Tehlikeli bir koronavirüs türü daha: Domuz koronavirüsü

Öldürücü hastalıklardan biri olan domuz gribini biliyoruz. Fakat güncel pandemi virüsü olan yeni tip Koronavirüs ile uğraşırken Tehlikeli bir koronavirüs türü bulundu ve ismi Domuz koronavirüsü olarak tanımlandı.

Tehlikeli bir koronavirüs türü daha: Domuz koronavirüsü

İster fare, yarasa ya da domuz olsun, hayvanlar aleminde her zaman insanlar için de riskli olan hastalık etkenleri gelişiyor. Mutasyonlar sayesinde insanın hücrelerine kadar sızarak buralarda çoğalıyorlar. Hayvandan insana bulaşan zoonoz hastalıklar arasına çok sayıda grip pandemisi ve son olarak korona pandemisi de dahil. SARS-CoV-2, yarasa koronavirüsünden gelişti. Ama ne var ki SARS-CoV-2 insanlığı tehdit eden tek koronavirüs değil.

Çin’de son yıllarda SAD-CoV’e (Swine Acute Diarrhea Syndrome Coronavirus) bağlı çok sayıda hastalık vakası görüldü. 2016 yılında tespit edilen bu koronavirüs, domuzlarda mide-bağırsak enfeksiyonuna yol açıyor ve yavru domuzların yüzde doksanını öldürüyor. Bilim insanları bu virüsün de tıpkı SARS- CoV-2 gibi yarasa kökenli olduğunu düşünüyorlar. Bu da yeni koronavirüsün konakçı yelpazesinin ne kadar geniş olduğu ve insana da bulaşıp, bulaşmayacağı sorusunu doğurdu.

North Carolina Üniversitesi’nden Caitlin Edwards bu sorunun yanıtını bulabilmek için maymuna, kediye, domuza ve insana ait hücre kültürlerine domuz koronavirüsü aşılayarak, virüsün hücrelere girip, girmediğini ve çoğalıp, çoğalmadıklarını kontrol ettiler. Ve domuz koronavirüsünün test edilen tüm hayvanlara ve insana bulaşabileceği görüldü. Hücre kültürlerinde
48 saat sonra karaciğer, bağırsak ve mide hücre dizilerinde etkin virüsler tespit edildi.

Diğer testlerde ise domuz koronavirüsü, insanın burun mukozası, solunum yolları ve akciğerinden alınan taze hücre örneklerinde de çoğaldı. Ancak anlaşıldığı üzere SAD-CoV, hiçbir bulaşma şekliyle örtüşmüyor.

Domuz virüsü, SARS-CoV-2 gibi ne ACE2 reseptörleri üzerinden ne de koronovirüsten bilinen kenetlenme noktaları üzerinden bedene girmiyor. Nitekim bu reseptörleri bloke eden antikorlar, virüsün insan hücrelerinde yayılmasını önlemedi.

Bu yüzden domuz koronavirüsü, insan bedeninde ne şekilde yayıldığını açıklayacak yeni araştırmaların yapılması büyük bir önem taşıyor. Görüldüğü gibi domuz koronavirüsünün konakçı spektrumu oldukça geniş ve buna insan da dahil.

Bilim insanları bu yüzden domuz koronavirüsünün de küresel sağlığı ve ekonomiyi olumsuz etkileyebilecek bir potansiyele sahip olduğu konusunda uyarıyorlar. Gerçi bugüne dek Çin’de insanda domuz koronavirüs vakasına rastlanmadı ama virüsün insan hücrelerine bulaşma potansiyeli düşünülürse, insana bulaşma riski de var. Bu yüzden de besi domuzlarının düzenli olarak kontrol edilmesi öneriliyor. (Swine acute diarrhea syndrome coronavirus replication in primary human cells reveals potantial susceptibility to infection, PNAS, 12.10.2020.)

Ayrıca bakınız

• Virüs nedir? Virüsler canlı mı cansız mı?
• Kaç farklı grip virüsü vardır? İnsan öldüren grip virüsleri hangileridir?
• Buzullar eridikçe donmuş virüsler tekrar canlanmaya başlıyor!