Gebelikte görülen Sağlık sorunları ve Beslenme önerileri

Gebelik döneminde anne ve bebek arasında uyumun sağlanması sürecinde bazı sağlık sorunları görülebilmektedir. Özellikle bunlar; Bulantı,  kusma, kabızlık, mide  yanması, aşırı  ağırlık kazanımına bağlı  kan basıncı yüksekliği, şeker hastalığı vb. sorunlardır. Bu hastalıkların dışında yer alan şikâyetlerin önlenebilmesi için aşağıdaki önerilere dikkat edilmelidir.

Bulantı ve kusma olduğunda; midenin boş kalmasını engellemek için gün boyunca azar azar ve sık aralıklarla beslenilmelidir. Şikayeti artıran koku ve besinlerden uzak durulmalıdır. Sabah kahvaltısından önce kuru besinler (tuzlu bisküvi, kraker, leblebi vb.) küçük porsiyonlar yenilmeli sıvı alırken öğün içinde değilde öğün araları seçilmelidir. Gün içinde de tost veya kraker, kahvaltılık tahıllar; meyve ve sebze  salataları  tüketilmelidir. Besin alımında yoğurt ve limondan yararlanılmalıdır. Yağlı ve tatlı yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Bu tür şikâyetleri olan anneler kendilerine iyi gelen besinleri de deneyebilirler.

Kabızlıkta; 8 ile 10 bardak su alınmalı, lif yada posa yönünden zengin besinleri seçmeli (kuru baklagiller, bulgur, kepekli ekmek), taze sebzeler ve meyveler (özellikle armut, kayısı, erik ve incir gibi) ile kuru meyveler (kuru kayısı, kuru erik, kuru incir vb.) öğün aralarında aşırıya kaçılmadan tüketilmeli ve fiziksel aktiviteler biraz daha arttırılmalı.

Mide yanması olduğunda; asitli ve baharatlı besinlerden (domates, turunçgiller ve onların suları, sirke, acı biber vb.)  sakınılmalıdır. Mide yanması gibi şikayetlerde durumun hafifletilmesi için Süt ve süt ürünleri işe yarayabilir. Yemekleri tüketirken yavaş yavaş yemeli ve iyice çiğnenmelidir. Sıvı alımı yemekle birlikte değil, iki öğün arasında tüketilmelidir. Ana öğün harici ara öğünler arttırılmalı fakat atıştırmalık tarzında az olmalıdır.

Alkol, sigara, çay, kahve vb. kafein içeren içecekler tüketildiğinde;

• Alkol tüketimi ile bebekte büyüme ve gelişme geriliğine, annede kötü beslenme, vitamin mineral eksikliğine neden olur.
• Hamilelerin yada gebelerin Sigara  kullanılmasından dolayı bebeklerine daha az oksijen gitmekte ve besin ögelerinin yetersiz bir şekilde alınmasına neden olmaktadır. Şayet bebek doğduğunda ağırlığı düşük olursa, alerjen hastalıklara karşı dayanıksız olabilir.
• Çay, kahve, kakao, kolalı içeceklerin tüketimi: Düşük riskine, erken doğuma, düşük doğum ağırlığına annede ise kansızlığa neden olmaktadır. Bu içecekler kafein içerir.

İlgili Link: B3 vitamini düşük riskini ve doğum kusurlarını azaltır mı?

Gebelikte görülen Sağlık sorunları ve Beslenme önerileri | Sigara ve alkol bebeğe hayatı boyunca kalıcı hasarlar meydana getirir

Gebelikte nasıl beslenmeli? Gebelik döneminde beslenmede nelere dikkat edilmeli?

Gebelik Döneminde bebeğin sağlığı açısından anne adayının dikkat etmesi gereken bazı besinler vardır. Bu besinler sağlıklı bir gebelik döneminde aksi durumda tüketilmesi düşük yapma, bebekte zeka geriliği, bebek sakatlıkları, gibi dayanılmaz sonuçlara sebep olabilir.

• Yumurta, çiğ yada az pişmiş gibi yeme şekli sağlıksızsıdır. Rafadan yumurta ya sahanda yumurta yaparken yumurta akının direk alınması, şiddetli ve öldürücü besin zehirlenme nedenlerinden biri olan salmonella virüsünün kaynağı olabilir. Salmonella virüsü, genelde ishal, bulantı, kusma ve halsizlik gibi belirtilerle kendini gösterir ve besin zehirlemelerine yol açabilir.
• Pastörize olmamış yiyeceklerde hassas olmak gerekir.Pastörize olmayan sütten yapılan peynirlerde (yumuşak peynirler) Listeria adlı bakteri bulunuyor. Listeria bakterisi, doğum kusurları ve düşük yapma riskini arttırdığı biliniyor. Süt ürünleri mesela peyniri asla “pastörize sütten yapılmıştır” uyarısı olmayan ürünlerden kaçınmalı.
• Etlerin iyi pişmiş olmasına özen gösterin. Fermente yolları ile elde edilen Sucuk, salam, sosis gibi şarküteri ürünlerinden ciddi bir şekilde kaçmak lazım. Eğer yenilecekse kesinlikle çiğ yemek yerine kızartarak yada pişirerek yenilmesi gerekmektedir. Unutulmamalı ki çiğ ette bulunan toksoplazma adı taşıyan parazit düşüklere neden olabiliyor. Toksoplazma gebeliğin ilk evrelerinde eğer bebeğe bulaşırsa, sağırlık, sarılık, solunum yolu rahatsızlıkaları, göz sorunları ve sinir sistemi hastalıklarına sahip olabilirler.
• Siyah çay, Gebelikte kaçınması içilmemesi gereken bir alışkanlık. Siyah çay içindeki tein, kansızlık ve demir noksanlığını tetikliyor. Eğer tüketmek halen istenirse, açık ve limonlu çay içmeye dikkat edin. 
• Hazır meyve suları; Aşırı şekerli hazır meyve suyu yerine kendi meyve suyunuzu sıkın.
• Deniz ürünlerini çiğ tercih edilmemesi gerekir. Midye, istiridye, karides gibi çiğ ve az pişmiş kabuklu deniz ürünlerini tüketilmemesi gerekir. Civa içeren ton balıklarından uzak durmalı ve balık tüketilecekse özellikle mevsiminde tükeilmelidir. Suşi gibi pişmemiş balık veya füme balık yemeyin.
• Kahveden tıpkı çay gibi vazgeçilmeli. 2 günde bir fincan gibi minumum bir alışkanlığa düşürmeli. Çünkü yüksek dozda kafein alımı düşük riski ve doğumun kusurlu olmasına sebep olabilir.
• Gazlı içecekler kesinlikle yasak.
• Bitki çayları genelde yararlı ama Adaçayından uzak durmak gerekir. Özellikle rezene çayı ve ıhlamur günlük 1 fincanı geçmemesi daha iyidir. Açık satılan karışımlardan ve kaynağını bilmediğiniz bitki çaylarından içmeyin.
• Sigara; tüm insanlığa zararlı olan bir alışkanlık olduğu için, gebelik için ayrı bir yeri yoktur. Hatta daha kötüsü olarak da hamilelerde etkisini gösterir. Bebeğin doğum kilosunun düşük olmasına yol açıyor ve günde 2 taneden fazla içilen sigaranın etkisi bile, bebekte oluşabilecek sakatlıkların nedenlerinden biri olarak rahatça gösterilebilir. Sadece içmek değil, sigara dumanından da aynı şekilde kaçmalı ve pasif içiciliğinde en az çmek kadar zararını unutmamalı.

İlgili Link: Gebelikte neden iyi beslenmeliyiz?

• Diyet ürünler ve tatlandırıcılar, hamilelikte yada gebelikte aşırı yeme ile alınabilecek fazla kiloları dengelediği zannedilir. Aslında Sağlık uzmanlarının içinde buna yararlı diyecek bir kişi de bulunması zordur. Diyet ürünleri ve yapay tatlandırıcılar gebeler yada hamileler için zararlıdır. Katkı maddeleri ile donatılmış Diyet ürünler yerine ölçülü yemek, şekeri ise hayatın içinden kesinlikle atmalıdır..
• Alkollü içecekler, bebekte anomaliye yol açıyor. Bir çok doktor üzümden ele edilen kırmızı şarabın faydasından bahsedip, haftada 2 günün çok yararlı olduğunu söylemekte. Şarabın kan yapıcı ve hücre yenileyen özelliğinden dolayı öneriliyor. Alkollü ürün bebek için risktir. Zeka geriliğin sebeplerinden biridir. Bebeğin hayatı boyunca belki de başarıları buna bağlı olabilir. Bu yüzden Anne adayı bunun bilincinde olmalıdır.
• Gebelik tuz kullanımına dikkat etmelidir. Gebelikte vücutta sıvı tutulması gebeliğin normal seyrinin bir parçasıdır ve bu sürecin kesintiye uğraması sakıncalıdır. Preeklampside ani kilo alımı ve sıvı tutulması tuz alımıyla ilgili değildir. Bundan dolayı anne adayının günlük tuz miktarından kaçmasına gerek yoktur. Preeklampsi için idrar söktürücü kullanmak eskiden doktorlarca veriliyordu fakat tümüyle normal giden gebelik süreçlerini bile olumsuz etkileyip,  sıvı-elektrolit dengesizliklerine neden olduğu gözlemlendi. Gebelikte yada hamilelik döneminde tuz seçerken iyotlu olması gerekmektedir.

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

1. Sağlık Bakanlığı Temel  Sağlık  Hizmetleri  Genel  Md.,  S.B.  Sağlık  Projesi  Genel Md., Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi,
2. Hacettepe Üniversitesi, Beslenme ve Diyetetik  Bölümü,  Toplumun  Beslenmede Bilinçlendirilmesi Saha Personeli için Toplum Beslenmesi Programı Eğitim Materyali,
3. MEB Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Beslenme ve Gıda Alanlarında Eğitim ve İş Gücü Yetiştirme Projesi.