Çocuklarda Görülen Genel Beslenme Sorunları Nelerdir?
Çocuklarda Görülen Genel Beslenme Sorunları Nelerdir?
Çocuklarda yeterli ve dengeli beslenmenin önemi, okul öncesi ile başlar. Bu yaş aralığı 1 ile 5 yaş aralığıdır. Bağımsızlık kazanmaya çalışan, karakter oluşumu olan bu yaşlarda beslenme alışkanlığı da yavaş yavaş oturur. Bu gelişme ve değişme döneminde çocuğun yeme alışkanlıkları direk anne ve babanın beslenme alışkanlıkları ile benzerlik göstermeye başlar.
Çocuğun günlük gereksinmesinin karşılanması kadar, olumlu ve düzenli beslenme alışkanlıklarının da kazandırılması gerekmektedir.
İyi beslenen çocukların önce boş yiyeceklerden uzak tutup, düzenli öğünler, öğün aralarındaki atıştırmalıkların seçimi çok önemlidir. Kesinlikle ğün atlamama alışkanlığının çocukluk çağında kazandırılması gereklidir. Dikkat edilmediğinde, büyüme gelişme geriliği, zeka geriliği, kansızlık ve obezite ne azılı sonuçlarıdır.
Dengeli ve düzenli beslenme alışkanlığının kazanılmadığı durumlarda, besin öğelerinin eksik alımı ile oluşabilecek olumsuz neticeler şöyledir;
- Protein alma yetersizliği ile oluşan büyüme ve gelişme geriliği.
- Demir mineralinin eksikliği ile oluşan kansızlık.
- İyot mineralinin yetersizliği sonucu Guatr, cücelik, zekâ geriliği.
- Kalsiyum ve D Vitamini eksiklikleri sonucu Diş ve kemik bozuklukları.
- Boş yiyecekler alımı ile fazla karbonhidrat alımı ile Şişmanlık yada obezite
Çocuklar Yeterli ve Dengeli beslenmez ise karşılacakları hastalıklar ile zor baş ederler ve sık sık virüslerin saldırısı altında olurlar. Bağışıklık sistemi çöktüğünde ise bazı hastalıklar ölümcül olabilir. Okul öncesi dönemde yeterli ve dengeli beslenemeyen çocukların, bluğ çağı ve gençlik dönemlerini de etkiler. Orta yaş döneminde ise ülkemizde sık görülmeye başlayan şişmanlık, kalp damar hastalıkları, şeker hastalığı, tansiyon problemleri, solunum hastalıklarının ise davetiyecisi olur.
Anne ve Baba için Tavsiyeler
Çocukların Okul Öncesindeki iştahsızlık, yemek seçme ve aşırı yemek yeme gibi sık yaşanan sorunlar devamlı Anne ve Baba’nın canını sıkmaktadır. Bu tür problemi olan anne ve babalara Uzmanlardan derlediğimiz aşağıdaki öneriler ile yardımcı olmak isteriz.
- Anne ve Baba özellikle Aile Hekimine giderek, boy, kilo yaş oranlarını kontrol etmesi gerekmektedir.
- Yeme isteği olmayan çocukların menülerini değişik sunumlarla hazırlamak gerekir. Örneğin sevdiği kahramanın resimleri olduğu bardak yada tabak.
- Yemeğe ailece oturup, eğlenceli sohbetler ile onun o andaki dikkatini yemeğe toplayabilirsiniz.Kalabalık ortamlarda genelde çocukların iştahı açılır.
- Çocuklarda nadir iştah azalması olursa, onu fazla zorlamayın. Zorlama yada kızmak gibi tepkiler vermeyin.
- Yemek seçen çocuklara, istemediği gıdayı farklı yollarla önüne koyun. Mesela Süt onlar için çok önemli. Süt içmiyorsa, kakao ve balı birleştirerek çikolatalı diye sunabilirsiniz. Yumurta çok önemli bir besin olmasına karşın bazı çocuklar istemez. Yumurtayı pişirmek yerine sahanda, azcık dana sosili yada dana sucuklu yada menemen tarzında yada kızarmış küp patatesli yedirebilirsiniz.
- Çocukta şişmanlığa giden bir yol var ise yada şişmansa, koyacağınız tabağı küçük ölçülerde koyup, aynı orandaki yemeği büyük gösterebilirsiniz. Öğün araların boş gıdalar ve hazır içeceklerden uzak tutup, evde yapılan örneğin meyveli yoğurt yada mevsim meyvelerinden sıkacağınız meyve sularını tattırmaya çalışın. Kesinlikle uzmanlardan destek almalı.
- Aşırı Kilolu çocuklarda bazen yediklerinden değil, genetik gelen bir hastalıktan sebepte olabilir.Bu yüzden uzmanlara gidip iyi bir tahlil yaptırmalı.
- Oyun oynarken ve televizyon seyrederken yiyecek verilmemelidir. Çocuk hayal dünyasına girdiğinde, doyup doymadığı ile ilgilenmez.
Okul Öncesi Dönem için Besin Planı
1 ile 2 yaş arasındaki Çocukların günlük alması gereken gıda miktarları
- Süt ve süt ürünleri : 3 su bardağı süt üzerinden hesaplayacağız. Mesela 1 bardak süt, 1 kase yoğurt, 30 gram peynir bu üçlü günlük süt ve süt ürünleri için yeterli. Başka bir örnek verelim. 2 bardak süt ve 1 kase yoğurt. Başka bir kombinasyon verelim. 60 gr peynir ve 1 su bardağı süt. Yalnız kombinasyonda süt devamlı olmalı.
- Et, yumurta ve kurubaklagiller : 30 gram et (1 köfte büyüklüğünde) + 30 gram kuru fasulye, nohut, bulgur, pirinç (3- 4 yemek kaşığı) + 1 yumurta.
- Taze sebze : 150 gram bezelye, karnabahar, kabak, patlıcan, ıspanak, lahana vb. (4 yemek kaşığı pişmiş),
- Taze meyve;150 gram (2 küçük mandalina)=1 elma=1 armut=1 muz
- Meyve suyu ;150 cc (Yarım su bardağından biraz fazla elle sıkılmış).
- Ekmek grubu;100 gram (2 orta dilim) + 50 gram (4- 5 adet yulaflı bisküvi = 1 ince dilim kek vb.) + 60 gram makarna ( 5-6 yemek kaşığı).
Bu kombinasyonları birbirine karıştırarak ta yapabilirsiniz. Mesela sebzeli et, etli pilav, peynirli yada kaşarlı tost, sebzeli yumurta, peynirli makarna, taze meyveli yoğurt püresi gibi. Sebze ve meyveleri mevsime göre değiştirebilirsiniz. Makarna yerine erişte yada şehriyeyi değiştirebilirsiniz. Kek yerine börek yapılabilir. Kırmızı et yerine balık yada tavuk eti koyabilirsiniz.
2 ile 6 yaş arasındaki Çocukların günlük alması gereken gıda miktarları
- Süt ve Süt Ürünleri: Yukarıdaki miktarlarla aynıdır.
- Et, yumurta ve kurubaklagiller: 60 gram et (1 köfte büyüklüğünde) + 60 gram kuru fasulye, nohut, bulgur, pirinç (7- 8 yemek kaşığı) + 1 yumurta.
- Taze sebze: 200 gram bezelye, karnabahar, kabak, patlıcan, ıspanak, lahana vb. (8 yemek kaşığı pişmiş) + 100 gram (1 küçük boy domates=5-6 yaprak marul = 1 orta boy havuç = vb.).
- Taze meyve: 300 gram (2 küçük mandalina = 2 küçük elma = vb.),
- Ekmek grubu: 150 gram (3 orta dilim) = 50 gram (4- 5 adet yulaflı bisküvi = 1 ince dilim kek vb.) = 120 gram makarna ( 10-12 yemek kaşığı).
Kombinasyonları değiştirmek size bağlı. Aynı gruptan diğerini azaltıp diğerinin ölçüsünü değiştirebilirsiniz.
Kaynaklar ve Dış Bağlantılar
- Sağlık Bakanlığı | Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi | Çocuklarda Görülen Beslenme Sorunları ve Çözümleri |2011