Diyabet hastalığı genelde yetişkin hastalığı görülür. Fakat 18 yaş altı çocuklarda, hatta bebeklerde de diyabet hastalığı sıklıkla görülür. Okul çağına gelindiğinde ve Okul çağında ki çocuklar için diyabetli yaşam yetişkine göre çok zordur. Yazımızda uzmanlardan aldığımız bilgilerle, ailelerin bilmesi gereken Diyabet sorunu hakkında bilgiler hazırladık. Çocuklarda diyabet önlenebilir mi? Çocuklarda diyabet nasıl anlaşılır? Tip 1 ve Tip 2 diyabet nedir? Tip 1 ve Tip 2 Diyabetin farkı nedir? Küçük yaşta diyabet (şeker hastalığı ) neden olur? Diyabetli çocuklar nasıl beslenmeli? Diyabetin tedavisi var mı? sorularının cevaplarını yazımızın içerisinde bulabileceksiniz.

Çocuklarda diyabet nasıl anlaşılır? Tip 1 ve Tip 2 diyabet nedir?

Diyabet çağımızın en yaygın hastalıklarından biridir. GDO’lu gıdalar ve Katkı maddeli hazır gıdaların artması ile ilerleyen zamanlarda daha da çoğalacağı tahmin ediliyor. Halk arasında Şeker Hastalığı olarak da bilinen Diyabet, hem yetişkinlerde hemde çocuklarda görülebilir. Yetişkinler genelde Diyabeti kabullenip, yaşamaya devam etmeye çalışır. Fakat çocuklarda durum böyle değildir. Diyabetli çocuklar okul öncesi Aile kontrolünde iken, okul döneminde ailen uzak kaldığı zaman, diğer arkadaşları gibi Okul kantinlerine gidemez, bu durum onları okul içinde arkadaşlardan uzaklaşmasına sebep olup, arkadaşlarına özenerek bazen de yanlış yeme seçimleri yaparak daha da zor bir yaşama girebilirler. Bu durum onlarda psikolojik sorunların oluşmasına da neden olabilir.

Diyabet Hastalığı, karşımıza, Tip 1 ve Tip 2 diyabet olarak 2 tip şeklinde çıkar. Tip 1 ve Tip 2 diyabet birbirinden ayrılması ve anlaşılması gerekir.

Tip 1 diyabet kısaca T1D, 20 yaşından küçük kimselerde en çok görülen diyabet şeklidir. Tip 1 diyabet (T1D), nedeni halen bilinmiyor ama genetik olarak HLA adındaki doku grubu yatkınlığı olan bireylerde, çevresel faktörlerin de etkisiyle gelişebiliyor. Tip 1 diyabet (T1D) bu yüzden risk taşıma grubu en geniş olandır.

Son yıllarda ise Tip 2 diyabet (T2D), çocuklarda görülmeye başlandı. Bunun en büyük nedenlerinden biri ise Obezite. Eğer çocuklarda Obezite önlenirse, Tip 2 diyabet (T2D) olmaları da önlenebilir.

Maalesef yapılan son araştırmalarda Türkiye’de erkelerin yüzde 25’i, Kadınların yüzde 41’i obez yada aşırılı kilolu olarak görülmektedir. Dünyada ise çocukların yüzde 25’ine yakını obezdir. Ayrıca obez olan bu çocukların ebeveynleri de yüzde 70’si obezdir. Anne ve Baba obez olduğunda çocukların olmama ihtimali çok azdır. Obezite konusunda sağlıklı beslenme, GDO’lu, katkılı işlenmiş hazır gıdalar, şeker ve beyaz undan kaçıp, bol su tüketip, haftada 4 gün spor alışkanlığı kazanılmalıdır.

Şimdi Tip 1 ve Tip 2 diyabet nedir? Nasıl anlaşılır? sorularını cevaplayalım.

Çocuklarda diyabet nasıl anlaşılır? Tip 1 ve Tip 2 diyabet nedir? Tedavisi | Çocuklukta diyabet, hem hastayı hemde aileleri için zor süreçtir

Tip 1 diyabet (T1D) nedir? Çocukta Tip 1 diyabet (T1D) olduğu nasıl anlaşılır?

Tip 1 diyabet (T1D), insülin üreten pankreas beta hücrelerinin, Bağışıklık Sistemi tarafından yıkılması ile ortaya çıkar. Yani Bağışıklık Sistemi, kendi kendine savaş açmış, vücudun kendi hücrelerini düşman olarak görmektedir. Bağışıklık Sisteminin aşırı ve gereksiz çalışmasının nedeni anlık değildir. Vücudun sağlıksız beslenmesi ile aylar yıllar içinde oluşan bir sorundur. Tip 1 diyabet (T1D) olan bireylerin kardeşlerinde ve çocuklarında da yüzde 6 oranında diyabet gelişmektedir. Tip 1 diyabet (T1D), olan yeni tanılı çocukların yüzde 10’undan azında ebeveynleri ve kardeşlerinde de diyabet görülmüştür.

Tip 1 diyabet (T1D) için önlem alınabilir mi?

Aile içinde Tip 1 diyabet (T1D) hastası var ise, çocuklar devam kontrol altında tutulmalıdır. Dünya genelinde 1950 yılından itibaren 20 yılda bir yüzde 100 oranında hasta oranı artmaktadır. Erken çocukluk döneminde geçirilen enfeksiyonlar ve yanlış beslenme alışkanlığı hastalığı tetikliyor. Etkin bir önleme mekanizması yoktur. Önemli olan risk grubunda olan bireylerin devamlı kontrol sürecinde olmalıdır. Erken teşhislerde hastalığın çıkma tarihinin çok öncelerinde görülebilir.

Çocukta Tip 1 diyabet (T1D) nasıl anlaşılır?

• Çocukta çok su içme (polidipsi) varsa,
• Ani kilo kaybı yaşayıp, gün içinde idrar atımı nedeniyle devamlı tuvalete sıkça gidiyorsa,
• Tam aksine çok kilo alıp, obezite grubuna girmişse, beklenmeden uzmana gidilmelidir.

Çocuklarda diyabet nasıl anlaşılır? Tip 1 ve Tip 2 diyabet nedir? Tedavisi | Diyabetli çocuklara diyabet eğitimi kesin verilmeli

Tip 2 diyabet (T2D) nedir? Çocukta Tip 2 diyabet (T2D) olduğu nasıl anlaşılır?

Tip 2 diyabet (T2D), insülin salgısının, genetik bozukluğu olan ailelerde, kuvvetli bir genetik yatkınlığı vardır.Özellikle şişman yada obezlik, hareket kısıtlılığı, Tip 2 diyabet (T2D) için risk faktörüdür. Fakat gençlerde nadiren gözükmektedir. Pediatrik hastaların çoğunluğu ekonomik yönden düşük ve diyabetli ailelerde gözükmektedir. Tip 2 diyabet (T2D) olan bireylerde kardiyovasküler rahatsızlıklar görülmekte, psikolojik rahatsızlık sanılıp doktora başvurabilirler. Deride koyulaşma ve kalınlaşma olan Akantosis nigrikans, boyun, koltukaltı ve dirseklerde çokça görülür. Şişman hastaların çoğunda görülmekte olan bu hastalık, Tip 2 diyabet (T2D) için spesifik değildir.

Tip 2 diyabet (T2D) için önlem alınabilir mi?

Glukoz intoleransı bulunan erişkinler, Tip 2 diyabet (T2D) günde yarım saat egzersiz ve uzman diyeti ile, yağı azaltılmış beslenme yarı yarıya bu riski düşürmektedir. Medformin tedavisi ile Tip 2 diyabet yüzde 30 oranlarında azaltılması başarılmıştır. HbA1C düzeyi normale yakınsa kalori alımı azaltılıp, egzersiz süreleri uzatılarak, tedavilerde uygulanmaktadır. Çok su içme, çok idrar yapma ve kilo kaybı beraberliği çocukluk dönemi diyabeti için önemli bir semptom olmasına rağmen aileler bu konuda ilgisizdir. Bu ilgisizlik hastalığın yerleşmesini sağlamaktadır.

Tip 2 diyabet (T2D) nasıl anlaşılır?

ABD’de 20 yaşın altında T1D tanı sayısı 200 binlere çıkmıştır. Son 20 yılda ise bu rakamın artmasının nedeni aile ilgisizliğidir. Çocukların sağlık taramalarında diyabet kontrolü atlanmaktadır. Abdominal ağrılar, bulantı ve kusma bağırsakları işaret eder. Hastalar hafif ve orta derecede susuz kalmış, çok hızlı nefes alma görülebilir. Arkasından uyuklama ve uyuşma belirtileri de gösterir.Artık hastalık süt çocukları, oyun çocukları ve okul öncesi çocuklara kadar görülme sıklığı artmaktadır. Kan ve idrar da glukoz değerlerine bakılması hayat kurtarıcı olabilir.

Çocuklarda kandaki glukoz değeri 200 mg/dl üzerinde ise diyabet tanısı koymak için bir belirtidir. Bu testler 2 gün de yapılabilir. Bu teste şeker yükleme testi denir. İlk gün aç karnında glukoz değeri 125 mg/dl, şeker yükleyerek 2. saatte glukoz düzeyi 200 mg/dl üstüne çıkıyorsa diyabet tanısı doğrudur denilebilir. Normalde ilk değer 100 ile 125 arasında, 2. değerin ise 140 ile 200 arasında olmalıdır.

Glukoz intoleransı ve açlık glukozu olan çocuklarda, adacık otoantikorları yoksa, Tip 2 diyabet (T2D) açısından riskli gruptadırlar. Bu tip hastalarda kesinlikle kilo kaybı ve yaşam tarzı değiştirilmelidir. Zaman içinde çok farklı komplikasyonlarda görülebilir.

Okumadan Geçme: Diyabetin kontrolünde beslenme nasıl olmalıdır? Diyabet tedavisi nedir?

Çocuklarda diyabet nasıl anlaşılır? Tip 1 ve Tip 2 diyabet nedir? Tedavisi | Diyabetli çocuklara hastalığının ayrıntılarını anlatıp, psikolojik olarak desteklenmelidir

Diyabetin tedavisi var mı?

Bu konuda uzman olan Prof. Dr. Rüveyde Bundak açıklıyor.

Uzmanların tedavi amaçları öncelikle, kronik hiperglisemi ve hipoglisemiyi önlemek, yaşam kalitesini arttırmak ve uzun dönemde yaşayacağı komplikasyonları azaltmaktır.

Diyabet hastası olan bir aile kesinlikle insülin enjeksiyonlarının nasıl yapılacağını öğrenmelidir. Eğer hastalık ile aile uyumu sağlanırsa dönemi atlatmakta kolay olur.

Aileler hasta olan birey için en az günde 4 kez kan glukoz düzeyine bakmalıdır. Eğer başka bir hastalık da varsa bu sıklık daha da arttırılır. Bunun için glukometre adındaki bir bilgisayar programı ile takip bilgisayar üzerinden yapılabilir. İki saat yada daha uzun süre aç kalınması, yaşa bağlı olarak, glukoz değerlerinde değişiklik gösterebilir.

Aileler diyabet hastalarının, başka bir hastalığa yakalanması halinde, açlık kan glukoz değerinin 240 mg/dl (13,3 mmol/L) ve üzeri çıkması durumda, kan veya idrar keton düzeyine bakacak şekilde eğitim almalıdır. Çünkü hastaneye gidip gelmek hastayı psikolojik yönden bozup, daha da kötü olmasına neden olabilir. Bu değerler öğrenildiğinde, Doktora telefon ile bilgi verilmelidir.

İnsülin tedavi de  çok önemlidir. Lipoliz ve Keton üretimini durdurur. Karaciğerlerde fizyolojik glukoz üretimine baskı yapar. Glukozun oksidatif kulanım için hücre içine girmesini sağlamaktadır. (Glukoz düzeylerine göre, insülin veren pompa sistemleri üzerinde de çalışılmaktadır.)

Aileler hastalarına göre yeme tarzını değiştirmesi gerekir. Diyabetli çocuğun beslenmesine dikkat edilmeli. Doktordan çocuğun yeme sıklığı ve yiyecek seçimlerini içeren ayrıntılı bir diyet listesi alınmalıdır. Diyabetli  çocuklarda sıkı bir diyet yoktur, aile ve çocuğun faydalanabileceği sağlıklı beslenme programlarını, uzmanından istenebilir. İnsülin iğneleri bu beslenme diyetlerine göre yapılmalıdır. Özellikle alınan karbonhidratlar diyette verilen ölçüyü aşılmamalıdır. Çünkü alınan insülin ters tepki yapıp kan değerlerini yükseltebilir.

Diyabetli çocukların kesinlikle aerobik ve jimnastik türü sporlar yapması kesinlikle gereklidir. Egzersiz onun psikolojisini düzeltecektir. Hem kan basıncı düşecek ham de HDL kolestrol seviyesi düşecektir.

Tip 1 diyabet (T1D) tanısı Aillerin yaşam şeklini değiştirir. Artık hayatlarında bir mücadele başlar. Diyabet göz ardı edildiğinde tanı sürecinde, Ailede stres, korku, suçluluk, şok gibi hislerde de artış olur.

Diyabet hastalarının genel sıklıkta diyabet uyumu ve diyabet kontrolü hakkında bilgileri tekrar edilmelidir. Diyabet kontrolü, insülin ayarlama becerisi ve kendi başına yapabilme, yaşayacağı herhangi bir problemde sorun çözme, diyabet bilgileri, diyabet programına uyum olarak tanımlanabilir.

Çocuklarda diyabet nasıl anlaşılır? Tip 1 ve Tip 2 diyabet nedir? Tedavisi | Tip 2 diyabet hastalığının derecesi obezlik ile büyür. Çocuklara sağlıklı beslenme öğretilmeli

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

• American Diabetes Association | Living with Diabetes