Yeni nesil işitme cihazları ile doğal işitme mümkün
İşitme cihazı araştırmalarında önemli bir gelişme. Yeni nesil işitme cihazları var olan işitme cihazındaki sorunu büyük ölçüde halledecek. Kalabalık yerlerde ses sorunu çeken işitme sorunlu kişiler “Yeni nesil işitme cihazları ile doğal işitme “ beyin tarafından kontrol edilebilen yeni bir sistem ile mümkün olabilecek.
Yeni nesil işitme cihazları ile doğal işitme mümkün
Beyin tarafından kontrol edilen yeni bir işitme sistemi, çok sayıda konuşma sesi arasında kişinin dinlemek isteğini filtre ederek, yükseltiyor.
Bir partiye veya benzeri bir toplantıya gitmek hoştur. Ancak işitme cihazı kullananlar için bu tür kalabalık ortamlar can sıkıcı olabiliyor.
Her ne kadar günümüzdeki modern cihazlar mesela çatal bıçak sesi veya müzik sesini baskılayarak konuşmaları ön plana çıkara biliyorsa da konuşma sesleri için durum farklı.
İşitme cihazı tüm sesleri aynı oranda yükselttiği için cihaz taşıyan kişi büyük bir konuşma karmaşası algılar.
Oysaki sağlıklı bir kulak, çok sayıda konuşma sesi içinde bir tanesini seçebiliyor. Nitekim insan beyni bir sesi diğerinden ayırarak, kalabalık içinde tek bir konuşmaya odaklanabilir ama işitme cihazlarıyla bu mümkün değildir.
İşitme cihazlarındaki bu sorunu gidermek isteyen Nima Mesgarani ve ekibi, ilk önce beynin birçok konuşma içinden bir sesi içinden bir tanesini ne ne şekilde filtre ettiğini araştırdılar.
Bunun için de 2012 yılında Nature dergisinde yayımlanan ve birtakım sesleri dinleyen katılımcıların (bunlar ameliyatla beyinlerine elektrot yerleştirilen hastalardı) beyin akımları incelendi.
Katılımcılardan çok sayıda konuşma içinden bir tanesine odaklanmaları istendi. Bir bilgisayar algoritmasına yüklenen beyin etkinliklerinin motiflerinden, en fazla dikkat verilen kişinin sözcükleri “okunabiliyor”.
Algoritma beyin akımlarını sözcüklere çeviriyor ve sistem kime ait olduğunu algılayabiliyor. Fakat beyin akımları sadece diğer kişinin konuşma motifine göre ayarlanmakla da kalmıyor. Daha önce deneylerde konuşma sırasında dinleyicinin beyin akımlarının, konuşan kişiyle aynı olduğu görülmüştü.
Bu bilgiler ışığında Amerikalı bilim insanları, bir ses karmaşasından sesleri filtre ederek, dinleyicinin beyin akımlarıyla karşılaştıran “bilişsel işitme cihazıyla” ilgili araştırmalarını yayımladılar.
İşitme cihazını kullanan kişinin beyin akımları en çok dinlemek istediği kişinin beyin akımlarıyla örtüştüğü için, bu ses diğer sesler arasından filtre edilebiliyor.
Yeni cihazın prototipi ilk önce kafanın üzerinde sensorlarla çalışan bir cihaz şeklinde geliştirilecek. Ayrıca şimdiye kadar sadece iç mekanlarda test edilen algoritma da iyileştirilecek.
Ancak cihazın yoğun trafikli caddelerde ve çok gürültülü toplantılarda ne zaman işleyeceği henüz bilinmiyor.
Kaynak: Speaker-independent auditory attention decoding without Access to clean speech sources, Science Advances, 15.05.2019