CLI nedir? GUI nedir? OS nedir? | Network Eğitimleri

Cisco eğitimleri içinde en çok sorulan GUI nedir? CLI nedir? Network cihazlarına erişim yöntemleri nelerdir? Konsol nedir? SSH nedir? Telnet nedir? Aux nedir? Terminal programları nelerdir? sorularının cevabı yazımızda.

CLI nedir? GUI nedir? OS nedir?

Tüm son cihazların ve ağ cihazlarının bir işletim sistemi (OS) olması gerekir. Şekilde gösterildiği gibi, işletim sisteminin bilgisayar donanımı ile doğrudan etkileşime giren kısmı, çekirdek olarak bilinir. Uygulamalarla ve kullanıcıyla etkileşime giren bölüme kabuk denir. Kullanıcı komut satırı arayüzünü (CLI) veya grafik kullanıcı arayüzünü (GUI) kullanarak kabuk ile etkileşime girebilir.

Bilgisayar etiketli bir kullanıcı arayüzünün monitöründen yayılan üç eşmerkezli daire vardır. İşletim sisteminin farklı bölümleri arasındaki ilişkiyi gösterirler. İç daire etiketli donanım bilgisayar donanımı örneklerini gösterir, orta daire çekirdek etiketlenir ve dış daire kabuk etiketlenir.

• Kabuk: Kullanıcıların bilgisayardan belirli görevlerini istemesi ile ilgili olanak sağlayan kullanıcı arayüzüdür. Bu istekleri CLI veya GUI arayüzünden yapılabilebilmektedir.
• Çekirdek: Bir bilgisayarın donanım ile yazılımıyla arasındaki iletişimini kurar ve yazılım gereksinimlerinin karşılamak üzere donanım kaynaklarının nasıl kullanılacağını yönetir.
• Donanım: Bilgisayarın altında yatan elektronik dahil fiziksel kısım.

Bir CLI kullanırken, kullanıcı, örnekte gösterildiği gibi, komut isteminde klavyeye komutlar girerek metin tabanlı bir ortamda doğrudan sistemle etkileşime girer. Sistem komutu yürütür ve genellikle bir metin çıktısı sağlar. CLI’nın çalışması için çok az yük gerekir. Ancak, kullanıcının sistemi kontrol eden temel komut yapısı hakkında bilgi sahibi olmasını gerektirir.

Gui oladan sistemi yönetebilirsiniz

GUI nedir?

Windows, macOS, Linux KDE, Apple iOS veya Android gibi bir GUI, kullanıcının grafik simgeleri, menüler ve pencerelerden oluşan bir ortam kullanarak sistemle etkileşime girmesini sağlar. Şekildeki GUI örneği daha kullanıcı dostudur ve sistemi kontrol eden temel komut yapısı hakkında daha az bilgi gerektirir. Bu nedenle, birçok kişi GUI ortamlarını kullanmaktadır.

Ancak, GUI’lar her zaman CLI ile kullanılabilen tüm özellikleri sağlayamayabilir. GUI’lar da başarısız olabilir, çökebilir veya belirtildiği gibi çalışmayabilir. Bu nedenlerden dolayı, ağ cihazlarına genellikle bir CLI aracılığıyla erişilir. CLI, GUI ile karşılaştırıldığında daha az kaynak yoğunlukludur ve çok kararlıdır.

Cisco cihazlarında kullanılan ağ işletim sistemine Cisco Ağlar Arası İşletim Sistemi (Internetwork Operating System – IOS) adı verilmektedir. Cisco IOS, cihazın türüne veya boyutuna bakılmaksızın birçok Cisco router ve switchte kullanılır. Router ya da Switch her cihaz türü, farklı bir Cisco IOS sürümü kullanır. Diğer Cisco işletim sistemleri arasında IOS XE, IOS XR ve NX-OS bulunur.

Ev yönlendiricilerindeki (Home Router) işletim sistemine genellikle bellenim (firmware) adı verilmektedir. Ev yönlendiricisini yapılandırmanın en yaygın yöntemi, web tarayıcı tabanlı bir GUI kullanmaktır.

Windows 10 Gui

OS’nin amacı

Ağ işletim sistemleri, PC işletim sistemine benzerdir. GUI aracılığıyla, bir PC işletim sistemi kullanıcının aşağıdakileri yapmasını sağlar:

Seçim yapmak ve programları çalıştırmak için fareyi kullanma

• Metin ve metin tabanlı komutları girme,
• Çıktıyı bir monitörde görüntüleme.

CLI-tabanlı bir ağ işletim sistemi (örneğin, bir switch veya router üzerindeki Cisco IOS), bir ağ teknisyeninin aşağıdakileri yapmasını sağlar:

• CLI-tabanlı ağ programlarını çalıştırmak için klavye kullanma,
• Metin ve metin tabanlı komutları girmek için klavye kullanma,
• Çıktıyı bir monitörde görüntüleme.

Cisco ağ cihazları Cisco IOS belirli sürümlerini çalıştırır. IOS sürümü, kullanılan cihazın tipine ve gerekli özelliklere bağlıdır. Tüm cihazlar bir varsayılan IOS ve özellik paketiyle gelmesine rağmen, ek özellikler elde etmek için IOS sürümü veya özellik paketi yükseltilebilir.

Putty bir Terminal Erişim Programıdır

Erişim Yöntemi nedir?

Switch, varsayılan olarak trafiği iletir ve çalışacak şekilde açıkça yapılandırılması gerekmez. Örneğin, aynı yeni Switche bağlı iki yapılandırılmış host iletişim kurabilir.

Yeni bir switchin varsayılan davranışından bağımsız olarak, tüm switchler yapılandırılmalı ve güvenliği sağlanmalıdır.

3 tip bağlantı ile erişim sağlanılabilir.

1. Konsol erişim yöntemi

Cisco cihazına bant dışı erişim sağlayan bir fiziksel yönetim portudur. Bant dışı erişim, sadece cihaz bakımı amacıyla kullanılan özel bir yönetim kanalı aracılığıyla erişimdir. Konsol portu kullanmanın avantajı, ilk yapılandırmayı gerçekleştirmek gibi herhangi bir ağ hizmeti yapılandırılmamış olsa bile cihazın erişilebilir olmasıdır.

Konsol bağlantısı için terminal emülasyon (emulation) yazılımı çalıştıran bir bilgisayar ve cihaza bağlanmak için özel bir konsol kablosu gereklidir.

2. SSH(Güvenli Kabuk) erişim yöntemi

SSH, sanal arayüz aracılığıyla ağ üzerinden güvenli bir CLI bağlantısı kurmak için kullanılan bant içi ve önerilen bir yöntemdir. Konsol bağlantısından farklı olarak SSH bağlantıları, adresle yapılandırılmış etkin bir arayüz de dahil olmak üzere cihazda etkin ağ hizmetleri gerektirir.

Cisco IOS’un çoğu sürümü, diğer cihazlarla SSH oturumları oluşturmak için kullanılabilecek bir SSH sunucusu ve bir SSH istemcisi içerir.

3. Telnet erişim yöntemi

Telnet, sanal bir arayüz aracılığıyla bir ağ üzerinden uzaktan CLI oturumu oluşturmanın güvenli olmayan, bant içi bir yöntemidir. SSH’den farklı olarak Telnet güvenli, şifreli bir bağlantı sağlamaz ve yalnızca laboratuvar ortamında kullanılmalıdır. Kullanıcı kimlik doğrulaması, parolalar ve komutlar ağ üzerinden düz metin olarak gönderilir.

En iyi uygulama Telnet yerine SSH kullanmaktır. Cisco IOS, hem bir Telnet sunucusu hem de Telnet istemcisi içerir.

Router gibi bazı cihazlar, modem kullanarak telefon bağlantısı üzerinden uzaktan CLI oturumu oluşturmak için kullanılan eski bir yardımcı (aux) portunu da destekleyebilir.

Bir konsol bağlantısına benzer şekilde, AUX portu bant dışındadır ve ağ hizmetlerinin yapılandırılmasını veya kullanılabilir olmasını gerektirmez.

SecureCRT bir Terminal Erişim Programıdır

Terminal Emülasyon Programları

Bir ağ cihazına bir konsol portundan seri bağlantı ile bağlanabilirsiniz ya da SSH / Telnet bağlantısıyla bağlanmak için kullanabileceğiniz birkaç terminal emülasyon programı vardır.

Bu programlar pencere boyutlarını ayarlamak, yazı tipi boyutlarını değiştirmek ve renk düzenlerini değiştirmek yoluyla üretkenliğinizi artırmanızı sağlar.

• Putty
• Tera Term
• SecureCRT

Tera Term bir Terminal Erişim Programıdır

Network eğitimleri ağ cihazları hakkında temel sorular

• Yapılandırılması gereken yeni bir Switch ile ekipman odasında olsaydınız hangi erişim yöntemi en uygun olurdu?
• Yöneticinizi internet üzerinden başka bir şehirde Routera erişemeyeceğinizi söylemek için ararsanız ve size telefon bağlantısı üzerinden Routera erişmeniz için bilgi verirse, hangi erişim yöntemi en uygun olur?
• Ağ bağlantısı üzerinden IOS’a en uygun bant içi erişim yöntemi hangisidir?
• Yöneticiniz size özel bir kablo verdiyse ve Switch’i yapılandırmak için kullanmanızı söylediyse hangi erişim yöntemi en uygun olur?

Cevaplar sırasıyla Konsol, Aux, Telnet/SSH, Konsol.

Ayrıca bakınız

• IPv4 nedir? IPV4 Adres Yapısı ve Alt Ağ Maskesi nedir? | Network Eğitimleri