Beyin bilinçdışını kontrol edebilir mi? Bilinçsiz zihinsel süreç nasıl işler?

Kafanıza takılan soruların bazen farkına varmadan kendi kendine çözümlediğinizi görürsünüz. Bilinçdışı olan bu hareket, işte bilim insanlarına Beyin bilinçdışını kontrol edebilir mi? sorusunun cevabını, bir başka beyin araştırmaları olan bu yazımızda inceleyeceğiz.

Beyin bilinçdışını kontrol edebilir mi?

Aurelio Cortese ve meslektaşları, insanları bilinçli olarak farkında olmadan karar alma süreçlerini inceden inceye etkileyen basit bir kuralı öğrenmeleri için eğitti. Beynimiz bilinçdışımıza erişecek şekilde eğitilebilir mi?

İç kafanız takılan bir soruna birdenbire çözüm buldunuz mu? Bu, farkında olmadan bilinçaltınıza ulaştığınız (bilinçsiz) zihinsel süreçler sayesinde olmuş olabilir ve bunun üzerine yapılan çalışmalar, gelecekte bu tür beyin faaliyetlerinden yararlanmanın bir yolu olabilir.

Japonya, Kyoto’daki Advanced Telecommunications Research Institute International’dan Aurelio Cortese ve meslektaşları, insanları bilinçli olarak farkında olmadan karar alma süreçlerini inceden inceye etkileyen basit bir kuralı öğrenmeleri için eğitti. Cortese, “Bildiğim kadarıyla [daha önce] hiç kimse, insanların bilinçaltı zihinlerini kullanmak için eğitilebileceğini doğrudan göstermemişti,” diyor.

Süreç, bir beyin tarayıcısının içindeki ekranı izleyen 18 kişinin basit bir görsel görevi yerine getirmesini içeriyordu. Daha sonra keyfi bir kuralı öğrenmelerini gerektiren kararlar almak zorunda kaldılar: sola doğru hareketle ilişkili bilinçsiz bir beyin aktivitesi modeli A’yı ve sağa doğru hareket B’yi işaret ediyordu.

Ekip, insan öğrenimine başlamadan önce her katılımcının iki hareket türüne karşılık gelen beyin aktivitesini tanımak için bir algoritmayı eğitti. Beyinleri taranırken sola veya sağa hareket eden noktaları izleyerek bir saat geçirdiler.

Bundan sonra insan eğitimi başladı. Katılımcılara ilk olarak rastgele hareket eden noktalar gösterildi ve bilgisayar daha önce olduğu gibi beyin aktivitelerini okudu. Algılanacak gerçek bir hareket yönü olmasa da rastgele dalgalanan beyin aktiviteleri, bazen noktalar gerçekten sola veya sağa hareket ediyor olsaydı verilecek tepki ne olurdu ile eşleşiyordu.

Daha sonra insanlardan A veya B olmak üzere iki seçenek arasından seçim yapmaları istendi. “Doğru” seçeneği seçerlerse 0,21 sterlin gibi sembolik bir ödül kazanıyordu. (Cortese’nin grubu daha önce bu tür bir beyin taraması kullanarak belirli hayvanlara yönelik korkuların azaltabileceğini göstermişti.) Bu ödül, uygun şekilde sola veya sağa sinyal veren bilinçsiz beyin aktivitelerine karşılık geliyordu.

Bilinçsiz bir beyin aktivitesi

Sola doğru hareketin A ve sağa hareketin B anlamına geldiği söylenmemiş olsa da bilinçsizce bu kuralı öğrenmeye başladılar. Yaklaşık 200’den fazla denemeden sonra “doğru” yanıtı daha sık seçmeye başladılar; ortalama olarak ikinci günde %54’ü bulmuştu.

Bu, seçimleri şansa bağlı olan olasılıktan yalnızca biraz daha yüksekti. Ancak Cortese, “% 50’nin üzerine çıkabilmeleri gerçekten ilginçti. Bilgiye erişimleri yoksa şans oranının üzerinde performans göstermelerinin bir yolu yok.” diye belirtiyor.

Bazı katılımcılar daha yüksek puan aldı ve sonunda yaklaşık % 65’lik “doğru” yanıt oranı yakalandı. Cortese, bilinçdışı zihinsel süreçlerine erişimde daha iyi olduklarını düşünüyor. İnsanlardan ayrıca rastgele hareket eden noktaların hangi yöne gittiğini belirtmeleri de istendi. Cortese, tahminlerinin bilinçaltı beyinlerinin seçimine karşılık gelmediğini ve bunun, bilinçli olarak farkında olmadıklarını gösterdiğini söylüyor.

Araştırmacılar, insanlara bu tür bir eğitim vermenin, bilinçaltı zihinsel süreçlerin rol oynadığı problem çözme veya yaratıcı faaliyetlerde yardımcı olacağını umuyor ve bunu sanatçılarla denemeye başlamak üzereler.

University College London’dan Stephen Fleming, “Bilinçli olarak farkında olduğumuz şey, beyinde temsil edilen bilgi alanının çok küçük bir parçası” diyor ve ekliyor: “Bu çalışma bize bu bilgilerin bir kısmını çıkarabileceğimizi ve sonra onu kullanabileceğimizi gösteriyor; oldukça ikna edici.” diyor.  (https://www.newscientist.com/article/2253166-we- can-train-our-brain-to-access-our-unconscious-for-a)

Ayrıca bakınız

• Hipnoz nasıl çalışır? Hipnotize edilebilir misiniz?