İki ölümcül solunum yolu hastalığı Grip ve Zatürre için tek aşı

Tarih boyunca savaşlardan çok topluca ölümlere neden olan bulaşıcı hastalıklar insanların hep korkulu rüyası oldu. Grip ve Zatürre, ölümcül hastalıklar listesinin başında ve bu iki ölümcül solunum yolu hastalığı için tek aşı üzerinde çalışmalar yapıldı. Grip ve Zatürre’ye darbe vuran bu aşı hakkında geniş bilgi yazımızda. Ayrıca Grip Zatürre’ye nasıl dönüşür? sorusunun cevabınıda almış olacaksınız.

İki ölümcül solunum yolu hastalığı Grip ve Zatürre için tek aşı

Adelaide Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Araştırma Merkezi’nden bilim insanları, Solunum yolu hastalıkları grubunda ölümcül olanlardan grip (influenza) ve zatürre (pnömokok enfeksiyonu) ile anda mücadele edebilecek tek bir aşı geliştirdi. Bu iki hastalık dünyanın en ölümcül solunum yolu hastalıklarının başında geliyor.

Bilim insanları, bugün dünya genelinde kullanılmakta olan grip aşısı ve zatürre aşısı tüm yetersizlik ve kısıtlarını tek bir aşı ile ortadan kaldıracaklarını öne sürüyorlar.

Tüm grip suşlarına karşı etkili

Nature Microbiology isimli bilim dergisinde yayımlanan araştırma, yeni influenza A virüsü aşısının, farklı influenza suşlarına karşı çapraz bağışıklık oluşturduğunu gösteriyor.

Bilim insanlarına göre bu güçlendirilmiş bağışıklık hem bakteri, hem de virüslere karşı etkili. Dr. Mohammed Alsharifive Profesör James Paton tarafından yönetilen araştırma yeni bir aşı sınıfı üzerinde sürdürülmekte olan önceki çalışmalara dayanıyor.

Bu çalışmalar hem virüslerin, hem de bakterilerin bileşenlerini hedef alıyor. Halihazırdaki grip aşıları mutasyon geçiren yüzey moleküllerini hedef alıyor. Dolayısıyla aşıların her yıl değişim geçiren yeni virüslere karşı etkili olmaları için yıllık olarak yenilenmeleri gerekiyor.

Piyasalardaki zatürree aşıları daha uzun süre koruma sağlamakla birlikte, yalnızca çok az sayıda hastalık suşunu kapsıyor. Araştırmacılar dünya çapında koruma sağlayacak daha geniş kapsamlı aşılara acilen ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekiyor.
“Gribe yakalanan hastalar çok yüksek oranlarda can kaybına yol açan ciddi bir zatürree riski ile karşı karşıyadır” diye konuşan Dr. Alsharifi, “Bu çok iyi bilinen sinerjiye rağmen hâlihazırdaki aşılar yalnızca tek bir mikrobu hedef almakta” diyor.

Güçlendirilmiş bağışıklık

Dr. Alsharifi, “Yeni grip ve pnömokok aşılarını tek bir aşıda birleştirmenin yollarını arıyoruz. Bugüne dek gribin farklı alt tiplerine karşı bağışıklık sistemini güçlendirmede çok olumlu aşamalar kaydettik” diyor.

Aynı araştırma grubunun önceki yayınlanmış çalışmaları da pnömokok aşılarının grip aşısı ile birlikte uygulandığında bağışıklık sisteminde belirgin güç kazanımı olduğunu gösteriyordu. Böylece bağışıklıkta iki yönlü be güçlendirme meydana gelmişti.

Dr. Alsharifi yeni bulguların viral ve bakteriyel aşıları birleştirmekle ilgili eski inançları yıktıklarını söylüyor. Profesör Paton ise 1918-1919 yıllarında 100 milyon kişinin ölümüne yol açan “İspanyol gribi” salgınında grip virüsünün pnömokok bakterisiyle birlikte etkili olduğunu belirtiyor.

Suş (strain) nedir?: Bir bakteri veya virüsün farklı alt türlerinin, aralarında genetik farklılıklar bulunan grupları.

Grip zatürre’ye nasıl dönüşür?

Genel olarak zatürre vakalarının üçte birinin kaynağı solunum yolu virüsleridir. En çok da grip virüsü etkendir. Cleveland Klinik’ten göğüs hastalıkları uzmanı Jason Turowski, grip virüslerinin zatürreeye nasıl yol açtığını şöyle anlatıyor: “Virüsler akciğerlerde kendine sağlam bir yer edinir ve buranın altını üstüne getirir.”

Zatürre akciğerlerde iltihaplanmaya yol açan bir enfeksiyondur. Genellikle ağır seyretmez, tedaviye iyi cevap verir. Ancak ölümcül de olabilir. Özellikle bebeklerde, yaşlılarda ve kronik rahatsızlığı olan hastalarda.

Zatürreye neden olan organizma akciğer dokusunu istila ettiği zaman alveoli denilen hava kesecikleri sıvı ve cerahat ile dolar. Dolayısıyla soluk almak zorlaşır. Öksürme, ateş, yorgunluk ve mide bulantısı ile kendini belli eder. Kanda oksijen miktarı azaldığı zaman vücut düzgün çalışmaz ve sonuç ölümdür.

Grip zatürrenin en yaygın nedenlerinden biridir. Grip vakalarının çoğu zatürreye yol açmaz, ama zatürre ile sonuçlanırsa hastalık şiddetli seyreder.

Hem grip ve de zatürrenin bazı tipleri için koruyucu aşılar mevcuttur. Ne var ki bugün bunların % 100 koruma sağladığı söylenemez. Her yıl grip suşları mutasyon geçirdiği için her yıl aşı olmak gerekir.

Zatürre aşısı her yıl yaptırmak gerekmez, bir seferlik yeterli olabilir. Bazı kişilerin arada sırada yeniden aşı olması gerekebilir. Destek aşılarının ne zaman yapılması gerektiğine ancak hastayı takip eden doktor karar verebilir.

Ayrıca bakınız

• Gelecekte ölümcül hastalıklar yok olacak yaşlı nüfusu artacak
• Grip insanı öldürür mü? Grip nasıl anlaşılır? Nasıl korunmalı?
• Dünyanın en ölümcül hastalığı: Sepsis Nedir? Belirtileri Nelerdir?
• Grip aşıları her sene neden yenilenir?