Fazla kırmızı et tüketimi bağırsak kanseri riskini nasıl yükseltiyor?

İkinci beynimiz olan bağırsakları son yıllarda bağırsak kanseri tehdir etmeye başladı. Bilim adamları bunun nedenini araştırırken, hastaların beslenmelerinde fazla kırmızı et tüketimini gördü. Kırmızı et tüketimi bağırsak kanseri riskini nasıl yükseltiyor? Bilim fazla et tüketimi ile ilgili ne diyor? Hem demir  nedir?

Kırmızı et tüketimi bağırsak kanseri riskini nasıl yükseltiyor?

Bağırsak kanseri dünya genelinde en sık görülen üç kanser türünden biri. Klasik kanıya göre 50 yaş üzerindekilerde risk daha büyük, ama ne var ki yaşları 20 ila 50 arasında değişen kişilerde de hastalık durmadan artıyor.

Bu gelişme değişen beslenme alışkanlığıyla, özellikle de aşırı miktarda kırmızı et tüketimiyle alakalı. Çok fazla et tüketimi bağırsak florasını değiştirdiği için kanser riski üzerinde etkili oluyor.

Alman araştırmacı Nina Seiwert ile çalışan ekip son olarak hem demirin (Fe+2) kanser oluşumu üzerindeki rolünü mercek altına aldı. Bu demir protein kompleksi özellikle de oksijen taşıyan kırmızı kan rengi, hemoglobin için önemli bir içerik

Yiyeceklerde bulunan bu protein kompleksi demir ihtiyacımızı karşılıyor, ancak fazlası zarar verebiliyor. Seiwert ve ekibi organik demir bileşiminin sağlıklı ve türleşmiş bağırsak kanseri hücreleri üzerindeki etkilerini inceledi.

Ayrıca organik hem-demirin toksik etkisini demir klorür gibi anorganik demir biçimlerinin etkileriyle de karşılaştırdı. Bu şekilde et içerikli yiyeceklerden sonra insan bağırsağında bulunan hem demir yoğunluğunun, reaktif oksijen türlerini tetiklediği ve kalıtımımıza zarar verdiği anlaşıldı. Bu etki anorganik demir bileşimlerinde daha düşük.

Hem demir normal bağırsak hücrelerinin ölmesine neden olurken, anorganik demir bileşimlerinde bu etki görülmüyor.

Bağırsak hücrelerinde tam olarak nelerin yaşandığını bilim insanları hücrelerde yaptıkları tamamlayıcı analizlerle öğrendi. Buna göre hem demiri, oksidatif stres için hücresel bir sensoru etkinleştiriyor.

Böylece bağırsak hücreleri hemoksigenaz (HO-1) enzimini üretiyorlar. Bu enzim demir metabolizmasında hem demiri, anorganik demir ve diğer ürünler olarak indirgemekten sorumlu.

Bu şekilde yiyeceklerdeki demiri bedenimiz için ulaşılabilir kılıyor ve aynı zamanda bağırsak hücrelerindeki hem demir oranını düşürüyor. Bu açıdan bakıldığında bu enzim hücreler için bir tür koruyucu faktör görevini görüyor.

Hemoksigenaz üretimi engellendiğinde reaktif oksijen türleri artıyor ve buna bağlı olarak da oksidatif DNA zararları artarak hücre ölümlerine yol açıyor. (Kaynak: Heme oxygenase 1 protects human coloncytes against ROS formation oxidative DNA damage and cytotoxicity induced by heme iron, but not inorganic iron, Cell Death & Disease, 23.09.2020.)

Ayrıca bakınız

• Yoğurt, bağırsak kanserinden koruyor mu?
• Bağırsak bakterileri bağışıklık sistemi için neden önemli?