Besin takviyeleri Covid-19 ile mücadelede işe yarar mı?

Covid-19 ile mücadelede insanlar vitaminlerden ve minerallerden destek alıyorlar. Öne çıkan besin desteklerinin başında bağışıklığı güçlendirdiği bilinen C vitamini, D vitamini ve Çinko geliyor. Vitamin takviyesi yada Besin takviyeleri Covid-19 ile mücadelede işe yarar mı?

Besin takviyeleri Covid-19 ile mücadelede işe yarar mı?

İnsanlar uzun zamandır kendilerini hastalıklardan korumak için çareyi vitaminlerde ve bitkisel desteklerde arıyor. COVID-19 pandemisinde de durum değişmiş değil. Üstelik “Bu takviye gıdalar sizi koronavirüsten kurtaracak” doğrultusundaki reklamların bombardımanı altındayken.

Ünlülerin de bu fikri desteklemesi de cabası. Örneğin Trump’a COVID-19 teşhisi konduğunda başkanın D vitamini ve çinko kullandığını açıklaması herkesin bu vitaminlere hücum etmesine yol açtı.

Bulaşıcı hastalıklar uzmanı Anthony Fauci, C ve D vitaminlerinin bağışıklık sistemini güçlendirici etkileri olduğunu söylediğinde bu vitaminlerin satışı tavan yapmıştı.

Ne var ki besin takviyesi ve vitaminlerin COVID-19’ın önlenmesinde veya tedavisinde ne gibi bir rol oynadığını ortaya koyan geniş kapsamlı bilimsel araştırmalar henüz söz konusu değil.

İşte  COVID-19 konusunda çok fazla ilgi gören üç takviye gıda ile ilgili bilinenler.

1. D Vitamini

D Vitamini, vücut, morötesi ışığa maruz kaldığında doğal olarak üretir. Bu yüzden “güneş ışığı vitamini” olarak da bilinen D vitamini, üzerine en çok araştırma yapılan takviyeler arasında. Balık ve güçlendirilmiş süt ürünleri gibi gıdalarda da yüksek oranda bulunur.

D Vitamininin neden faydalı olabileceği düşünülüyor? D vitamini yararları başında, bağışıklık sistemini güçlendiren bir hormon yapı taşıdır.

D Vitamininin diğer enfeksiyonlara karşı etkisi nedir? 2017 yılında British Medical Journal (BMJ) dergisinde yayınlanan bir meta analizde, günlük olarak D vitamini takviyesi alınmasının özellikle bu vitaminin eksikliği görülen kişilerde, solunum yolları enfeksiyonlarını önlediği belirtilmişti.

İngiltere’deki Surrey Üniversitesi’nden Susan Lanham-New, vücudunuzda yeterince D vitamini bulunduğu durumda daha fazlasının gereksiz olduğuna dikkat çekiyor. Ayrıca gereğinden fazla D vtiamini almak da yeni sağlık sorunlarına, bazı iç organlar üzerinde stres yaratılmasına ve kanda tehlikeli derecede yüksek oranda kalsiyum birikmesine sebep olabiliyor.

D Vitamini, yetişkinler için günlük olarak önerilen doz 600 ila 800 IU (Internatinal Unit) arasında. Üst sınırın ise günde 4000 IU olduğu düşünülüyor.

İlgili link: D Vitamini Eksikliği nasıl anlaşılır? Belirtileri nelerdir? Eksikliğinde ne olur?

D vitamini ve COVID-19 konusunda bilinenler

Halihazırda bu konuda araştırmalar yürütülüyor. Mayıs ayında BJM Nurition, Prevention & Health dergisinde Langham-New ve ekibinin yürüütü araştırmanın sonuçları yayımlandı. D vitamininin yalnızca vitamin eksikliği olan kişilere hastalığa karşı direnç kazandırdığı belirtiliyor. Şu anda yürütülmekte olan diğer çalışmalardan henüz kesin bir sonuç alınmış değil.

Besin takviyeleri Covid-19 ile mücadelede işe yarar mı?

2. Çinko

Bütün vücuttaki hücrelerde bulunan bir mineral olan çinko, doğal olarak bazı etlerde, fasulyelerde ve istiridyede bulunur.

Neden Çinkonun faydalı olabileceği düşünülüyor? çinkonun yararları içinde, bağışıklık sistemini destekleyici rolü bulunduğundan grip ve nezle mevsimlerinde çinko pastilleri büyük ilgi görür. Çinko aynı zamanda hücre bölünmesine ve gelişimine de yarar sağlar.

Çinkonun diğer enfeksiyonlara karşı etkisi nedir?  Soğuk algınlığına karşı çinko kullanılmasına yönelik yürütülen araştırmalar, belirtilerin başlamasından hemen sonra kullanıldığında belirtilerin daha hızlı yok olduğunu gösteriyor.

Ne var ki BMJ Open dergisinde ocak ayında yayınlanan, Finlandiya ve Birleşik Krallık’tan araştırmacıların yürüttüğü klinik deneylerde soğuk algınlığı tedavisinde çinko pastili kullanılmasının hiçbir etkisi olmadığı gözlemlenmişti. Bazı araştırmacılar, verilerdeki tutarsızlıkların farklı pastillerde farklı miktarlarda çinko bulunmasıyla açıklanabileceğini söylüyor.

İlgili link: Çinko neden insan sağlığı için gerekli? Çinkonun yararları nelerdir?

Çinko ve COVID-19 konusunda bilinenler

Çinko umut vaat eden bir mineral olduğundan pandeminin başlarında hidroksiklorokin araştırmalarına da dahil edilmişti. Ne var ki hidroksiklorokinin COVID-19’u önlemediği ve belirtileri azaltmadığı artık biliniyor.

2020 Temmuz ayında Almanya’nın Aachen Üniversitesi’nden araştırmacılar Frontiers of Immunology dergisinde, koronavirüsün sebep olduğu başka bir hastalık olan SARS da dahil benzer enfeksiyonlar incelenerek elde edilen kanıtların, çinko takviyesi büyük faydası olduğunu gösterdiğini yazmıştı. Örneğin araştırmalarda çinko alımının zatürre enfeksiyonundan ölüm riskini azalttığı görülmüştü.

Araştırmacılar, çinkonun söz konusu virüsün vücuda girmesini, girmesi durumunda ise çoğalmasını önlediğini söylüyor.

Eylül ayında, Hospital Del Marin Barcelona hastanesinden araştırmacılar, incelenen 249 hasta arasında COVID’den kurtulanların kan plazmalarında ölenlere kıyasla daha yüksek oranda çinko bulunduğunun gözlemlendiğini belirtmişti.

Her ne kadar kesin bir kanıya varılmış olmasa da, Cleveland Clinik Foundation’dan kardiyolog Suma Thomas, şu an için bilinenler ışığında çinkonun enfeksiyon sürecini azaltma ihtimali bulunduğunu, fakat belirtilerin şiddetini azaltamadığını söylüyor.

Thomas ile meslektaşları, yüksek dozda C vitamini ile ya da tek başına olarak çinko alan COVID-19 hastaları ile takviye olmadan düzenli bakım gören hastalarda belirti şiddeti ile hastaneye yatma durumunu karşılaştırıyor. Araştırma sonuçlarının kısa süre içinde gelmesi bekleniyor.

3. C Vitamini

L-askorbik asit olarak da bilinen C vitamininin vücutta oynadığı çok fazla rol bulunur. Doğal olarak meyve ve sebzelerde, özellikle de turunçgiller, biber ve domateste bulunur.

Neden C Vitaminin faydalı olabileceği düşünülüyor? Sağlıklı bir bağışıklık sistemi oluşturmak ve enfl amasyonu önlemek için çok önemli olan güçlü bir antioksidandır.

C Vitaminin diğer enfeksiyonlara karşı etkisi nedir? Thomas, C vitamini konusundaki verilerin çoğunlukla çelişkili olduğu konusunda uyarıyor. Şubat ayında Journal of Medical Virology dergisinde yayınlanan, Çinli araştırmacıların yürüttüğü bir incelemede, C vitamini konusunda halihazırda sahip olunan bilgiler ile COVID-19 tedavisinde rol oynama ihtimali olan diğer takviyeler incelenmişti.

Umut vaat eden başka belirtilerin yanı sıra insan araştırmalarında, C vitamini alan insanlarda zatürrenin çok daha az görüldüğü gözlemlenmiş, bu da C vitamininin bazı durumlarda alt solunum yolları enfeksiyonlarına yakalanma riskini önlemeye yardımcı olabileceğini göstermişti

• C Vitamini neden bu kadar önemli? C Vitamininin yararları nelerdir?
• C vitamini deposu portakalın faydaları ve zararları nelerdir?

C vitamini ve COVID-19 konusunda bilinenler

Thomas’ın Cleveland Clinic’teki araştırması da dahil olmak üzere ondan fazla araştırma ile C vitamininin koronavirüs tedavisinde belirtiler ya da hastalığı atlatma konusunda faydalı olup olamayacağı inceleniyor.

Nutrition dergisinde Temmuz ayında yayınlanan bir incelemede Belçika’daki KU Leuven’den araştırmacılar, bu vitaminin vücutta nasıl çalıştığına yönelik bilinenler ışığında, enfeksiyonu önlemeye ve şiddetli belirtilere yol açabilecek tehlikeli solunum yolu tepkimelerini azaltmaya yarayabileceğini söylüyor.

Her ne kadar takviyeler genellikle kullanımı güvenli ürünler olsa da hiçbir şeyin sıfır riski yok. Enfeksiyonu önlemenin en iyi yolu epidemiyologların ve halk sağlığı uzmanlarının tavsiyelerine uymak: Ellerinizi yıkayın, maske takın ve birbirinizden 2 metre kadar uzak durun.

Ayrıca bakınız

• Multivitaminler işe yarıyor mu? Multivitamin hapları kullanmalı mı?