Yediğimiz yiyecekler bizden sonraki nesillerin genetik yapısını etkiler mi?

Küçük yaşta beslenme ileri ki yaşlarda etki edeceğini, dedelerin beslenmesinin torunlarına etki edeceğini daha önce yapılan bilimsel araştırmalardan biliyoruz. Fakat daha da ilerisi var. Genetik araştırması yapan bilim insanları gelecek nesillerin beslenme alışkanlığı ile önceki nesil arasındaki bağıntı ile ilgili araştırma gerçekleştirdi.

Yediğimiz yiyecekler bizden sonraki nesillerin genetik yapısını etkiler mi?

Son araştırmalar beslenmenin gelecek nesillerin sağlığı üzerinde uzun süreli etkiler yaratabileceğini ortaya çıkarttı. Kaliforniya’daki Oakland Araştırma Enstitüsü Çocuk Hastanesi’nden onkolog David Martin’in liderliğinde gerçekleştirilen bir çalışmada, bir farenin yediklerinin sonraki nesiller üzerinde ne tür etkiler yarattığı incelendi.

Bilim adamları hamile hayvanları mineral ve vitamin açısından zengin yiyeceklerle besledi (Yeşil yapraklı sebzelerin gücünü öne çıkartan B12 vitaminleri gibi). Bu hayvanların taşıdığı sarı tüy geni aynı zamanda şişmanlık, şeker ve kansere yakalanma yatkınlığına yol açıyordu.

Yeni gıdalarla büyütülen farelerin yavrularının kahverengi olduğunu, kanser ve diyabet gibi hastalıklara yakalanma riski düşük görüldü.

Martin’in yaptığı bu çalışma, etkilerinin sonraki nesile olduğu çalışmalarından ilk yaptıklarından değil. Daha önce de bunu araştıran Martin, 100 yıllık sağlık kayıtlarına ulaştıkları İsveç’te, buluğ çağında başlanan yanlış beslenme ve aşırı şeker tüketimi, sonraki torunlarında diyabet hastalığının riski olduğu gözlemlemişti.

Bu çalışmada 303 kişi incelendi. Aşırı beslenen deneklerin torunlarının diyabete yakalanma riskinin 4 misli olduğu ortaya çıktı. Çok ayrıntılı olmamasına karşın, bu çalışma genlerin düşünüldüğünden daha fazla dış etmenlerin etkisi altında kaldığını gösteriyor.

Ancak bu bilgiler okunduktan sonra ergenlik çağına girmiş çocuk üzerinde baskı kurup, sebzelerden nefret ettirecek şekilde beslenme modeli diretmeyin. Bilim adamları spesifik yiyecek ve diyetlerin insanların gen ifadesini nasıl etkilediğini tam olarak anlamış değil.

Martin bu konuda şöyle konuşuyor: “Bir dış etmenin etkisi yıllarca sürebilir. İnsan neslinin ne kadar dayanacağına bağlı olarak hamile bir kadının maruz kaldığı çevresel faktörler 100 yıl sonrasında da etkisini hissettirebilir.”

Nütrigenetik nedir?

Her birey genetik yapısına göre, aldığı besine verdiği tepki diğer kişilere göre aynı değildir. Bazı yiyececler bazı kişilere risk grubunda iken diğer kişiye göre olmayabilir. Bunun böyle olmasının nedeni kişiler arası genetik farklılık yani polimorfizmler sorumludur.

O zaman bir besinin o kişiye sağlığını etkileyip etkilemeyeceği onun genetik yapısına bağlıdır. Burada önemli olan beslenme planı ve besin destekleri (vitamin, mineral ve diğer besin destekleri) kişinin ihtiyacına göre belirlenerek alınması gerekmektedir.

Günümüzde kronik ve kompleks hastalıkların ve yaşlanmanın genler ile çevre ve yaşam tarzı arasındaki etkileşimin bir sonucu olduğu yaklaşımından yola çıkarak, beslenme ve genetik ilişkisi yeni bilim dallarının doğmasına neden olmuştur.

Artık bilimsel beslenme bir bilim dallarından biri ve bu listenin içine nutrigenetik (beslenme genetiği) eklenmiştir. Son yıllarda genetik beslenme büyük bir ivme yakaladı.

Nütrigenetik yani beslenme genetiği kişinin bir beslenme modeli edinip yeni beslenme alışkanlığı elde edilip onun genetik yapısında bulunan polimorfizmler (varyasyonlar) nedeni ile ne cevap vereceği ile ilgili bilgileri inceleyen bilim dalıdır.

Ayrıca bakınız

• Dedeler sağlıklı beslenirse torunlarda sağlıklı olur