Neden Portakal Yemeliyim? Portakalın faydaları nelerdir? Portakalın zararları nelerdir? Portakal kabuğu yenilebilir mi?Portakal nasıl alınır? Portakal nasıl seçilir ve saklanır? Portakalın içinde hangi besin maddeleri var? Portakal zayıflatır mı? Portakal bol lifli meyveler grubunda mı? Portakalda potasyum var mı? Portakal kalp sağlığına etki eder mi? Portakal neden bir antioksidan? sorularının cevabını rahatlıkla bu yazımızda alabilirsiniz.

C vitamini deposu portakalın faydaları ve zararları nelerdir?

C vitamini bol meyveler grubunun en çok bilineni Portakalın faydalarına başlamadan önce portakalın hiç bilmediğiniz özelliklerinden kısaca bahsedelim.

Portakal, M.Ö. 4000 yılında Güneydoğu Asya’da ortaya çıkmış, oradan Hindistan’a yayılmıştır. Vahşi doğada portakal bulunmaz. Pomelo (Çin greyfurtu) ve mandalinin melezidir. Portakal ağacı tropikal ile yarı tropikal arasında, yaprak dökmeyen, küçük, çiçekli bir ağaçtır. 5 ile 8 metreye kadar uzayabilir. Dünyada 600’den fazla portakal çeşidi vardır

Portakalın İngilizce karşılığı olan orange kelimesi Arapça’daki “naranj” kelimesinden gelerek 14. yüzyılda İngilizce’ye “narange” olarak geçmiş, zamanla baştaki “n” harfi düşmüştür. Portakal türleri tatlı ve ekşi olmak üzere ikiye ayrılır.

Genellikle kullanılan tatlı olan türdür. Ekşi portakallardan ise genellikle reçel veya marmelat yapılır, özleri ise alkollü içkilerin tatlandırılmasında kullanılır.

Arap, Portekizli ve İtalyan tüccarlar tatlı portakalı Avrupa’ya 15. yüzyılda tanıtmıştır.

“Son Akşam Yemeği” tablosunda masaya portakal çizilmesi yanlıştır: portakal, yaklaşık 9. yüzyıla kadar Ortadoğu’da yetiştirilmemişti. Ticari portakalların rengi genellikle parlak turuncu olur çünkü kabuklarına Citrus Red Number
2 denilen suni bir boya enjekte edilir.

Portakallar buzdolabında da oda sıcaklığında da saklanabilir. İki durumda da yalaşık iki haftalık ömürleri olur ve aynı oranda vitamin seviyesini koruyabilirler.

Portakalların yaklaşık %85’i suyu için üretilir.

Dünyadaki portakal üreticiliğinde lider ülke Brezilya’dır, onu ABD, Meksika, İspanya, İtalya, Çin, Mısır, Türkiye, Fas ve Yunanistan takip etmektedir. Florida ve Kaliforniya ise ABD’deki portakal üreticiliğinde liderdir.

Neden Portakal Yemeliyim?

Portakal, kalp sağlığı için önemli bir mineral olan potasyum bakımından harika bir kaynaktır.

Her bir portakal, günde tüketilmesi önerilen C vitamininin yüzde yüz otuzunu karşılar ve bu açıdan da önemli kaynaktır.

Portakal aynı zamanda kalp hastalıklarım ve doğumsal bozuklukları önlemeye yardımcı B vitamini folatı bakımından da iyi kaynaktır.

Fitokimyasallarından bahsetmek gerekirse, portakalın flavonoit ailesinin özel bir grubu olan ve ev sahibini hastalıklı hücrelerden koruyan astilbin bakımından zengin olduğu söylenebilir. 120 mililitre portakal suyu bir meyve servisine eşdeğerdir.

Portakal, portakal suyu ve portakal kabuğu öksürük, soğuk algınlığı, kabızlık, diş ağrısı, katarakt ve iştahsızlık gibi birçok farklı durumda evlerimizin şifası olarak kullanılmaktadır.

Portakal, ağrılar için de birebirdir.

Portakalın faydaları nelerdir?

Tam bir vitamin bombası olan portakal bağışıklığı güçlendirerek kalp sağlığını korur; kolesterol seviyesini düşürür; solunum yolu hastalıklarına, bazı kanser türlerine, romatizmalı eklem yangısına, ülsere ve böbrek taşlarına karşı da etkilidir.

Portakal suyunda, bol miktarda besin bulunsa da tam bir portakaldaki kadar lif içermez. Lifin en yoğun olduğu kısım, portakalın kabuğu ile etli bölümü arasında kalan beyaz kısımdır. Ayrıca portakal suyunda, bütün portakala oranla daha fazla kalori bulunur.

Portakalın sağlığa faydaları nelerdir ana başlıklar altında kısa kısa listeleyelim.

C vitamini deposu portakalın kabuğunda da ayrı bir şifa var

1. Bağışıklık sistemi

Turunçgillerin çoğunda yüksek oranda C vitamini bulunurken, portakal aralarında en çok C vitamini içeren meyvedir. Pharmacognosy Reviews dergisinde yayınlanan 2010 tarihli bir makaleye göre C vitamini, serbest radikalleri temizleyip etkisizleştirerek hücreleri korur. Serbest radikaller, kanser ya da kalp hastalıkları gibi sorunlara yol açabilir.

Portakal, günlük hayatta karşılaşılabilen virüslere karşı da bağışıklık sistemini güçlendirir.

2. Kolesterol

Lif, bağırsaklarda bulunan fazla kolesterolü toplayıp dışarı attığı için portakaldaki lif kolesterol seviyesinin düşmesine de yardımcı olur.

Nutrition Research dergisinde yayınlanan 2010 tarihli bir araştırmada, 60 gün boyunca portakal suyu içen yüksek kolesterollü kişilerdeki düşük yoğunluklu lipoproteinin (LDL ya da kötü kolesterol) düştüğü görüldü.

3. Kalp

Portakalda bulunan C vitamini, lif ve kolin kalp sağlığı için çok faydalıdır. Potasyum da elektrolit bir mineral olduğundan elektriğin vücudunuzda dolaşmasını sağlayarak kalp atışlarınıza yardımcı olur. 2012 tarihli bir araştırmaya göre her gün 4.069 mg potasyum tüketen kişilerde, günde yaklaşık 1.000 mg potasyum tüketen kişilere göre kalp hastalıklarından ölme riski % 49 oranında daha düşüktür.

Portakalda bulunan potasyum aynı zamanda kan basıncının düşmesine de yardımcı olduğundan beyin kanamasına karşı da koruma sağlar. Portakalın kalp için yararlı olmasında başka bir etken de içerisinde bulunan folik asidin kardiyovasküler bir risk faktörü olan homosistein seviyelerini düşürmesidir.

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi FDA, potasyum açısından iyi kaynaklar olan ve sodyum bakımından düşük olan besinleri içeren diyetlerin yüksek kan basıncım ve çarpıntı riskini engelleyebileceğini bildirmiştir.

4. Diyabet

Portakalda yoğun miktarda lif bulunduğundan tip 1 diyabeti olan kişilerde kan şekerinin düşmesine yardımcı olduğu
gibi tip 2 diyabeti olan kişilerde de kan şekerini, lipidleri ve insülin seviyelerini düzenler.

Amerikan Diyabet Birliği’ne göre portakal ve diğer turuçgiller diyabet hastaları için bir numaralı yiyecektir.

5. Sindirim ve kilo kaybı

Portakalda bulunan lif, sindirime yardımcı olduğu gibi düzenli olarak tuvalete çıkmanızı sağlar.

Portakalın beyaz tabakasında bulunan lifler iştahı önlemekte ve açlık seviyesini yedikten sonra dört saate kadar düzenlemektedir. Çalışmalar, portakal gibi meyveleri tüketen insanların cips, kraker, tatlılar, şekerler gibi abur cubur tüketenlere oranla sonraki yemeklerde daha az iştahlı olduklarım göstermiştir.

Böylelikle portakal yenerek kilo kaybı yani zayıflamaya yardımcı olunabilir. Düşük yağlı, düşük glisemik indeksli ve yüksek besin içerikli portakal, pek çok sorununun kaynağı olan obeziteye karşı ideal bir koruyucudur.

Glisemik indeks, besinlerin kişinin kan şekeri seviyelerini nasıl etkilediğini gösteren bir ölçümdür; örneğin ekmek gibi yüksek glisemik indeksi olan yiyecekler yendikten hemen sonra glikoz seviyesinin hızla artmasına sebep olur.

Nedir? : Glisemik İndeks nedir? Glisemik Yük Nedir? Bazı Gıdaların Glisemik İndeks ve Yük Değerleri Nelerdir?

6. Görme

Portakal, A vitamini deposudur; Bu besin lutein, beta karoten ve zeaksantin gibi karotenoid bileşenler içerir. Bu bileşenler yaşla bağlantılı olan maküler dejenerasyona karşı koruma sağlar. Maküler dejenerasyon, merkezi görüşü bulanıklaştıran, tedavisi olmayan bir hastalıktır.

A vitamini aynı zamanda gözlerinizin ışığı daha iyi emmesini sağlar ve gece görüşünüze yardımcı olur.

7. Kanser

Portakalda bulunan C vitamini, DNA mutasyonlarını önlediğinden kolon kanseri riskini azaltıyor. Araştırmalara göre kolon kanseri vakalarının %10-15’inde BRAF denilen bir gende mutasyon görülüyor.

American Journal of Epidemiology dergisinde yayınlanan 2004 tarihli bir araştırmada çocukların iki yaşına kadar muz, portakal ve portakal suyu tüketmesi çocukluk lösemisine yakalanma riskini de azaltıyor.

8. Endişe giderme

Portakal kokusuna maruz bırakılmış diş hastalarınca endişenin yok olduğu ve kontrol gruplarına oranla ruhsal durumlarında gelişme gözlemlenmiştir.

9. Böbrek Taşları

Bir çalışma portakal suyunun böbrek taklarının oluşmasını engellemek için gerekli idrardaki sitrat düzerin diğer turunçgil sularına oranla daha çok artırdığım saptamıştır.

Portakalın zararları nelerdir?

Portakal sağlıklı bir meyve olsa da elbette kararında tüketmek gerekir. Çok fazla portakal tüketmeniz durumunda fazla lif sindiriminizi etkileyebileceği gibi karın ağrısına ve hatta ishale de yol açabilir. Her ne kadar portakalın kalorisi düşük olsa da, çok fazla portakal tüketilmesi durumunda kilo almanız mümkün.

Ayrıca C vitamininin fazlası da zarar; günde 2.000 mg’dan fazla C vitamini almanız durumunda ishal, mide bulantısı, kusma, mide yanması, şişme veya kramp, baş ağrısı, uykusuzluk ya da böbrek taşı gibi sorunlarla karşılaşabilirsiniz.

Asit oranı yüksek bir meyve olduğundan portakalın mide yanmasına sebep olması da mümkün, özellikle de midesinde zaten sorun olan insanlarda. Örneğin reflüsü olan kişilerde çok fazla portakal yemek mide yanmasına veya kusmaya sebep olabilir.

Beta bloker kullanan kişilerin de çok fazla portakal tüketmemeye dikkat etmesi gerekir. Bu ilaçlar potasyum seviyesini yükselttiğinden, portakal veya muz gibi bol potasyumlu başka yiyeceklerle birlikte tüketildiğinde, vücutta potasyum fazlasına yol açabilir.

Fazla potasyum, böbrekleri düzgün çalışmayan kişiler için ciddi sorunlara neden olabilir.

Portakal kabuğu yenilebilir mi?

Portakal kabuğu zehirli değildir, aksine çoğu aşçının bildiği üzere portakal özü yemeklere büyük lezzet katar. Yenilebilir de olsalar portakal kabukları meyvenin kendisi kadar sulu ve lezzetli değildir.

Ayrıca organik olmayan portakal kabuğu, yani kimyasalla kaplı kabuğunu sindirmekte zorluk çekebilirsiniz.

Portakalın kabuğunu da yerseniz bol miktarda besin alabilirsiniz. Örneğin portakalın kabuğunda, içindekine oranla daha yoğun lif yani bol lifli meyveler grubundadır.Bunun yanı sıra kabukta besin açısından faydalı olan flavonoidler de vardır. Birçok besinde bulunan flavonoidler, kan basıncını düşürücü ve iltihaba karşı koruyucu bir etkisi vardır.

Buna ek olarak portakal kabuğunda A, C, B6 ve B5 vitaminleri, kalsiyum, riboflavin, tiyamin, niasin ve folik asit bulunur. Portakalın kabuğunun iç kısmını yiyerek de bu besinlerin bir kısmını almak mümkün. Bu beyaz bölüm acı ya da ekşi olsa da meyvenin kendisi kadar C vitamini ve daha da fazla lif içerir.

Portakal nasıl alınır? Portakal nasıl seçilir ve saklanır?

• Sert, ağır, parlak ve renkli meyveleri alın.
• Çürük, buruşuk ya da rengi bozulmuş meyvelerden uzak durun, bu, meyvenin bayat olduğuna ya da yanlış koşullarda depolandığına işarettir.
• Portakal suyunu son kullanma tarihine bakarak için ve kutu/şişe açıldıktan sonra bir hafta içinde tüketin.
• Portakal, oda sıcaklığında birkaç gün bekleyebilir. Ama en iyi sonuçlar için plastik poşetlerde ya da buzdolabınızın sebzeliğinde muhafaza edin.
• Portakal dondurulabilir.

Ayrıca Bakınız

• C Vitamini neden bu kadar önemli? C Vitamininin yararları nelerdir?