Gebelikte neden iyi beslenmeliyiz?
Gebelikte neden iyi beslenmeliyiz?, Gebelikte Beslenmenin Önemi Nedir ?, Gebelikte Beslenme Düzeni Nasıl Olmalı?, Gebelikte Hangi besinleri yemeliyiz?, Gebelikte Annenin Kilo Almasının Nedenleri Nelerdir?, Gebelikte beslenme neden önemlidir?,Hamilelik Döneminde Beslenme Nasıl Olmalı?
Bu yazımızda sizlere bu soruların cevaplarını vermeye çalışacağız.
Gebelikte Beslenmenin Önemi Nedir ?
Hamilelik yada Gebelik döneminde, enerji ve besin ögesi gereksiniminin karşılanması ve besin ögesi depolarının dengede tutulması gerekir.
Anne karnındaki bebeğin, büyümesinin (vücut ağırlığının ve boy uzunluğunun artması) ve gelişmesinin (zekâ gelişimi, organların gelişimi vb.) sağlanması ayrıca bebeğin, yetişkinlik döneminde oluşabilecek kronik hastalıklarının (kalp-damar hastalıkları, şeker hastalığı, hipertansiyon vb.) görülme riskinin önlenmesi için gebelik dönemi çok önemlidir.
Emziklilikte süt yapımında gereken besin ögesi deposunun oluşması için gebelik döneminde kişiye özgü bir beslenme programı gerekir.
Gebelikte Beslenmenin Düzenlenmesi
Sağlıklı bir gebelik için tüm besin ögeleri önemlidir. Gebelik döneminde artan enerji ve besin ögeleri gereksinmesini karşılamak için günlük beslenmeye ilaveler yapılmalıdır.
Yemekler, genellikle 3 ana öğün ve 2-3 ara öğün şeklinde yenilmelidir. Gebelikte Beslenmenin Öneminin hassasiyeti için özellikle dört besin grubundan her gün önerilen miktarlarda tüketilmelidir.
Gebelikte Önemli Olan Bazı Besin Ögeleri
Kalsiyum ve D vitamini: Kemik ve dişlerin büyük çoğunluğu kalsiyumdan oluşmaktadır. Kemik, diş yapımı ve gelişimi için kalsiyum gerekmektedir. Kemik ve dişin yapısında bulunan kalsiyumun kullanımında ise D vitamini gereklidir.Bunun için kalsiyumdan zengin besinler (süt ve süt ürünleri; yeşil yapraklı sebzeler; pekmez ve kurutulmuş meyveler vb.) tüketilmelidir. D vitamini, besinlerle yeterli düzeyde karşılanamamaktadır. D vitamininin en iyi kaynağı güneştir. Güneşi bol olan ülkemizde giyim tarzı nedeniyle D vitamininden yeterince yararlanılamamaktadır. Gebelik boyunca yüz, kollar ve bacakların güneş görmesi gereklidir. Cam arkasından yapılan güneşlenme yarar sağlamaz.
Demir: Gebelikte demir gereksinmesi artmaktadır. Gebelikte kan hacminin artması, bebeğin gereksinmesinin fazla oluşu, demirin besinlerle yetersiz alımı ve vücutta iyi kullanılamaması ve bağırsaklarda parazit olması durumundakansızlık oluşur. Gebelikte kansızlık sonucu bebek yeterli demir deposu ile doğamamakta, bebekte kansızlık oluşmakta ve kansızlık doğumda anne ölümlerine neden olabilmektedir. Kansızlığın önlenmesi için demir yönünden zengin olan et, tavuk, balık, yumurta, pekmez, kuru baklagiller; koyu yeşil yapraklı sebzeler ve kurutulmuş meyvelerin tüketimine önem verilmelidir. Özellikle bitkisel kaynaklı demirin vücutta kullanımını artırmak için her öğün C vitamini içeren besinlere (domates, turunçgiller, yeşil biber vb.) yer verilmelidir.
Çay ve kahve demir emilimini engellediği için yemeklerle birlikte içilmemelidir. Eğer çay tüketilecekse iki öğün arasında açık ve limon eklenerek alınmalı veya bitki çayları (ıhlamur, nane, kuşburnu, adaçayı) tercih edilmelidir.
İyot: Büyüme ve gelişme için önemli bir mineraldir.İyot yetersizliğinde Hamileler için aşağıdaki problemler gözükebilir.
- Gebe kadınlarda düşüklere, ölü doğumlara, guatra,
- Bebek ve çocuklarda büyüme geriliğine, zekâ geriliğine, sağırlığa, cüceliğe guatra, tiroit bezinin çalışmamasına (hipotiroidi),
- Gençlerde guatra, büyüme geriliğine, okul başarısızlığına anlama ve öğrenmede güçlüklere,
- Yetişkinlerde guatra, hipotiroidiye, zihnin yeterli çalışmamasına,
- Güçsüzlük ve verim düşüklüğüne neden olmaktadır.
İyot yetersizliği olan bireylerde, radyasyona karşı duyarlılık ve tiroit kanseri riski artmaktadır. İyot yetersizliği,dünyada önlenebilir zekâ geriliğinin temel nedenidir.
Tüm yaş gruplarında iyot alımının yeterli düzeyde olması büyük önem taşır. Bunun en kolay ve ucuz yolu iyotlu tuzun tüketilmesidir. İyotlu tuz ışık ve güneş görmeyen, nemli olmayan bir ortamda, koyu renkli ve ağzı kapalı kaplarda saklanmalıdır. İyotlu tuz, yemeklere yemek piştikten sonra ateşten indirmeye yakın eklenmelidir. Sağlıklı nesiller için iyotlu tuzun kullanılması sağlanmalıdır.
Folat (folik asit): Gebelik sırasında folatın yetersiz alımı bebeklerdedoğumsal anormalliklere neden olur. Ayrıca folat yetersizliği sonucu kansızlık(megaloblastik anemi) görülebilmekte ve yetişkinlerde kalp damar hastalıklarına yakalanma riski artmaktadır.
Sıvı: Sıvı gereksinimini karşılamak için su, süt, ayran, taze sıkılmış meyve suları, evde hazırlanmış limonata tercih edilebilir. Günlük su tüketimi, en az 8-10 su bardağı olmalıdır.
Yağ ve Şeker :Etli yemeklere yağ eklenmesine gerek yoktur. Günlük görünür yağ tüketimi 3-4 silme yemek kaşığını geçmemelidir. Aşırı şeker tüketiminden kaçınılmalıdır. Doğal yollarla şeker alımı Pekmez, bal ve reçelden alınması gerekir. Günlük tüketim 3-4 silme yemek kaşığını geçmemelidir.
Gebelikte Annenin Kilo Alması
Hamilelikte beslenme döneminde Annenin kilo alması düzenli ve doktorunun kontrolünde olmalıdır. Gebelikte, ağırlık kazanımının izlenmesi önem taşımaktadır. Gebelik döneminde ilk üç ayda her ay 0,5-1 kg sonraki aylarda ise ayda ortalama 1,5-2 kg ağırlık kazanmalıdır. Gebelik süresince annenin toplam ağırlık artışı ortalama 12,5 kg (9 – 14 kg) olmalıdır.
Eğer 7 kg’dan az ağırlık kazanma, anne ve bebeğin sağlığını tehlikeye sokar. Düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma olasılığı artar. Bebekte fiziksel ve zihinsel gelişim yönünden yetersizlik görülebilir. Ayrıca ağırlık kazanımı az olduğunda anne sütünün veriminin düşeceği bilinmelidir.
Gebelik döneminden önce şişmanlık durumunda annenin kilo alma endişesi ile yemeyi bırakıp hatta öğün yemeklerini atlamak zayıflamaya çalışmak bebek gelişimini tehlikeye sokar. Fazla vücut ağırlığı kazananlarda ise sağlık sorunları (gebelik zehirlenmesi, doğum güçlüğü, şeker hastalığı, iri bebek doğumu vb.) görülebilir.
Kaynaklar ve Dış Bağlantılar
- Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Md., S.B. Sağlık Projesi Genel Md., H.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü,
- Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Md., Gıda Güvenliği Daire Başkanlığı, Beslenme Bilgi Serisi