D Vitamini Eksikliği nasıl anlaşılır? Belirtileri nelerdir? Eksikliğinde ne olur?

D Vitamini Eksikliği ana sebebi, D Vitamini besinlerle alınmasının ötesinde güneş ışınları etkisiyle deride de oluşabildiği için, eksiklik oluşumu değişik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Güneş ışığı ile az temasta olmak (hava kirliliği, bulut, giyim tarzı, pencere camı, deri rengi, yöresel özellikler), barsaklardan emilimi etkileyen sebepler, yaş (ileri yaşlarda hem deriden üretim hem de barsaklardan emilim ile karaciğer fonksiyonlarında azalma olur) gibi nedenler eksikliğin ortaya çıkmasına yol açar.

D Vitamini Eksikliği ilk olarak etkilenen kemiklerdir.

D Vitamini alınan kaynaklara  Kalsiferol (D2 vitamini) ve Kolekalsiferol (D3 vitamini) olmak üzere  2 türlüdür.

Kalsiferol (D2 vit.) Bitki kaynaklı alınan  ön vitamin olan ergosterol şeklinde alınır; ciltte toplanır.Bitkiler tarafından üretilen D2 Vitamini alındığında Ciltte toplanıp Güneşten gelen UV ışınlarıyla D vitaminine dönüşür.

Kolekalsiferol (D3 vit.) ise Vücutta sentezlenir. Bu nedenle gerçek bir vitamin değil, bir hormon prekürsörüdür ( Metabolik bir reaksiyon serisiyle bir molekülün sentezlenebilmesi için gerekli olan öncül moleküller). Hayvansal kaynaklı besinler içinde de alınabilir (balıklar; özellikle sardalya eti ve balık yağı).

Güneş ışınları yoluyla yeterli Vitamin D’yi alabilmek için el ve yüz bölgesinin günde yaklaşık 15 dakika kadar güneşle etkileşimde bulunulması gerekmektedir.

Ülkemizin konumuna göre Haftada 2-3 defa el, yüz ve kolları 5-15 dakika güneşe tutmanın vücudun D vitamini ihtiyacını karşılamak için yeterli olduğunu ortaya koyan çalışmalar mevcuttur.

30 faktörlük bir güneş kreminin D vitamini %90-95 oranında engeller

ABD ve Kanada’da yapılan tıbbi çalışmalarda D vitamini ile zenginleştirilmiş gıdaların kullanımının D vitamini eksikliğini önleyemediği sonucuna ulaşılmıştır. Bunun olası nedenleri;

• Gıdaların doğal D vitamini içeriklerinin hava ve mevsim koşullarından etkilenmesi,
• Gıdaların doğal içeriklerine ilave edilip ulaşılacak D vitamini düzeyini sağlamak için ciddi standardize üretim prosedürleri ve kontrol/denetim mekanizmaları gerekmesi,
• Bu gıdaların kişiden kişiye günlük tüketim miktarlarının değişmesi,
• Sosyo-ekonomik düzeyi düşük olan kesimin bu gıdalara ulaşımı ve tüketiminin yeterli düzeyde olamaması.

D Vitamini Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

D Vitamini Eksikliği Nedeni yeterli bir şekilde güneş ışığı alamamaktır. Avrupada yaşayan insanlar bunun bilincinde ve en ufak güneşi gördüklerinde hemen bundan yararlanmanın yollarını aramaktadır.

D Vitamini eksikliğinin en başlıca belirtileri özellikle Halsizlik, Yorgunluk, Depresyon eğilimi, Vücutta ani gelişen kramp hissidir.

Ülkemizde ve dünyanın bir çok bölgesi D vitamini eksikliği / yetersizliği yaygın olarak görülmektedir. Bunun başlıca sebebi az önce değindiğimiz güneş ışınlarından yeterince faydalanılmadığı aşikar olup, bu durumda D vitamininden zenginleştirilmiş yiyecekler veya D vitamini destek tedavisinin önemi artmaktadır.

D vitaminin asıl Kaynağı güneşin kullanılmasını bilmemenin yanı sıra, güneş ışınlarını etkileyen bulutlu hava, ozon yoğunluğu, hava kirliliği, rakım, mevsim, günün saati, deri rengindeki farklılıklar ve benzeri diğer faktörlerde bizleri güneşten uzaklaştırmaktadır.

İlgili Haber: Hamsiyi kılçığıyla yemenin ne yararı vardır?

D Vitamini Eksikliğinde Görülen Sağlık Sorunları Nelerdir?

• D Vitamini Çocuklarda eksikliğinde Raşitizm denen hastalığa yol açar.
• D vitamini Erişkinlerde eksikliğinde ise osteomalasi hastalığına neden olur. Sıklıkla doğurganlık çağındaki kadınlarda görülür. Özellikle sık doğum ve inanışlar gereği örtünmek suretiyle yeterli güneş ışını alamama nedenleri hastalığın oluşumunu kolaylaştırır.
• D vitamini Bebeklerde eksikliğinde sık olarak görülen belirti huzursuzluk, iştahsızlık, dışkı bozuklukları, emerken ve uyurken kafasında terleme olmasıdır. Bu terlemenin daha başka sebepleri varsa da en sık D Vitamini eksikliğidir. Kaslarında da gevşeklik, güçsüzlük nedeniyle oturmakta, ayağa dikilmekte zorlanmaya geç yürümesine sebep olur.
• Bebekler için doğal olan bıngıldak denilen kafatasındaki yumuşak bölgeler aylara göre belirli açıklığa sahiptir. D vitamini Eksikliğinde bangıldakta küçülme ve kapanma gecikir.
• D Vitamini eksikliğinde Göğüs kafesini oluşturan kemiklerde, ön yüzde iki sıra halinde, derinin altında tespih dizisi gibi, deri altında oluşan yuvarlak kabarıklıklar meydana gelir. (Tavuk Göğsü çocuklarda)
• D Vitamini eksikliğinde, El bileğini oluşturan kemiklerin genişlemesi sonucu, bilek kalınlaşır. Daha sonraları genellikle 1,5 – 2 yaş civarında göğüs kafesinde yassılaşma, öne çıkıklık, bacak kemiklerinde eğrilmeler dikkati çeker.
• D Vitamini eksikliğinde, Dişlerin gelişmesi yetersiz ve şekil bozuklukları olur.
• D Vitamini eksikliği, Tetani denilen adale kasılmaları ortaya çıkar.
• D vitamini eksikliği özellikle yaşlılarda ve yetişkinlerde osteoporoz, düşme ve kırıklar için tanımlanmış bir risk faktörüdür.

D Vitamininin Etkileri |  Görevleri nelerdir?

D Vitamini hormonlara benzer tarzdadır. Oluştuğu yerden uzaktaki hücreleri etkileyerek paratiroid hormonu ve kalsitonin ile birlikte kalsiyum ve fosfor metabolizmasını ayarlar. vücuttaki etkilerini dilerseniz listeleyelim

D Vitamininin Etkileri Nelerdir?

• Kalsiyum ve Fosfor Minerallerinin bağırsaklardan emilimini sağlayarak, idrar yoluyla  kalsiyum ve fosforun atılımını azaltır,
• D Vitamini kemikten kana kalsiyum geçişini arttırabilir. Bu etkisini kan kalsiyumu düştüğünde paratiroid hormonu ile birlikte gösterir,
• D Vitamini kemik ve diş yapısının oluşumuna katkı sağlar,
• D Vitamini kalsiyum ve fosforun kan seviyelerini düzenler,
• D Vitamini ayrıca sinir sistemi, kalp ve kanın pıhtılaşma mekanizmasına etkileri vardır.

D Vitamini, harç yapımında çimentonun etkisi nasılsa aynı özelliğe bazı minerallerin kullanılmasında metabolizmada onun  gibidir. Diyetle veya ilaç şeklinde alınan fosfor ve kalsiyum D Vitamini yetersiz olduğunda hiçbir işe yaramaz. Bu maddelerin kemik ve diş dokusuna oturabilmeleri ancak D Vitamini varlığında mümkündür. D Vitaminin kandaki kalsiyum seviyesinin düzenlenmesi direk olarak kalsiyumun da etkilerinin düzenlemesini sağlar. Çünkü kalsiyum vücutta cereyan eden bir çok olayda önemli roller alır.

D Vitamini fazlalığı zararlı mı?

D Vitamini fazla alındığı takdirde,

• D vitamini fazlası, kanın kalsiyum düzeyi yükselir ve akabinde iştahsızlık, bulantı, kusma, idrarın çoğalması, susama hissinin artması, sıklıkla ishal ve arada da kabızlık nöbetleri görülebilir.
• D vitamin fazlalığında, vücudun bazı yerlerine kalsiyum oturması sonucu taş ve kireçlenmeler oluşabilir,
• D vitamin fazlalığında, damar sertliğinin artışının hızlıca göründüğü söylenebilir.

D Vitamini Eksikliği ve Fazlalığı Hakkında Uzmanından Videolar

Dr. Murat Kınıkoğlu, D Vitamini hakkında herşeyi özetliyor. İzlemenizi tavsiye ederiz.

D Vitamini Eksikliği nasıl anlaşılır… paylaşan: gelgez.net

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

• Karadeniz Teknik Üniversitesi | Dr.Rahman KURİ
• Gilchrest BA. 21. Yüzyılda D vitamini ve Sağlık: Güncelleme. Güneşe maruz kalmanın ve D vitamini yeterliliği. Amerikan Klinik Beslenme Dergisi, Cilt. 88, No 2, 570S-577S, Ağustos 2008,
• Weenink JJ Oudemans-van Straaten H, Yapı HT, ve ark. Yoğun bakım hastalarında şiddetli D vitamini eksikliği yüksek yaygınlık. Yoğun Bakım ve Acil MedicineBrussels, Belçika 30. Uluslararası Sempozyumu. 9-12 Mart 2010,
• Mosekilde L. , Vitamin D and the elderly. Clin Endocrinol (Oxford Univercity) 2005;62:265-81.