Uzun süreli stres niçin şişmanlatıyor?

Baskı altında olduğumuz zamanlar yani stresli olduğumuzda bir çok hormon salgılanır. Aslında bu bir korunma sistemi. Eğer bu süre uzarsa işler iyi yerine kötü gitmeye başlıyor. Bunun ne kötü sonuçlarından biri de hızlı kilo alma nedeniyle şişmanlık. Uzun süreli stres niçin şişmanlatıyor? sorusunun cevabını yazımızda bilimsel araştırmalarla cevap bulabileceksiniz.

Uzun süreli stres niçin şişmanlatıyor?

Uzun süreli stres sırasında bol yağlı ve tatlı yiyecekler tüketenlerin, beyinlerinde bir tür kısır döngüye sebep olabileceği ileri sürülüyor. Avustralyalı sinirbilimciler farelerle gerçekleştirdikleri deneylerle bunun nedenini çözdüler. Farelerde ve insanlarda belli başlı temel mekanizmalar aynı olduğu için sonuçlar insanlar için de geçerli olabilir.

Birçok durumda kısaca NPY olarak isimlendirilen nöropeptid- Y molekülü açlık hissini uyandırır. Beyinde üretilen NPY farelerin de iştahını açar. NPY seviyesi yemekten sonra normalde düşer. Ancak son araştırma stres altında kalan fare beyninin çok daha fazla iştah molekülü ürettiğini gösterdi. “Söz konusu molekül normalde sadece hipotalamusta üretilir ve besin alımı da aynı beyin bölgesinden çalıştırılır” diyor Garvan Tıp Araştırmaları Enstitüsü’nden Herbert Herzog.

Fakat stres altındayken devreye ikinci bir beyin bölgesi daha giriyor: Amigdala.

Bu beyin bölgesinde özellikle de duygular ve stres işleniyor. Kalıcı veya tekrarlanan streste bu bölge de NPY üretiyor. Ve eğer mama kabında sadece bol kalorili yiyecekler varsa NPY seviyesi daha da yükseliyor ve bu durumda fareler çok daha fazla yiyorlar.

Oysa düşük kalorili beslendiklerinde, iki beyin bölgesindeki iştah molekülleri de azalıyor. Bu konuda en önemli rolü ensülin üstleniyor. Bu hormon normalde iştah için bir tür el freni görevini görüyor. Bu şu demek: Yemek sırasında ensülin seviyesi yükselerek, bedene yeterli miktarda besin aldığını haber verir.

Bu hem farede hem de insanda böyledir. Stres sırasında yenen yağlı yemeklerle ensülin daha da artıyor. Fakat sinir hücreleri artık reaksiyon göstermemeye başlıyorlar. “Çok fazla bilgi/haber aldığımızda sessiz kaldığımız gibi Amigdala da çok fazla ensüline karşı reaksiyon göstermiyor olabilir” diyor sinirbilimciler. Bunun sonucunda ise fareler doymuyor ve şişmanlıyorlar.

Kalorisi yüksek yiyecekler alındığında örneğin beden sıcaklığı artarak, gereksiz enerjiden kurtulur. Bu doğal bir süreçtir. Ancak stres ve yağlı yiyecek kombinasyonunda bu etki tersine döner ve enerji sarfiyatı normalin bile altına düşer.

Bilim insanları metabolizmamızın farelerle çok benzer olması nedeniyle, sonuçların insanlar için de geçerli olduğun düşünüyorlar. Bu yüzden de stres altında bulunan kişilere yediklerine dikkat etmeleri önerilmekte.

Ayrıca bakınız

• Stres düşürücü doğal çözüm: 20 dakika doğada kal