Bahar ayları geldiğinde kimileri mutluluk ile karşılarken kimileri karamsarlığa bürünür. Özellikle karamsar olanların 2 ayrı nedeni vardır. Birincisi “Bahar alerjisi” diğeri ise “Bahar sendromu” yada diğer adıyla “Bahar yorgunluğu”. Psikolojik olarak Bahar yorgunluğu bahar geldiğinde iyice zorlar ve yorgunluk, halsizlik ve devamlı uyku hali hayatı olumsuz yönde etkiler. Eklem ağrıları, kas ve kemik ağrılarından da Bahar yorgunluğu zamanında bahsedilir. Bu yazımızda her iki kişiden birinin etkilendiği Bahar yorgunluğu hakkında uzman doktorlardan aldığımız bilgileri sizlere aktaracağız. Bahar yorgunluğu nedir? Bahar yorgunluğunun nedenleri nedir? Bahar yorgunluğunu kolay atlatmak için 9 öneri nedir? sorularının cevabını yazımızda bulabileceksiniz.

Bahar yorgunluğu nedir? Bahar yorgunluğunu kolay atlatmak için 9 öneri

Mevsimlerin değişimi ile doğa dengesi de değişir. Yaz aylarından çıkıp sonbahara girerken çok fazla etkileşim sağlanmaz ama kış aylarından ilkbahara gidiş zamanında bazı kişilerde enerji ve neşe artar. Havaların ısınması bazı kişiler üzerinde olumlu etkileri ile daha etkin ve neşeli olurlar. Fakat insanların yüzde 50’si böyleyken diğerleri baharın gelmesi ile geçici bir zaman adapte sorunları yaşamaya başlar. Uyku sorunları, yeme bozuklukları, dikkat sorunu, halsizlik, kas ve eklem ağrıları gibi belirtiler Bahar yorgunluğundan etkilenen kişilerde sıkça görülür.

Peki neden bazı kişilerde Bahar yorgunluğu (Bahar sendromu) gözükür? Bahar yorgunluğu nedir? açıklamaya çalışalım.

Bahar yorgunluğu nedir? Bahar yorgunluğunu kolay atlatmak için 9 öneri | Bahar geldiğinde bazı kişilerde yorgunluk ve devamlı uyku hali görülebilir

Bahar yorgunluğu (Bahar sendromu) nedir? Bahar yorgunluğunun nedenleri nelerdir?

Bahar yorgunluğunu anlatabilmemiz için beyindeki epifiz bezi hakkında biraz bilgi vermemiz gerekiyor.

Beyindeki iki hemisferin ortası ve talamusun birleştiği yerde olan kırmızı ve gri renginde 5 ile 8 mm uzunluğunda olan Epifiz, omurgalıların beyninde, mercimek tanesi büyüklüğünde bir bezdir. Uyku düzenin ve mevsimsel dönemlerde ışığa maruz kalmaya göre melatonini salgılar.

Epifiz diğer adıyla pineal bezdir. Epifiz pinealosit kümeleri ve etrafındaki dağ dokularından meydana gelir. Pinealosit hücrelerden oluşan Epifiz’de 4 farklı tipte hücre daha vardır. Bunları kısaca listeleyelim.

1. Pinealositler: Epifiz bezini oluşturan sayıca en çok olan Pinealositler, 4 ile 6 adet çıkıntıları olup ve Melatonin salgılanma işlevinde görevlidirler.
2. İnterstsiyel hücreler: Pinealositlerin arasında bulunan ara hücrelerdir.
3. Perivasküler makrofajlar: Damarların etrafında bulunan antijen sunucu hücrelerdir.
4. Pineal nöronlar: Hücre iletişiminde görevlidirler.
5. Peptiderjik nöron benzeri hücreler: Parakrin fonksiyonu yani komşu hücrelerle iletişimi sağlarlar.

Epifiz ile bilim dünyası tanıştığında, onun işlevi sönmüş kullanılmayan yada bir organdan geriye kalan bir parça olduğunu zannediyordu. 1917 yılında inekteki epifizlerin kurbağa üzerinde kullanılarak renk değişikliğine neden olduğu gözlemlendi. 1958 yılında ise Yale Üniversitesi deri hastalarında bu özelliği kullanmak istediler. Epifizden elde ettikleri ekstratlarla melatonin hormonu ilk defa izole edildi. Beklenen etki belki o zamanlar fark edilmedi ama sonrasında tıp için çok büyük değişime neden oldu.

Araştırmalarda en çok dikkat çeken Melatonin adındaki hormondu. Triptofan amino asitten, beyin tarafından Epifiz kontrolünde üretiliyordu. Eğer canlı karanlıkta kalırsa melatonin üretimi artıyor, aydınlıkta kaldığında azalıyordu.

Melatonin hormonu insanda azaldıkça, serotonin hormonu da artmaktaydı. Bu hormonlar aslında bir nörotransmitter olduğundan dolayı, ruhsal durumu çok çabuk şekillendiriyor. Bahar geldiğinde güneşe daha çok maruz kalınacağı için teknik olarak, Melatonin azalıp, serotonin artacaktır. Serotonin artınca da insanda mutluluk tavan yapacak, heyecan artacak, daha çok neşe ve aktiflik kazandıracaktır.

Fakat herkes de bu durum böyle olmuyor. Özellikle yetişkinler değilde ergenlik dönemindekiler, genç ve yaşlılar bahar geldiğinde daha çok etkileniyor. Araştırmalara göre kış aylarından ilk bahara gidiş esnasında değişen mevsimsel değişiklik hemen hemen her iki kişiden birinde halsizlik ve baş ağrısından şikayetleri arttırdığını gösteriyor. Bu kişiler aniden artan sıcaklıklara ve ışığa daha çok maruz kaldıkları için adapte olma sorunları yaşamakta. Bu adapte sorunlarına genel olarak Bahar yorgunluğu (Bahar sendromu) deniliyor ve ortalama 1 ayı geçmeyecek hatta daha az sürelerde normal döneme girebiliyor.

Daha önce bahar gelmesi ile intihar oranlarındaki artışın nedenini anlattığımız yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Okumadan Geçme: Baharla birlikte intiharlar neden artar? İntiharın bilimsel nedenleri nelerdir?

Aslında ilk bahara geçiş sırasında olumlu bir hava olması gerekirken, dünya genelindeki bir çok insanda depresif olaylar ve duygu durum bozuklukları artmaktadır. Ama bunun nedeni hala bulunamamıştır.

Bahar yorgunluğu nedir? Bahar yorgunluğunu kolay atlatmak için 9 öneri | Bahar geldiğinde bazı kişilerde baş ağrısı ve odaklanamama sorunları iş hayatını zorlaştırır

Bahar yorgunluğu (Bahar sendromu) nasıl anlaşılır?

İlk bahara girildiğinde iki haftadan fazla süren cinsel isteksizlik, cinsel güçsüzlük, sinirlilik, iştahsızlık, dikkatsizlik, kaygı, üzüntü, baş ağrısı, dalgınlık, telaş, kansızlık, tansiyon düşüklüğü, kas ve eklem ağrıları gibi durumlar var ise, Bahar yorgunluğu (Bahar sendromu) sizde de olabilir. Sabah işe gitmek yada okula gitmek için alarmlar devamlı 5 dakika 5 dakika ileri atlatılıp, yataktan kalkmak istemem durumları bu süreçte devam eder. İşe yada okula gidildiğinde dikkatini veremeyip, anlama sorunları çekilebilir. İştah azaldığı için düzensiz ve yetersiz beslenme ile devam eden bu durum, uyku sorunlarıyla beraber içinden çıkılamaz bir psikolojik rahatsızlığa gider.

Kış aylarında yavaşlayan metabolizma yeni mevsime girdiğinde adapte olamayan bazı kişilerde olan Bahar yorgunluğu, Aile içi yaşam, sosyal yaşam ve fiziksel performans düşüşü gösterir.

Bahar yorgunluğu belirtileri bazı kişilerde bir psikoloji rahatsızlığın başı da olabilir. Bunu karıştırmamalı ve mutlaka uzmandan destek alınmalıdır.

Uzman Psikolog Aycan Bulut, Bahar yorgunluğunun geldi geçti türden bir sorun olarak görmemek gerektiğini belirtiyor. Çünkü tedavi edilmediği takdirde bahar yorgunluğuna bağlı oluşan depresyon her bahar tekrarlanan bir kabus olabilir.

Bahar yorgunluğu ailesinde psikolojik rahatsızlıklara sahip olan kişiler, bahar yorgunluğuna kapılabilir.

Bahar yorgunluğu nedir? Bahar yorgunluğunu kolay atlatmak için 9 öneri | Bahar yorgunluğu olan kişilerin bahar geldiğinde gün ışığına çıkıp, doğa ile iç içe olmalı

Bahar yorgunluğunun (Bahar sendromu) nedenleri nelerdir?

Bahar yorgunluğunun nedeni tam olarak bilinmiyor ama bazı şüpheli durumlar var.

Genetik olduğu söyleniyor ve Bahar yorgunluğu ailesinde psikolojik rahatsızlıklara sahip olan kişiler, bahar yorgunluğuna kapılabilir.

Bahar yorgunluğu belirtileri bir başka hastalıkla karıştırılabilir. Psikolojik hastalık da olabileceği gibi, tiroid hormonları düzensizliği nedeni ile de olabilir. Bahar aylarında görülen saman nezlesi gibi alerjik rahatsızlıklar, mide hastalıkları, tansiyon- kalp ve şeker hastalıkları da bahar yorgunluğuna benzer belirtilere sahiptir. Bu sebepten ötürü en fazla 1 yada 2 hafta beklenip tıp uzmanına gidilmelidir.

Bahar yorgunluğu daha çok yeni mevsimin getirdiği fazla ışık ve artan sıcakların, beynin adapte olamama sorunlarından kaynaklı olduğu, sinir ağlarında haberleşmeyi sağlamak için üretilen kimyasal Melatonin ve Serotonin hormonu kaynaklı olabileceği de düşünülmektedir.

Kış aylarında havanın erken kararması ve gece yaşamının daha uzun olmasından dolayı alışan insan kimyası, baharla gelen havanın elektrik yüküne ya negatif yada pozitif etki verir. Eğer vücutta pozitif yüklü iyonların sayıca üstünlüğü arttığında ekstra aktif ve mutlu olunmaya başlar. Negatif iyonlar sayıca fazla olursa, bitkin ve bitap düşebilirsiniz.

Beslenme uzmanlarına göre ise eğer kışın düzensiz ve yetersiz beslenip, vitamin ve mineral eksikliği, bir sonraki mevsime girildiğinde vücut hazır olmaz ve hormon üretimi yeterli seviyelere ulaşmaz. Genelde bahar yorgunluğu yaşayan kişilerde kan şekeri düşüklüğü, troit hormonu eksikliği ve böbreklerin düzgün çalışmadığı da gözlemlenmiştir. Özellikle Alkol ve sigara tüketen kişilerde daha sık rastlanmaktadır.

Bahar yorgunluğu nedir? Bahar yorgunluğunu kolay atlatmak için 9 öneri | Bahar yorgunluğuna karşı spor yaparken daha çok doğada yapmayı tercih edin

Bahar yorgunluğu nasıl tedavi edilebilir? Bahar yorgunluğundan nasıl kurtulabiliriz?

Bahar yorgunluğu daha önce yaşadınız mı? Bunu önce kendi kendimize sormak gerekir. Eğer yaşandıysa ve tekrarlanıyorsa yaptığınız alışkanlıkları bir gözden geçirmeniz gerekiyor. Özellikle bahar aylarında bağışıklık sistemini düşürecek işlerden vazgeçmek gerekir.

Sigara, Alkol ve uyuşturucu maddeler tüketiminden kaçmalı. Her gün ortalama 3 litre su içmeli ve günde 1 porsiyon mevsim meyvelerinden tüketmeli. Günde sadece 1 fincan az çay ve az kahve içmeli onun yerine yeşil çay, ıhlamur, papatya vb. bitki çaylarından her gün 3 ‘er fincan içerken beraberinde günde en az 1 limon bitirin. Enerji içecekleri, asitli içecekler, meyve suları, gazoz ve meyveli sodalardan mutlaka uzak durmalı. Sade doğal maden suyu yemeklerden 1 saat sonra az limonla soğuk içebilirsiniz.

Hazır gıda, katkı maddeli gdo’lu besinlerden kaçmanız gerekmekte. Yağlı ve kızarmış yiyeceklerden uzak durmalı. Fast food yerine evde hazırladığınız tam buğday ekmekli sandviçleri tüketiniz. Beyaz un, şeker ve tuz üçlüsünden kaçmanız gerekiyor. Bunun kombinasyonu olan pasta, börek, çörek ve keklerden de kaçınmak gerekiyor. Tuz sadece kaya tuzu olmalı hatta piyasada halkı kandırarak himalaya tuzu dedikleri pembe tuzu da kullanabilirsiniz. Zaten her ikisi de kaya tuzu. Günde 2 dilim tam buğday ekmeği sizin sağlıklı yaşamanız için yeterlidir.

Kahvaltıya önem verin ve her gün Prof. Canan Karatay’ın dediği gibi 2 yumurta yemelisiniz. Fakat yumurta alırken üzerindeki kodlara bakmayı unutmayın. Yumurta kodları üzerinde 0, 1 ile başlayan serili olanları öncelikli alınız. Beyaz peynirin olgunlaştırılmış olanlarından alınız ve her gün yiyiniz. Kahvaltıda peynir yemediğiniz günlerde günlük süt tüketiniz. Her sabah en az 10 adet hakiki zeytin yemeyi unutmayınız.

Doğal tahin, doğal pekmez ve hakiki bal üçlüsünün içine zencefil ve tarçını karıştırarak bir karışım yapın ve her gün sabah 1 çorba kaşığı korkusuzca yiyin.

Yemekleriniz haşlanmış sebze ağırlıklı ve çiğ sebzeli salata menülerinden oluşmalı. Beyaz ve Kırmızı et yerken sadece ızgara, fırında yada sebzeli yemeklerin içinde kullanılabilir. Yağ olarak sadece zeytinyağı kullanmalı.

Her gün 1 avuç çiğ badem, ceviz ve çiğ fındık karışımından 1 avuç tüketilmeli. Kavrulmuş kuru yemişlerden uzak durun.

Her gün 1 saat spor yapın. İster evde ister spor salonunda olmadı park ve korularda hızlı yürüyüş veya koşu bile yapabilirsiniz.

Bağışıklık sistemi bu zararlı beslenmelerden kaçmakla kendini 2 yada 3 hafta içinde toplamaya başlayacaktır. Size önerdiğim bir çok besin Antioksidan etkisi ile 2. beynimiz bağırsakların işlevlerini arttıracaktır. Bağırsaklardaki yararlı bakteriler olan Probiyotikleri korumak için kesinlikle ev yapımı yoğurt ve sirke kullanınız. Bunun için aşağıdaki linklerden destek alabilirsiniz.

İlgili Link 1: Evde Probiyotik sirke nasıl yapılır? Doğal ev sirkesi tarifleri

İlgili Link 2:Evde Probiyotik yoğurt nasıl yapılır? Doğal ev yoğurdu tarifleri

Unutulmaması gereken diğer sorun ise strestir. Özellikle büyük şehirlerde yaşayanların günlük yaşamları beynin tolere edemeyeceği kadar stres üretir. Stres beynin yanlış hormonlar üretip, işlevini kötü yapmasına neden olarak, bir çok hastalığın nedeni olarak görülmektedir. Stresten kaçmak ve sakinleşmek için neler yapmalı aşağıdaki linki tıklayarak okuyabilirsiniz.

İlgili Link 3: Beynin yaşlanmasını engellemenin altı yolu

Bahar dengeli ve sağlıklı beslenilmeli, aktif olunmalı ve düzenli olarak spor yapılmalıdır. Vücut susuz bırakılmamalı ve uyku düzenine dikkat edilmelidir. Uyuma ve uyanma saatleri düzensiz kişilerde bahar yorgunluğu daha belirgin olur. Başlangıçta zor gelse de birkaç sabah erken uyanarak, uyku düzene sokulmaya çalışılmalıdır. Hafta sonu için planlar yapılarak motivasyon yükseltilebilir. Öğlen arası ya da zaman buldukça ofis ortamından çıkarak, temiz hava alınmaya da özen gösterilmelidir.

Bahar yorgunluğu nedir? Bahar yorgunluğunu kolay atlatmak için 9 öneri | Bahar geldiğinde doğaya kendinizi bırakın

Bahar yorgunluğunu kolay atlatmak için 8 öneri

İç hastalıkları uzmanı Dr. Mehmet Karaca’nın önerdiği Bahar yorgunluğunu atlatmanın yollarını sizler için listeleyeceğiz.

1. Günde 8 saatten fazla uyumayın!

Kış aylarında yataktan kalkmak kimse istemez. Günde 7 yada 7,5 saatlik uyku size çok rahat yetecektir. Fazla uyuduğunuzda enerji seviyesi ve ruh hali negatif yönde etkilenir. Önemli olan deliksiz uyku almalı. bilinç altının ve hafızanın depolandığı zaman olan REM uykusu nedir ve neden gerekli olduğunu aşağıdaki yazımızdan daha geniş bilgi alabilirsiniz.

İlgili Link 4:  İyi bir uyku için yatmadan önce neler yapmamalı?

2. Sabah duş alırken son olarak soğuk suyla yıkanın

Devamlı sıcak suyla yıkanmak, mevsim değişikliklerinde hava sıcaklığına uyumluluğu köreltir. Bu özelliği kaybetmemek için en azından soğuk suyla başınızı, yüzünüzü, ayaklarınız ve kollarınızı yıkayınız. Kan dolaşımının arttığını hissedebileceksiniz.

3. Sporunuzu daha çok açık havada yapınız

Gün ışığı altında, bol oksijenli havada egzersiz yapıldığında, mevsime daha çok ayak uydurmuş olunacaktır. İnsanda “Sirkadiyen ritim” adı verilen vücudun biyolojik saati mevsime göre hareketler düzenlenmiştir. Mevsime alışmak için sabah kalkıp, tempolu yürüyüş bile senkron sorununu halledebilir.

4. Sabah kalktığınızda camları açın

Sabahın erken saatlerinde güneş doğduğunda pencereleri açın ve derin nefes alın. Bahar geldiğinde dışarıdaki hava ile aranızda iletişimi arttırmış olacaksınız. Derin nefes alarak diyafram egzersizleri baharın neşelendirdiği kuşların sesini duymanız sabah keyfinizi arttıracaktır.

5. Güneşi gördüğünüzde kaçmayın

Güneş ışığı dünyaya hayat vermeye devam ediyor. Beyin gün ışığına maruz kaldığı zaman serotonin adından bir nörotransmittir üretmeye başlar. Bu kimyasallara hormonda diyoruz. Serotonin salgılandıkça ruhsal sorunlar iyileşmeye başlar ve bu yüzden ona mutluluk hormonu denmektedir. Doğal güneş ışığından yararlanmak için daha çok açık havada olun.

6. Mevsim değiştirirken evinizde değişiklik yapın

Bahar temizliğini duymuşsunuzdur. Eşyaların yerlerini değiştirin, lüzumsuz kullanmadığınız eşyaları atın yada satın. Sizi kötü anıları hatırlatan eşyaları özellikle atın.

7. Erken saatlerde uyumayın

Saat 21:00 gibi TV izlerken uyuya kalmak yerine kendinize hobi bulun, akraba, arkadaş yada komşunuzla zaman geçirin. Dilerseniz kitap okuyarak yada dışarıya çıkarak sevdiklerinizle harika vakit geçirebilirsiniz. Sabah kalkma saatiniz güneşin doğuşunun ilk saatleri 07:00 gibi ise 23:00 ile 23:30 saatlerinde en iyi uyuma saati zamanıdır.

8. Öğle vakitlerinde uyku arası vermeye çalışın

Bahar yorgunluğunun başladığı günler uyku haliniz olacak ama bu halden kurtulmak için öğlen zamanında 1 saat uyku enerjik halinizi yükseltecektir. Çalışan kişiler için bu mümkün değil ama Bahar yorgunluğu adapte süresi 1 aydan kısa sürdüğü için, bastıran uyku için, öğle yemeklerini salata gibi kısa zaman harcayacak ve kolay sindirilecek yemekleri yiyip, yarım saat olsa bile kendinize öğlen uyku arası verin.

9. Beslenme alışkanlıklarınızı değiştirin

Mevsimsel taze sebze ve meyveleri tüketin. Vitaminleri ve mineralleri hazır satılan haplar yerine doğal olarak almayı tercih edin. Biraz üstte beslenme alışkanlığı ile ilgili bir takım bilgiler verdik.