Kullanılan teknoloji ürünleri ile birlikte çağ atlayan ve Ülkemizde meslek olarak giderek ilgilisi artan bir bilim dalı olan Adli Tıbbın, alt kategorisinde bulunan ve iskeletleri kimliklendirebilen, temel biyolojik insan profillerini ortaya çıkaran Adli Antropoloji hakkında geniş bir yazı hazırladık. Yazımızda Adli Antropoloji nedir? Adli Antropolog kimdir? Adli Antropoloji Süreci nasıl işler? Adli Antropoloji neleri inceler? sorularına cevap vermeye çalışacağız.

Adli Antropoloji nedir? Adli Antropolog kimdir? Adli Antropoloji Süreci

İnsan ölümlerini adli olarak incelenmesi bazen sorun olabilir. Özellikle insan vücudunun yanması yada cesedin deforme olması sonucu, bunun nedenini öğrenmek ve hatta bazı adli olaylarda bulunan iskeletin kime ait olabileceği hakkında bilimsel olarak inceleyen bilim dalına Adli Antropoloji denmektedir.

Kalıntının bir kemik olup olmadığı, bu kemiklerin insana mı ait, kaç kişiye ait, ölüm şekli nasıl ve neden olmuş, buluntunun bir erkek mi bir kadın mı olduğu, ne zaman olmuş, kaç yaşında, boyu ne kadar, hangi ırka ait gibi sorulara bilimsel cevap veren kişilere de Adli Antropolog denmektedir.

Bir yangın yada bir felaket durumlarında, uçak yada patlamalı araç yangınlarında hatta savaşlarda insanların cesetleri hakkında başvurulan çok ciddi bir bilim dalıdır.

Adli Antropoloji nedir? Adli Antropolog kimdir? Adli Antropoloji Süreci | Antropologlar, İnsan iskeleti hakkında çok iyi bilgi sahibidirler

Adli antropoloji, Antropoloji biliminin adli işlemlere uygulanması ya da geniş tanımı ile; adli ve kamuya ait problemlerde iskeletlerin kimliklendirilmesine ve osteoloji tekniklerinin bunlara uygulanması için yapılandırılmış bir alt bilim dalıdır.

Adli Tıpla birlikte çalışmalarını sürdüren, araştırma ve raporlamada bilirkişileri olan Adli Antropologlar, farklı metot ve teknikler kullanarak iskelet ve iskelete ait parçaları, kemik/kemikler üzerinde özel vurma, çarpma ve oluşmuş olan çiziklere bakarak ve kapsamlı ölçüler alarak incelerler. Daha detaylı incelemelerle, birey/bireylerin sağlık durumları, hangi ellerini kullandıkları, çocuk doğurup doğurmadıkları ve bazen hayattayken sahip oldukları meslekleri hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir.

Adli Antropolojik çalışmalarında olayın tüm nedenleri ve varsa bunun nedeni olan aletlerin neler olduğunu, nasıl kullanıldığı hakkında bile geniş bilgi verebilir. Tüm bunların yanı sıra Adli Antropoloji aynı zamanda patologlara ve araştırmacılara ölüm şeklinin ve sebebinin belirlenmesinde de yardımcı olur.

Adli Antropologlar faili meçhul cinayetlerde, ne olduğu bilinmeyen kazılarda yada kuyularda boş kemikler bulduğunda, ihbar doğrultusunda harekete geçip, kemiklerin insana ait olup olmadığı hakkında ilk incelemeleri yapar. Eğer bulunan kemikler bir insana aitse, çevreyi kapatır ve kemikleri toplamaya başlar. Topladığı kemiklerin kaç kişiye ait olabileceğini belirler ve ardından bu kemikleri insan iskeletinin uyumluluğuna göre birleştirmeye başlar. Adli Antropologlar iskelet hakkında bir tıp doktorundan bile daha çok bilgiye sahiptir. Bulduğu kemiklerin yaşı, cinsiyeti, mesleği, ırkı, kilo ve boyuna kadar tüm fizibilitesini çıkarır. Sonra kemiklerde herhangi bir deforme var mı ona bakar. Mesela kafatası çatlağı gibi Kemiğe yansımış bütün patolojik ve travmatik değişimleri, buna bağlı nedenleri ile tanımlamaktadır.

Adli Antropoloji nedir? Adli Antropolog kimdir? Adli Antropoloji Süreci | Bulunan kemikler toprak ve tozdan ayrıştırılır

Adli Antropoloji Süreci nasıl işler?

Adli Antropolojiyi ilgilendiren bir soruşturmada, Antropolog iskelet kalıntıları işleyiş şu şekilde sürer;

1. Adli antropoloji iskelet sistemi hakkında derin bilgilere sahip olduğu için kalıntıların bir kemik olup olmadığı hakkında doğru tanımla yapması neredeyse yüzde yüzdür.
2. Eğer bulunan bir insan kemiği ise, birden fazla bireye ait  olup olmadığına bakılır.Birey sayısına bakılır.kemikler bir arada bulunabilir. Bu durumda birey sayısının tespit edilmesi gerekir.
3. Araştırma yaptığı bu kemiklerin cinsiyet ayrımını yapmaya başlar. Adli Antropoloji çalışmalarının en önemli çalışmalarından sayılan cinsiyet belirlemesi ile bir tanesi, bulunan iskeletin ya da kemiğin cinsiyeti farklı teknikler kullanılarak hem morfolojik (kafatasının ve leğen kemiğinin kadın ve erkekte gösterdiği morfolojik farklar) hem de metrik olarak (diskriminant analizi) tayin edilebilmektedir. 3 farklı yolu vardır;
   a. Kafatası İskeletinden Cinsiyet Belirleme,
   b. Pelvis İskeletinden Cinsiyet Belirleme,
   c. Kafatası ve Pelvis İskeleti Dışındaki Kemiklerden Cinsiyet Belirle.
4. Cinsiyetini bulduktan sonra ,yaşını bulmaya başlar.. Yaş tahmini için geliştirilen metotlar kullanılarak (bebek, çocuk ve erişkinler için ayrı ayrı olmak üzere) bireyin yaşı tahmin edilmektedir.
5. Yaşı tahmin edildikten sonra boy uzunluğuna bakılır.Farklı kemiklerin ölçülerinden yararlanarak regresyon denklemleri aracılığı ile hesaplanabilmektedir. Eğer iskeletin bütünlüğü bozulmamışsa anatomik metotla, iskeletin bütünlüğü bozulmuşsa matematiksel metotla, boy uzunluğu hesaplanabilmektedir.
6. Hangi ırka ait olduğu ise İskelette ırksal morfolojik özelliklerin tanımlanmasının güçlüğüne rağmen (günümüz toplumları oldukça karışmıştır), vücudun gösterdiği temel morfolojik özellikler ve metrik veriler değerlendirilerek bireyin ait olduğu ırk tespit edilmektedir.
7. Kemiklere yansımış herhangi bir patolojik buluntuya karşı dikkatle incelenmektedir. Kemikteki izler yada darbeler, hatta çatlaklar bile nedenleri ile tanımlanmaktadır.
8. İskeletin bulunduğu alan, iskelet kaldırıldıktan sonra elenmiş ve kontrol edilmiş midir? İskeletin bulunduğu alan iskeletin kaldırılmasından sonra çok iyi incelenmeli, farklı açılardan fotoğrafları çekilmeli ve gerekirse bu alan elenmelidir. Toprağın içine gömülü olan, iskelet yada parçalarının bulunması ve tanımlanabilmesi için bunu yapmak çok önemlidir.
9. Birey ya da bireylerin kimliklendirilebilmesi için detaylı kayıt işlemleri ve etiketlenmesi yapılmış mıdır? Bulunan iskeletin tanımlanmasının yapılabilmesi için elde edilen bütün verilerin kayıt edilmesi ve etiketlenmesi gerekmektedir. Daha sonra başvurulması gereken bir bilgi olursa kayıt altında tutulan veriler kullanılabilir.

Adli Antropoloji nedir? Adli Antropolog kimdir? Adli Antropoloji Süreci | Diş yapılarından bile iskeletin kime ait olduğu bulunabiliyor

Adli Antropoloji Laboratuvarı

Ülkemizde 2012’de faaliyete geçen Adli Antropoloji Laboratuvarı suç ve suçlularla mücadelede adeta çığır açmış, teknikleri ile göz kamaştırmıştır. Kuruluşunda Kriminal Daire Başkanı Dr. Oğuz Karakuş yurt dışında bunla ilgili ciddi eğitimleri almış, adli vakaların çözümlenmesinde tam teşekküllü laboratuvarın çok önemli bir rol oynadığını belirtmiştir.

Adli Antropoloji Laboratuvarı’nda en dikkat çeken yeni özellik ise, iskelet üzerinde yaşlandırma teknolojisi. Bu teknoloji ile yüz bile seneler sonraki yaşlanmış hali bile görülebiliyor. Yıllardır kayıp olarak aranan 25 çocuk ile 5 yetişkinin yüzü yaşlandırıldı. Bu çalışma kayıp 2 bin 643 çocuk ile 5 bin 781 yetişkinin bulunmasında “umut ışığı” olmuştur.

Kriminal Polis Laboratuvarı‘nın en önemli bölümü Adli Antropoloji kayıp ailelerinin umudu olmaya devam ediyor. Yeniden yüzlendirme ve yüzdeki yaşlandırma çalışmaları, hem faili meçhul cinayetlerde hem de kayıp çocukların yaş olarak ilerlese bile bulunabilmesinde önemli rol oynayacaktır.

Kriminal Polis Laboratuvarları’nın “kozmik odası” sayılan Adli Antropoloji Laboratuvarı, İskelet incelemeleri, yeniden yüzlendirme ile adli yaşlandırma yapılan merkez önemli olayların bir bir çözülmesini sağlamıştır.