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin zaman içinde değişim şekillerini ve birbirleri ile ilişkilerini inceler.

Yunanca kökenli olan Arkeoloji, ἀρχé ar(ch)ke yani Türkçe eskiden gelen, ό λόγος logos yani Türkçe Öğreten, Bulgu, Bilgi, anlamına gelmektedir.

Arkeoloji kendi içinde dallanan bir bilim dalıdır. Bunlar Prehistorya yani Tarih Öncesi, Klasik, Mısır, Ortaçağ, Tevrat, Prohistorya ve Ön Asya Arkeolojilerine ayrılabilir. Tarih öncesi ve sonrası eldeki buluntulara göre bilgi edinme isteyen Arkeoloji biliminin uzmanlarına Arkeolog denmektedir.

Özellikle eski yerleşim birimlerin zamanla yok olup sonrasında yeni yerleşimler üzerine yapılmaktadır. Eski tip bu yerleşim örnekleri genelde kerpiç ile yapılanmıştır. Bu kerpiçler yıkıntı ile zamanla tepeler yani Höyükler dediğimiz, Arkeolojik alanlar oluştururlar. Türkiye tam anlamıyla Höyük zenginidir. Çatalhöyük, Alacahöyük ve Yalıhöyük gibi meşhur höyüklerimiz dışında bir çok Antik Kentlerimiz de bulunmaktadır. Anadolu medeniyetlerin anasıdır diyebiliriz.

Arkeologlar çalışmalarını insanların yaşadığı yerleri önce bilimsel araştırmalarla tahmin eder ve kazılara başlarlar. Tarih öncesi bulunan her buluntu insanlık tarihi için çok ayrı önemlidir.

Arkeolog Nedir? Arkeolog Nasıl Olunur? | Arkeologlar kazı alanlarını belirler

Arkeolog Nedir?

Arkeolog, bilim dallarından biri olan arkeoloji alanında eğitim almış, uzman ve bilirkişi konumunda olan mesleki çeşitlerden biridir. Arkeolog insanın yaradılışından dünya üzerinde görülmesinden Orta çağa kadar geçen süreç içinde insana dair ne varsa, geçmiş zamandaki buluntulara ve kazılara göre, ister su altı, ister toprak altı yada yüzeyi inceleyen ve geçmişle bağlantılarını araştıran ve koruyan kişilerdir.

Çok zorlu ve zaman harcayan bir meslek grubu üyesi olan Arkeolog sınıfına katılma, özellikle bu işi seven kişiler tarafından seçilmektedir. Doğa meraklısı, tarih seven, açık havalarda kazıyla uğraşmaktan çekinmeyen, sabırlı, iyi gözlemler yapabilen, araştırıcı kimliğim var diyorsanız o zaman Arkeolog olmanızın önünde tek engel diplomadır. Diploma almak için tabi ki bir Üniversite kazanmalı ve ilgili bölümü kazanıp bitirmek gerekir.

Arkeolog Nedir? Arkeolog Nasıl Olunur? | Arkeolog meslek olarak zordur

Arkeologların Çalışma Ortamı ve Koşulları Nelerdir?

Arkeologlar görevlerine göre değişik ortamlarda çalışır. Araştırma yapan arkeologlar, çoğunlukla okuyarak, yazarak görev yaparlar, yaz aylarında kazı çalışmalarını açık havada yürütürler. Müzelerde çalışanlar için çalışma ortamı temiz ve sessizdir.

Bir kazıda ilginç bir parçanın bulunması ve ait olduğu dönemin belirlenmesi uzun ve zahmetli bir çaba sonucunda gerçekleşir. Arkeologlar bir çok bilim insanı ile ortak hareket etmeli. Bu bir epigraf yani eski yazıtları okuyabilen yada eski çağ tarihçisi yeri geldiğinde heykeltıraş, mimar, topograf, teknik ressam hatta fotoğrafçılar ile de iletişim halinde olabilir. Bu yüzden bazı Arkeologlar özellikle kendi dalları dışında 2. bir alanda eğitim görmeyi tercih ederler.

Bir Arkeolog ‘un iş malzemeleri ise, Spatula (ucu sivri küçük mala),kazma, kürek, el arabası, keski, su terazisi, fırça, süpürge, fotoğraf makinesi, metre, ölçüm, çizim araç-gereçleri, temizliği için kimyasal maddeler, sondaj aletleri.

Arkeolog Nedir? Arkeolog Nasıl Olunur? | Arkeologların olmazsa olmazı Spatula

Arkeolog Nasıl Olunur?

Arkeolog olmak isteyen kişilerin ,Üniversitelerin ilgili alanı olan Arkeoloji Bilim Dalını okumaları gerekmektedir. Ülkemizde halen Akdeniz, Anadolu, Atatürk, Dicle, Mersin, Çanakkale Onsekiz Mart, Selçuk ve Trakya Üniversitelerinde sadece Klasik Arkeoloji Anabilim dalında; Hacettepe Üniversitesinde Protistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim dalında; Ege Üniversitesinde Protistorya ve Önasya Arkeoloji, Klasik Arkeoloji, Ankara ve İstanbul şehirlerinde ise Klasik Arkeoloji, Protistorya ve Önasya Arkeoloji Bilim dallarında eğitim verilmektedir.

Bilkent Üniversitesinde ise diğerlerine göre daha farklı olarak Arkeoloji ve Sanat Tarihi olarak iki bölüm birleştirilmiştir.

İlgili bölümlere liseden sonra LYS ile “Sosyal (TS)” puanı ile girilebilir.

Arkeoloji Bölümü eğitim süresi 4 yildir. Arkeoloji alanında eğitim veren anabilim dallarinin birinci sınıfında, temel kavramlar ve terimler öğretilmektedir. Arkeoloji alanında eğitim veren bu anabilim dallarinin birinci sınıfında temel kavramlar ve terimler öğretildikten sonra diğer sınıflarda her Anabilim Dalı kendi konusu çerçevesinde insanlığın sosyo-kültürel yapısını ve kültür ortam ilişkilerini işler.

Klasik arkeolojide Yunanca ve Latince öğretilmektedir. Arkeoloji bölümü içerisinde Tarihi Coğrafya, Seramik, Heykel ve Mimari derslerde verilmektedir.

Lisans eğitimini tamamlayan kişiler üniversitelerde görev almak isterlerse araştırma görevlisi sınavında basarili olmaları gerekir. Araştırma görevlisi olunduğunda, sonrasında doktora derecesi aldıktan sonra kariyerini yardımcı doçent, doçent ve profesör olarak ilerlenebilir.

Meslek elemanları belli bir alanda uzmanlaşma mümkündür. Arkeologlar kendi içlerinde de eski tunç çağı eserleri konusunda uzman ya da bulunan buluntu parçalarındaki eksik parçaları birleştirme yani konservatör alanında uzman yada madeni paralar yani sikke konusunda uzman olabilir.

Arkeolog Nedir? Arkeolog Nasıl Olunur? | Arkeologlar insanlık tarihine yön verir

Arkeologlar Neler Yapar?

• İlk çağlardan günümüze kadar ,karada yada denizde hiç görülmemiş arkeolojik  eserleri gün ışığına çıkarmak için kazılar yapar.
• Kazılardan elde edilen eserleri temizler.
• Parça eserlerin yapıştırılmasını (konservasyon), bakım-onarım ve restorasyonunu yapar,
• Buluntuların kaydını tutup, korunmasında öncülük yapar, halkın bilgilenmesinin sağlar.
• Kültür Bakanlığında çalışması durumunda; kazılarda gözlemci olarak görevlendirilebilir.
• Kazılar sonucu bulunan bölgelerin kaydını tutup, herhangi bir taciz söz konusu ise, devlet birimlerini vereceği rapor ile harekete geçirme Korunması gereken kültür ve tabiat varlıklarını saptar ve kaydını tutar, bunlara yönelik koruma ve restorasyonlar konusunda kararlar çıkarılmasını sağlar.
• Çevresindeki antik kentlerin (ören yerlerinin) belirli aralıklarla denetimini yapar. Müzelerde bulunan koleksiyonların denetimini yapar.

Arkeolog Nedir? Arkeolog Nasıl Olunur? | Arkeologlar müzelerdeki kayıtları inceler ve kontrol eder

Arkeologların Çalışma Alanları ve İş Bulması  

Arkeologlar Yurt içinde resmi olarak çalışan bir meslek grubudur. Arkeologların çalıştıkları yerler hakkında ise birkaç yer sunabiliriz. Öğretim görevlisi veya Araştırmacı olarak Üniversitelerde iş imkanı bulunmaktadır. Kültür Bakanlığı çatısı altında Müzeler ve Anıtlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı çeşitli müzeler ve koruma komitelerinde, Özel Müzeler, Vakıflar Genel Müdürlüğü, MTA yani Maden Tetkik ve Arama’da çalışabilirler.

Arkeolog Nedir? Arkeolog Nasıl Olunur? | Arkeologlar kazılarda zor şartlar altında çalışabilir

Arkeologlar Ne kadar Kazanır?

Arkeologlar 4 yıllık dönemden sonra, teknik çalışmalara katılmaya başladıklarında asgari ücretin 4 yada 5 katı kadar maaş almaktadırlar. Uzmanlaştıkça bu maaşlar artmaktadır.

Ayrıca Bakınız

• Arkeoloji’de kullanılan terimler nelerdir? Arkeoloji Sözlüğü