Tshuri kuyrukluyıldızı Cappucino kahvesindeki süt köpüğünden bile daha yumuşak

Daha önceki araştırmalarda dünyaya suyun gökcisimleri ile geldiği teorileri güçlendirmek için ESA’nın hareket eden bir kuyruklu yıldıza inme planı vardı. Bunu 2014 yılında Rosetta uydusu ile  kuyrukluyıldızın üstüne inen Philae robotu başardı ve Tshuri kuyrukluyıldızı Cappucino kahvesindeki süt köpüğünden bile daha yumuşak olduğunu buldu.

Tshuri kuyrukluyıldızı süt köpüğünden bile daha yumuşakmış

1 milyar euro maliyetiyle Uzay tarihi sayfalarına geçen 2 Mart 2004 tarihinde gönderilen Avrupa Uzay Ajansı ESA’nın uzay aracı ‘Rosetta” 6 milyar km fazlası yol  alarak, 2014 yılının 6 Ağustos 2014 tarihinde, 4.5 milyar yıldır hiç değişmeyen kuyruklu yıldız “67P-Tshuri”ye ulaşmıştı. Bundan sonra saatte 55 bin kilometre hızla hareket eden bir kuyruklu yıldıza nasıl iniş gerçekleşecekti?

Rosetta uydusundan’dan ayrılarak kuyruklu yıldız “Tshuri”ye inen 100 kiloluk “Philae” robotu, Rosetta uzay aracından ayrılarak 7 saat süren bir yolculukla “Çuryumov Gerasimenko/67P” kuyruklu yıldızına inmeyi başardı.

Philae’nin birleşme anında iki zıpkınının planlandığı gibi ateşlenememesi, biraz sorunlu bir iniş yapmasına neden olmuştu. Radyo sinyalleri  dünyaya 30 dk sonra ulaştığı için ESA durumdan biraz geç haber almıştı.

Kuyruklu yıldızlar hakkında kısa bir notu araya sıkıştıralım. Kuyruklu yıldızlar, “kirli kartopu” veya “buzlu çamur topu” olarak astronomide söylenir. Onun isminde yıldız geçmesi, akıla ateş topu gelmesin. İsminde yıldız kelimesi olması aslen onu bir yıldız yapmaz.  Kuyruklu yıldızlar, su ve donmuş gazlar olarak bildiğimiz buz ve  kainatın içindeki galaksilerde bulunan sistemlerde örnek olarak Güneş sistemi içindeki nedeni bilmediğimiz gezegeni olmayı kaçırmış, kozmik toz karışımından meydana gelirler.

Tshuri kuyrukluyıldızı

Philae 3 milyar yıllık kuyrukluyıldız buzunu ortaya çıkardı.

67P/Churyumov-Gerasimenko kuyrukluyıldızının içini inceleyen bilim insanları şaşkınlıkla kuyrukluyıldızın Cappucino kahvesinin üzerindeki süt köpüğünden bile daha yumuşak olduğunu gördüler. Sonuç Philae aracı sayesinde elde edildi. Philae 3 milyar yıllık kuyrukluyıldız buzunu ortaya çıkardı.

Aşağı yukarı bir buzdolabı büyüklüğünde olan araştırma laboratuvarı Philae, 12 Kasım 2014’te ESA’nın Rosetta uydusuyla kuyrukluyıldızın üzerine bırakılmıştı. Ancak Philae sorunlu bir iniş yaşamış ve Rosetta uydusu da bu sıkıntılı süreçteki tüm verileri kaydetmişti. Avrupa Uzay İstasyonu’ndan (ESA) Laurence O’Rourke şimdi bu verilerden yararlandı.

Philae’deki sensorlara göre iniş takımları yüzeye gömülerek büyük bir olasılıkla yüzeyin altındaki ilkel buzu ortaya çıkarmıştı. Bu şekilde araştırmacılar 4,5 milyar yıllık malzemeye ulaşma imkanına kavuştular. Araştırmacılar özellikle de iki sondanın manyetometre verileri sayesinde başarılı olduklarını söylüyorlar. Philae aracının 2 dakika boyu ikinci iniş noktasında kaldığı ve 4 farklı temasla kuyrukyıldızın yüzeyini delerek karıştırdığı anlaşıldı.

Görüntülerde Philae aracının üst yüzeyinin bir yarığın kenarından 24 santim kadar buzun içine girdiği, delicinin ve sonda kenarlarının belirgin izler bıraktığı seçiliyor. İkinci iniş noktası, Philae aracının en nihayet durduğu bölgenin sadece otuz metre uzaklığında yer alıyor.

İniş sırasında buzun büyük bir kısmı gölgede kalıyordu ama aylar sonra alınan görüntülerde güneş, doğrudan doğruya ikinci iniş yerini aydınlatmıştı. Diğer enstrümanların görüntüleri ve verileri de aydınlık bölgede yaklaşık 3,5 metrekarelik bir su buzunun bulunduğunu kanıtlıyor. Ve bu milyarlarca yıllık buz toz karışımının, alışılmışın dışında yumuşak olduğunu da.

Araştırmacılar öte yandan Philae aracının çarpmış olduğu kaya parçasının gözenek durumunu da tahmin edebilmişler. Buna göre yüzde 75’lik gözenek değeri söz konusu ki bu değer diğer bir araştırmada kuyrukluyıldızın tümü için hesaplanmıştı. Yeni iniş mekanizmalarının ve örnek alımındaki mekanik süreçlerin anlaşılmasında yardımcı olacağı için sonuçların gelecekteki misyonlar için önemli olduğu söyleniyor.(The Philae lander reveals low-strenght primitive ice inside cometary boulders, Nature, 28.10.2020.)

Ayrıca bakınız

• Dünyaya ilk su nasıl geldi? Dünya sudan mı oluştu?