Hafta sonu uykusu faydadan çok zararlı mı?

Hafta içi bazen geç saatlere kadar oturur, ertesi gün ise bunun ceremesini akşama dek çekilir. Özellikle bunu alışkanlık hale getiren kimseler hafta sonunu iple çekip sınırsızca uyumanın hesabını yapar. Bilim insanları uykusuz kalan kimselerin vazgeçemediği hafta sonu uykusu hakkında inceleme yaptı. Bu yazımızda uykusuz kalmanın verdiği zararları ve hafta sonu fazlaca uyumanın faydalarının yanında ne gibi zararlar vereceğini okuyabileceksiniz.

Hafta sonu uykusu faydadan çok zararlı mı?

Birçok insan hafta arası yetersiz uyuduğu için, kronik uykusuzluktan şikayet eder. Uykusuz kalan
insanlar yorgun ve sinirli olmanın dışında, konsantrasyon sorunu da yaşar.

Çünkü beynin ve bedenin yenilenme için yeterli zamanı olmaz.

Kronik uykusuzluk öte yandan şişmanlık, kalp-dolaşım hastalıkları ve diyabet riskini de yükseltir. Dünya Sağlık Organizasyonu bu yüzden ortalama 7 saatlik bir uyku süresi önerir.

Ne var ki insanların birçoğu hafta içinde yedi saat uyumadıkları için, hafta sonu daha çok uyuyarak uykusuzluğu telafi etmeye çalışıyorlar.

Peki ama hafta sonundaki uyku, hafta içindeki uykusuzluğun olumsuz etkilerini ortadan kaldırmaya yetiyor mu?

Colorado Üniversitesi’nden Christopher Depner, bu sorunun yanıtını bulmaya çalıştı. Araştırma için 2 haftalığına uyku laboratuvarında kalan 36 genç yetişkin, kısa bir alıştırma evresinden sonra üç gruba ayrılmış.

Kontrol grubunda olan kişiler dokuz saatlik günlük uyku, ikinci grupta olanlar ise beş saatlik günlük uyku süreleri yaşamış. Üçüncü grup ise hafta içi günde beş saat, hafta sonu (iki gün) daha uzun uyumuş.

Tüm katılımcıların kiloları, aldıkları kalori miktarı, beslenme biçimleri, çeşitli dokuların ensülin duyarlılığı ve uyku hormonu (melatonin) seviyesi araştırmanın başlangıcında ve sonunda kontrol edilmiş.

Sürpriz sonuca göre hafta sonu uykusu ne kadar uzarsa, sağlık için o kadar az faydası oluyor, hatta zarar bile veriyor.

Hafta sonu uyuma uykusuzluğu giderir mi?

Katılımcılar hafta sonu daha fazla uyuyarak, uykusuzluklarını giderememişler.

Ayrıca uykusuz geçirdikleri süre on iki saati geçmesine rağmen hafta sonu sadece 1,1 saat fazla uyuyabilmişler. Üstelik de hafta sonu daha uzun uyuyanların davranışlarında ve metabolizmalarında görülen olumsuz değişimler, hafta sonu da sadece beş saat uyuyanlarla aynı.

Az uyku uyuyanlar araştırma süresince 1,3 ile 1,4 kilo almışlar. Çünkü bu kişiler geceleri daha uzun süre uyanık kaldıkları için, daha fazla abur cubur yemişler.

Tüm bunların dışında uyku hormonu (melatonin hormonu) seviyesi de düşmüş ki bu da iç saatteki bir kaymaya işaret ediyor.

Uyku bozukluğu hem obezite hemde şeker hastalığına kapı açıyor

Ancak uykusuzluğun şeker metabolizması üzerindeki etkisi daha da şaşırtıcı. Her zaman az uyuyanlarda kasların ve diğer dokuların ensülin duyarlılığı ortalama olarak yüzde 13 düşerken, hafta sonları uykusuzluğu telafi etmek isteyenlerde yüzde 27 düşmüş.

Araştırmacılar bu olumsuz sonuçların normal ritmin değişmesine bağlı olduğunu düşünüyorlar. “Hafta sonu yemek saatleri ve iç saat değişmişken, pazartesi yine uykusuzluk ritmine geri dönülüyor ki bu da son derece yıkıcı oluyor” diyor araştırmacılar.

Buna göre değişen uyku süreleri bedenimizi, uykusuzluktan daha fazla strese sokabilir. Uzmanlar bu yüzden haftanın her günü eşit miktarda uyku alınmasını öneriyorlar. “Nitekim en iyi uyku, düzenli olanı” diyorlar.

Ayrıca bakınız

• Uyku kalitesini bozan ve farkında olunmayan 5 uyku bozucu
• Uyku süresi bilimsel olarak ne kadar olmalı?