Alışveriş yaparken daha ucuzu varken daha pahalı olanı almaya iten sebep nedir? Paranız olsa, bir saate 10 bin dolar verir miydiniz? Para kazanmak zorken neden harcamak bu kadar kolay gelir? Çok para harcamak psikolojik sorun mu? Pahalı ürünler neden gözümüzde daha kaliteli gibi durur? Alışveriş yaparken psikolojimizle mi oynuyorlar? Lüks ürünler almak, tatmak yada denemek nasıl bir duygu? Zenginler neden yeni deneyimler peşinde? Bu soruların cevaplarını sizler için araştırdık.

Çok para harcamak psikolojik sorun mu? Pahalı ürünler neden alınır?

Yapılan araştırmalara göre insanlar alışveriş yaparken ilk baktıkları kıyaslama fiyat. Aynı kalitede olan iki ürün piyasaya sürülüp, fiyat bakımından diğeri daha pahalı ve başka bir marka ile tanıtıldığında, değer bakımından ilk olarak pahalı olana yöneliyoruz.

ABD’deki saygın 2 üniversitenin ortak çalışması da insanların alışverişte ürün seçerken önce fiyata önem verdiği gözlemlendi. California Teknoloji Enstitüsü ve Stanford Üniversitesi’nin ortaklaşa düzenlediği ürün bir şarap. Aynı şarap iki farklı şişede biri pahalı olarak insanlara test ediliyor. İki şaraptan da içen denekler, pahalı olan şarabın kalitesinin daha iyi olduğunu ve zevk alarak içmişken, diğerinde ise burun kıvırdıkları görüldü.

Bir başka araştırma ilaç sektöründe yapılmış. Ağrı kesici diye tanıtılan 2 tip ilaç biri pahalı diğer ucuz. Fakat bunların her ikisi de plasebo yani ne yararı nede zararı olmayan besin değeri taşımayan boş tabletler. Denekler pahalı olan plasebo ağrı kesicinin harika etkilediğini, ağrılarda hafifleme görüldüğünü söylerken, diğer ucuz olan plasebo ağrı kesiciden hiç etki alamadıklarını söyledi.

Bu aslında cidden bir Psikolojik etkiydi. Bunun bilimsel olarak incelenmesi gerekiyor.

Bu konuda ciddi araştırmalar yapan bilim insanı, Harvard İşletme Fakültesi’nde Psikolog ve İşletme Profesörü olan Michael Norton, alışveriş yaparken, eğer aynı tip ürün iki kat diğerinden pahalı ise, otomatik olarak pahalı olan 2 kat daha sağlam ve kaliteli olmalı gibi insanda bir algı oluştuğunu söylüyor. Birde bu pahalı olan ürünü satın alırsa, insanın 2 kat daha huzurlu olduğu görülüyor. Aslında alışverişte daha pahalı olanı almanın psikolojik olarak açıklamasının karşılığını Michael Norton, tatmin duygusunu zirveye taşımak olduğunu söylüyor.

Mesela pahallı bir balık restoranında 10 bin liralık hesabı ödemek, para harcayan için tatmin olmanın zirvesine çıktığı için ona zevk gibi gelir. Herkesin 5 üzerinden 3 puan verdiği bir film yada bir restoran, bazılarının beş üzerinden beş verdiği başka bir film yada restorandan daha iyi olabilir. Dediğimiz gibi bilimsel olarak bir ürünü alırken verilen paranın yüksek olmasını değerlendirmek tamamen kişisel yönden tatmin olmanın doruklarına ulaşmaktan geçer.

Bazıları ise pahalı deneyimleri yaşamak, üst başarı seviyesini algılamak anlamına da geliyor. Bu tip kişilerin yaptığı inanılmaz harcamaları gördüğünüzde dudağınız uçuklar, ama harcayan kişinin neler hissettiğini hissedemezsiniz.

Çok para harcamak psikolojik sorun mu? Pahalı ürünler neden alınır? | Ünlü bir restoranda yüksek hesaplar neden isteyerek ödenir?

Lüks ürünler almak, tatmak yada denemek nasıl bir duygu?

Ferrari marka arabaların koleksiyonu yapmak bir çok kişinin anlayamayacağı türden bir duygu olsa gerek. ABD’li girişimci Joshua Cartu, bunu yapıyor. Bunun nasıl bir duygu olduğu sorulduğunda duygularını anlatıyor.

Joshua Cartu bunu yapmanın nedeni, aynı koleksiyonu yapan ve aynı türden zevkleri olan bir sosyal çevreyle iletişime geçtiğinden beri olduğunu söylüyor. Para vererek, maddi koleksiyonlar yapmanın ona göre eşsiz bir mutluluk verdiğini söylüyor. Birde bu tip mutlulukları paylaşan bir grup olduğu zamanda daha da keyifli olduğunu ekliyor.

Joshua Cartu, bir çok insanın hayal ettiği ama yapamadığı, maddi olarak büyük bir para vererek, bir savaş uçağı ile yaptığı seyahatini ise yaşadığı deneyimlerin en iyisi olduğunu, bunu bir başarı olarak gördüğünü anlatıyor.

Buzdan yapılmış bir otelde bir akşam geçirmek, altın yemek takımı ile özel bir yemek yemek gibi uç deneyimler bazıları için mutluluk görülüyor.

Yani pahalı ve lüks tüketim, parası olan insanlar için eşsiz duygu, hem mutluluk, hemde başarı olarak görülüyor.

Tabi bu lüks deneyimler, bu tip kişilerin sosyal çevrelerinde de alkış alıyor. Çünkü bu sosyal çevre bunu büyük bir başarı olarak görüyor. Alkış aldıkça daha çok başarılı olduğunuzu göstermeniz gerekir. Eğer içinde olduğunuz bu grubun seviyesinde kalınmazsa kısa sürede gözden düşme yaşanabiliyor. Bu yüzden bu tip insanlar, size anlamsız gelen bir kulaklığa 10 bin doları vermekten çekinmiyor.

İlginç olan ise Lüks ürünlere talep arttığında, ekenominin kuralı olan talep artarsa fiyat düşer kuralı görülmüyor. Talep arttıkça fiyat yükseliyor. Zengin sosyal gruplarda, alınmaya başlayan “Veblen olarak da adlandırılan” lüks ürünleri almayan kişilerde hemen alması gerek, yoksa ayıplanır.

Fakat ABD’deki zenginler buna pek takılmıyor. Lüks tüketim ürünlerine talepleri giderek azaltıp, sağlıklarına daha çok önem vermeye başladılar. Bununla ilgili Profesör Elizabeth Currid-Halkett, 10 bin dolarlık bir çanta yerine, kaliteli organik gıda ürünleri almaya doğru bir yönelişin olduğunu söylüyor. Profesör Elizabeth Currid-Halkett, sosyal konumun belirlenmesi için artık bir çok kişi maddi ürünlere bakmadığını, çünkü bu lüks ürünler az bulunmadığını ve fazlasıyla olduğundan, onu lüks yapmadığını da ekliyor. Bu yüzden zenginler de daha önce kimsenin denemediği, pahallı olmasını sağlayacak bir hikayesi olan lüks tüketimlere geçiliyor. Bu yüzden kaliteli organik gıdalar onlar için bir deneyim.

Okumadan Geçme : Alışveriş yaparken neden indirimli ürün almak mutlu eder?

Çok para harcamak psikolojik sorun mu? Pahalı ürünler neden alınır? | Artık binlerce dolarlık çantalar ve takılar zenginlik göstergesi sayılmıyor

Zenginler neden yeni deneyimler peşinde?

Son yıllarda zengin kesimin bir çok kişinin bir yılda kazanamayacağı paraları, bir gün için feda edebiliyor.

2017 yılında dünya lüks tüketim piyasası rakamları gerçekten hayret verici. 1 trilyon euro’yu geçebileceği düşünülüyor. Bunun yarısından fazlası özel deneyim organizasyonları.

Artık eskisi gibi kolda Rolex saat, elde Hermes Birkin çantalar zenginlik gösterici olarak değer verilmiyor. Artık ender kimsenin yapamayacağı deneyimler yaşamak.

Bu zengin deneyimleri yapan bir çok şirket var. Bu şirketler üyelik sistemi ile çalışıyor. Özel deneyim almak isteyen bu zenginler aylık 15 bin dolara kadar aidat ödüyorlar. Örneğin Los Angeles’taki Bluefish firması, Meşhur efsane batık Titanik gemisini, deniz altı ile gezdirme turları düzenliyor. Bir başka örnek ise, ünlü tenör İtalyan Andrea Bocelli‘nin şarkıları eşliğinde, İtalya’daki Floransa şehrinde bulunan Galleria dell’Academia müzesinde Michelangelo’nun yaptığı Davut heykelinin altında, sadece 6 kişinin katılacağı bir akşam yemeği. Bluefish firmasının Güney California şubesi, her ay 10 kişinin üye olmak için başvuru yaptığını ama mülakat yaparak elendikten sonra bunlardan sadece 3 yada 4 kişiye onay verdiklerini söylüyor. Peki en düşük deneyim kişi başına ne kadar dersiniz? 30 bin dolarlardan başlıyor.

Bir başka zenginlere deneyim yaşatan özel aidat isteyen İngiliz Quinessentially firmasının sahibi Aaron Simpson, zengin üyelerin istediği özel deneyimlerin yasal ve ahlaki olmasına önem verdiklerini söylüyor.

Bu klüplere üye olan zenginler, istedikleri deneyimleri kendileri de teklif edebiliyor. Mesela zenginin biri, evlilik teklifi yapmak için Sydney Limanı Köprüsünün kapattırmış. Bir başkası ise eşinin doğum günü için Times meydanını kapatıp, “Happy” şarkısı ile dans gösterimi bile yapılmış.

Bu eğilimi araştıran Columbia Üniversitesi’nde pazarlama doçenti Keith Wilcox, artık zenginliği gösteren maddi eşyalar, hoş karşılanmıyor. Bu tür kişilere sonradan görmüş yaftası koyuluyor. Karizmatik ve ünlü zengin olmanın yolu kimsenin daha önce yapmadığı, ilk kez kendi tarafından yapılan deneyimler yaşamak. Bu düşünceleri destekleyen Yale İşletme Fakültesi Müşteri Araştırmaları Merkezi müdürü Ravi Dhar, 1980 yılından sonraki kuşağın buna yöneldiğini söylüyor. Aynı zamanda bu deneyimleri yaparak diğer zenginlere kendilerini tanıtmak ve ispatlamak için yaptıklarını da ekliyor.

Çok para harcamak psikolojik sorun mu? Pahalı ürünler neden alınır? | Lüks tüketim yerine süper zenginler özel deneyimler yaşamak istiyor