Ali Püsküllüoğlu Kimdir? Hayatı, Biyografisi, Eserleri, Fotoğrafları

Ali Püsküllüoğlu, 1935 yılında Adana’nın Kadirli ilçesinde doğan, Türk Diline en çok katkı yapan Türk yazar, şair ve sözbilimcidir.

Şair, sözlükçü, dilci ve çevirmen Ali Püsküllüoğlu, 2008 yılında 73 yaşında ölmüştür.

Yaptığı katkılar ve geliştirdiği Türk dili eserleri, Türkçe Sözlük ve Edebiyat Sözlüğü gibi çalışmaları 2008 yılı başında yeni baskılarıyla yayımlanmıştır.

Ali Püsküllüoğlu Kimdir?| Hayatı | Biyografisi

1 Ocak 1935’te o dönemde Adana iline bağlı olan Kadirli’de doğdu. Ailesi çiftçiydi. İlk ve orta okulu Kadirli’de okudu. Mersin Lisesi’nde sürdürdüğü öğrenimini, sağlığı nedeniyle yarıda bırakarak Kadirli’de, Adana’da ve İstanbul’da çeşitli işlerde çalıştı. Bunlar arasında çiftçilik, gazete satıcılığı, sinema biletçiliği, avukat yazmanlığı, redaktörlük, gazetecilik ve yayımcılık sayılabilir.

1959 yılında İstanbul’da Çevre Yayınevi’ni kurdu.

1960 Temmuz ayında Kadirli’de Karacaoğlan adlı haftalık bir gazete çıkardı.

1960-83 arasında Türk Dil Kurumu’nda Yayın ve Tanıtma Kolu uzmanı olarak çalıştı, Kurum’a 1983’te el konulması üzerine istifa ederek ayrıldı. O tarihten sonra dil ve yazın çalışmalarını Ankara’da sürdürdü.

Ankara Radyosu’nda “Kitap Saati”ni (1962-63) ve Türkiye Radyoları’nda Türk Dil Kurumu adına “Arı Dile Doğru”,”Ana Dilimiz”, “Öz Dilimiz” programlarını hazırladı (1963-66). Türkiye Radyoları’nda her akşam olmak üzere bir yıl süreyle yayımlanan, Atatürk’ün Söylev’ini ilk kez günümüz diline aktararak sunanlar arasındaydı.

1970 ve 71 yıllarındaUlus gazetesinin haftalık sanat-edebiyat sayfasını yönetti.

1973 yılında Halkçı gazetesinin sanat ve edebiyat sayfasında editörlük yaptı.

1979 ve 1980 yıllarında şiir dergisi Yusufçuk‘u çıkardı. Türk Dili dergisinin yazı kurullarında yer aldı.

Çağdaş Türk Dili dergisinin kurulmasına ön ayak oldu ve dergiyi genel yayın yönetmeni olarak bir süre yönetti.

1985 yılında Hürriyet grubunun yayımladığı Hürgün gazetesinde serbest yazar olarak çalıştı.

Öz Türkçe Sözlük kitabı 12 Mart döneminde toplatıldı ve bir buçuk yıl süren yargılama sonunda aklandı. Çocuklar için bir Türk şiiri seçkisi olan ve Kültür Bakanlığı’nca yayımlanan Kırlangıcın Kanat Vuruşu da 12 Eylül döneminde savcılıkça soruşturuldu ve kitap hakkında takipsizlik kararı verildi.

Dil Derneği’nin ve Edebiyatçılar Derneği’nin kurucularındandır.

24 Haziran 2008 tarihinde, uzun süredir tedavi gördüğü evinde yaşamını kaybetti. Cenazesi, 25 Haziran 2008 Çarşamba günü öğle namazının ardından Ankara Küçükesat Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından toprağa verildi.

Ali Püsküllüoğlu Kimdir? Hayatı, Biyografisi, Eserleri, Fotoğrafları

Ali Püsküllüoğlu Şiirleri

Türk edebiyatının çalışkan şairleri arasındadır. Ülkü Tamer, Turgut Uyar ve Edip Cansever şiirlerine benzer özellikler taşıyan ilk şiirleriyle İkinci Yeni şiirinin ölçülü, dengeli bir şairi olarak göründü. 1970 sonrasında tümüyle yeni bir şiire yöneldi. 1970 sonrasının toplumsal olgu ve olaylarını ele alan bu şiir, bir halk türküsü yalınlığı kazandı. Şiirlerinde yer yer Behçet Necatigil’in “kırık dize” yapısını da uyguladı.

İlk şiiri 1950 yılında Kadirli’de Oba gazetesinde çıkmıştır. 1951 yılında Kaynak dergiside yayımladı.

Doğayı, sevgiyi ve toplumsal sorunları işlediği şiirlerini ve yazılarını Varlık, Hisar, Türk Düşüncesi, Türk Sanatı, İstanbul, Değişim, Türk Dili, Papirüs, Dost, Oluşum, Hürriyet Gösteri, Milliyet Sanat Dergisi, Yusufçuk, Yazko Edebiyat, Çağdaş Türk Dili, Adam Sanat vb. dergileriyle Akşam, Vatan, Cumhuriyet, Ulus, Yeni Halkçı, Hürgün ve Milliyet gazetelerinde yayımladı.

“Mağara/Dağ Başı” adlı radyo oyunu Türkiye Radyoları’nda, İngilizceden çevirdiği tek perdelik oyunlar Türk Dili dergisinde yayımlandı.

Ali Püsküllüoğlu’nun İlk şiirlerinde halk şiirinin düşünce ve duyarlığından yararlandı; 1960’dan itibaren şiirlerinde İkinci Yeni ve toplumcu şiir anlayışının olanaklarını kullanarak açık ve yalın bir anlatımla kendi şiirini kurdu. Bir söyleşisinde “Benim şiirim, benim kuşağımın şiiri, herkesi ilgilendirmeyen şiirdir. Benim şiirim sessizliğin, usun ve karanlığın tadının şiiridir” dedi.

Ali Püsküllüoğlu’nun şiirlerinin özelliği “yalın bir Türkçeyle yazılmış, çok yalın, iç uyaklı, tartımlı dizelerden oluşan, yapısı sağlam, şiirimizdeki yenilikleri dikkatle izleyerek kendi şiirinin potasında eriten, toplumsal tarihi de kapsayan, zamana dayanıklı, söyleşi edası taşıyan şiirler.” olarak özetlenebilir.

Ali Püsküllüoğlu’nın Şiiri için Cemal Süreyya “İlk şiirleriyle halk şiirine yakındır. Daha sonra İkinci Yeni’nin imge anlayışına katılmış, sonra da, toplumcu bir şiire uzanmak istemiştir. Ama her şiirinde Anadolu duyarlığının merkezde olduğu görülür.” demiştir.

Şiirleri İngilizce, Arapça, Fransızca, Rusça, İsveççe, Sırpça gibi dillere çevrildi. Şiirleri ve anlatıları ders kitaplarında yer aldı.

2004 Nisan Bilim ve Ütopya dergisi “İz Bırakanlar” bölümünde yer almıştır.

2004 Mayıs ayında Çağdaş Türk Dili dergisi, ayrıntılı özgeçmişini ve kendisiyle ilgili geniş bir yazı hazırlamıştır. 2008 Ekim ayında da aynı dergi Ali Püsküllüoğlu Özel Sayısı olarak yayımladı. Söz konusu özel sayıda Ali Püsküllüoğlu’nun özgeçmişi ve yapıtları üzerine çeşitli yazılar yer almaktadır.

Dize adındaki Şiir dergisinin 2004 Haziran sayısını “Ali Püsküllüoğlu Özel Sayısı” olarak yayımladı.

Ali Püsküllüoğlu Kimdir? Hayatı, Biyografisi, Eserleri, Fotoğrafları

Ali Püsküllüoğlu’nun Şiir Kitapları

• Pembe Beyaz (1955)
• Aydınlık içinde (1956)
• Karanfilli Saksı (1958)
• Uzun Atlar Denizi (1962)
• Sırtımızda Kızgın Güneş (1965)
• Unutma Onları (1976)
• Yaz ve Yağmur (1978)
• Gül Sevgili Yurdum (1983)
• Babadat (Toplu Şiirler, 1950-1997)

Ali Püsküllüoğlu’nun Sözlük Çalışmaları

Ozanlığının yanı sıra dil ve sözlük alanındaki çalışmalarıyla da kendini kabul ettirmiştir. Sözlük çalışmalarına 1963’te başladı ve ilk sözlüğü olan Öz Türkçe Sözlük 1966’da yayımlandı. O zamandan bu yana, kırk yılı aşan bir süre içinde, yirmiyi aşan sayıda ve çeşitli boyutta sözlükleri yayımlandı. Bunların ve şiir kitaplarının birçok baskısı yapıldı.

Ali Püsküllüoğlu’nun Ödülleri

• Nasrettin Hoca ile 1981 TDK Çocuk Yazını Ödülü
• Gül Sevgili Yurdum ile 1983 Toprak Şiir Ödülü
• Zamansız dosyasıyla 2005 Yunus Nadi Şiir Ödülü

“Ali Püsküllüoğlu’nu Saygı ve Sevgiyle anıyoruz.”

Gelgez Ekip