Akdeniz tipi beslenme yetişkinlerin hafızasını koruyup geliştiriyor

Akdeniz beslenmesi (Akdeniz diyeti değil) yeni yüzyılın yeni beslenme modeli gibi görülüyor. Daha uzun yaşam için bu beslenme türü uzmanlarca tavsiye ediliyor. Bu yazımızda Akdeniz tipi beslenmenin bayin sağlığına nasıl etki ettiğini bilimsel olarak etkilerinden bahsedeceğiz. Yetişkin yaştaki okuyucularımız özellikle yazımızı okumanızı tavsiye ederiz. Yazımızda Akdeniz tipi beslenme nedir? Akdeniz tipi beslenme için tıp ne diyor? Akdeniz tipi beslenmenin beyin sağlığına nasıl etki eder? Akdeniz tipi beslenme için bulunan Antioksidanların faydaları nelerdir? sorularının cevabını uzman kişilerden ve bilimsel araştırmalarla açıklayacağız.

Akdeniz tipi beslenme nedir?

Yazımıza başlamadan önce kısaca Akdeniz tipi beslenme nedir sorusuna deyinelim.

Dr. Tuncay Filiz, sağlıklı beslenme modelleri içinde en iyi olanın Akdeniz tipi beslenme olduğunu söylüyor. Yapılan araştırmalarda Akdeniz bölgesinde yaşayan insanlarda kalp damar hastalıkları ve metabolik sendromların daha az gözlemlenmesi Akdeniz mutfağı ile ilişkilendirilmiştir.

Akdeniz tipi beslenme için Akdeniz mutfağına bakıldığında kırmızı et ve doymuş yağ tüketiminin son derece az olduğu bunların yerine daha çok balık, zeytinyağı, tahıl, kurubaklagil, taze sebze ve meyve ağırlıklı beslendikleri gözlemlenmiş.

Düşük glisemik indekse en uygun beslenme modeli olduğunu Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanan Akdeniz tipi beslenmeye bakıldığında besin analizinde tekli doymamış yağ asidi, lif ve kompleks karbonhidrat içeriğinin yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Aksine doymuş yağ, kolesterol ve basit karbonhidrat içeriği ise düşüktür.

Akdeniz tipi beslenme tipi içinde her gün tüketilen besinlere bakıldığında zeytinyağı, balık, tahıllar, sebze, meyve, kurubaklagiller ve özellikle su tüketimi en fazla olan yerlerde görülmektedir.

Akdeniz tipi beslenmenin önemi nedir?

Prof. Dr. E. Murat Tuzcu ise bize Akdeniz tipi beslenmenin tıbbi olarak geçmişi hakkında, ilk kıpırdanmaların 1950 yıllarının ortalarında başladığını söyler. Çeşitli ülkelerde yapılan araştırmalarda özellikle kalp nedenli ölümler incelendiğinde 7 farklı ülkede farklılık gözetlendi. Bu ülkelerin hepsinin Akdeniz kıyısı ülkeler olduğu görüldü.

Yüksek tansiyon, kolesterol, sigara gibi riskli faktörlerinden ölümler hemen hemen diğer ülkelerle çok fazla abartılı fark olmaz iken, kalp krizi ve kalp sorunlarından ölenlerin sayısının Yunanistan ve İtalya’daki toplamın, Finlandiya ve ABD’nin toplamına göre çok düşük olduğu gözlemlendi. Bu sonuç 20 senelik bir araştırmanın başlangıcı oldu.

OECD’nin desteklediği proje ile kırmızı et ürünlerinin tüketildiği, süt ürünlerinin kullanıldığı beslenmelerde doymuş yağların çok tüketildiği ülkelerde kalp sorunlu ölümlerin daha fazla olduğu da ispatlanmış oldu.

İngiliz tıp dergisi British Medical Journal’da 1966 sonrası içinde 12 araştırmanın sonuçlarını topladı. 2 milyona yakın insan bu araştırmalarda bulunuyordu. Yalnız kalp damar hastalıkları değil, kanser, Parkinson ve Alzheimer hastalıklarının da beslenme ile olan ilişkisi incelenmişti.

Bu araştırmalarda akdeniz tipi beslenmenin kalp hastalıkları ölümlerini azalttığı, Parkinson ve Alzheimer hastalıklarında da önleyici olduğu söylenebilir.

Bu yüzden Akdeniz diyeti değil  yani kısa süreli bir perhiz gibi görülmemeli, Akdeniz tipi beslenme modelinin bir hayat tarzı olarak benimsenmesi gerektiğini uzmanlar özellikle uyarıyor.

2015 yılında İspanya’da bir araştırmaya göre zeytinyağı ve fındık fıstık ağırlıklı Akdeniz tipi beslenme düzeni yetişkin ve yaşlı erişkinlerde belleği geliştiriyor. Şimdi dilerseniz bu araştırmanın ayrıntılarına geçelim.

İlgili link: Antioksidan nedir? Antioksidanların yararları nelerdir?

Daha sağlıklı bir beyinle ilintili mi?

New York Üniversitesi’ne bağlı Kas-İskelet Bakımı ve Sportif Performans Merkezi beslenme uzmanlarından Samantha Heller, “Bu küçük çaplı araştırma et ve tereyağı gibi hayvansal besinlerin daha düşük düzeylerde tüketilip, zeytinyağı ya da fındık fıstık destekli sebze ve tam tahıllara ağırlık verildiği Akdeniz tipi beslenmenin bilişsel işleve katkıda bulunduğunu ortaya koydu,” diyor bu araştırma için.

Daha önceki araştırmalar Akdeniz tipi bir beslenme düzeninin kalp hastalıkları ve kimi kanser türlerinin yanı sıra, Alzheimer hastalığına da yakalanma olasılığını düşürdüğünü gösteriyordu. Ama bunun salt beslenmeye bağlı bir durum mu, yoksa bu biçimde beslenen kişilerin yaşam biçimleriyle ilgili bir durum mu olduğunu kesin olarak kanıtlayamadı.

Barselona Hastanesi Lipit Kliniği Endokrinoloji ve Beslenme Bölümü uzmanlarından Dr. Emilio Ros ve arkadaşları, Akdeniz tipi beslenme düzeniyle daha iyi bir bilişsel işlev arasında güçlü bir bağlantı olduğunu kanıtlamaya çalıştı.

Akdeniz tipi beslenmenin içinde Antioksidan zengini besinler var

Beynin %70’i yağdan oluşuyor, ve bu yağ yenen besinlerden alınıyor. Beyindeki en yaygın yağlardan biri, fındık fıstık, zeytinyağı, ayçiçeği çekirdeği ve avokado içinde bulunan doymamış bir yağ olan oleyik asit.

Omega 3 yağ asitleri de beyin sağlığı açısından önemli bir rol oynuyor ve bu asitler de balık, ceviz ve soya gibi besinlerde var. Bu yağlı asitlerin bilişsel işlevi ve beyin sağlığını geliştirdiği yönünde kanıtlar var.

Ros ve arkadaşları kalp ve damar hastalıklarına yakalanma çekinceleri yüksek olan yaşları geçkin 447 erişkini gelişigüzel gruplara ayırıp bunlara üç farklı türde beslenme düzeni uyguladı:

1. Haftada bir litre saf sızma zeytinyağı ile desteklenen Akdeniz tipi beslenme,
2. Günde 30 gram fındık fıstıkla desteklenen Akdeniz tipi beslenme,
3. Yağ oranı düşük bir beslenme

Araştırmanın başında katılımcılar 67 yaşlarındaydı, kilolu olmalarına karşın obez değildi. Çoğunun ya tansiyonu, ya da kolesterol düzeyi yüksekti.

Deney 4 yıl sürdü, ve sadece yüzde 75’i deneyi bitirdi.

Sonuç ise;

Yağ oranı düşük besinlerle beslenenlerin bellek ve bilişsel işlevlerinde belirgin bir düşüş görüldü. Fındık fıstık destekli Akdeniz tipi bir beslenme düzeni uygulayanların belleklerinde belirgin bir gelişme sağlanırken, saf sızma zeytinyağı ile desteklenen deneklerin de bilişsel işlevlerinde belirgin bir iyileşme olduğu görüldü.

Ayrıca;

Akdeniz diyetine göre beslenen kişilerin sağlıklı beslendikleri için kanser ölümlerinde, kalp ve ağır beyin hastalıklarından daha az etkilendiklerini unutmamalıyız.

Ayrıca Bakınız

• Dünyanın en uzun ömürlü insanları hangi ülkelerde yaşıyor?
• Glisemik İndeks nedir? Glisemik Yük Nedir? Bazı Gıdaların Glisemik İndeks ve Yük Değerleri Nelerdir?
• Sağlıklı beslenme ve kalbin dostu Akdeniz diyeti zenginler için mi?

Dış Bağlantılar

• The Vitamin C Foundation (FDA)