İdrar rengi hangi Sağlık sorunlarının belirtisidir?

İdrar Rengi, vücuttaki bir enfeksiyon yada hastalığın belirtisi yada göstergesi olabilir. Görsel olarak idrar renkleri belirlenmiş ve tıpta karşılıkları bulunmaktadır.

Bazen alınan İlaçların yan etkisi olarak, bazen çok sıvı tüketimi, bazen gıdaları yedikten sonra dehidrasyon nedeniyle veya karaciğer hastalığı gibi tıbbi durumlarda daha önce görmediğiniz bir renk görülebilir. Aşağıda belirteceğimiz renklere göre ve değişik bir rengin tam bir nedenini belirlenemezse bilgi ve tedavi için iç hastalıkları uzmanı yani bir dahiliye doktoruna gidilmelidir.

Yazımızda Uzmanların kitaplarındaki tanımlanmış idrar renklerinin anlamlarını ve nedenlerini anlatmaya çalışacağız.

İdrar Nedir? | Nasıl Oluşur?

Vücudumuzdaki aktif halindeki bir çok madde bakteriler, mantarlar, fazla şeker ve protein gibi  atık olarak dışarıya çıkar. Bu atık oluşumuna İdrar denir. İdrar, böbreklerden ürinasyon işlemiyle salgılanan ve üretra vasıtasıyla boşaltılan genellikle steril durumda, vücudun atıl durumda olan yan ürünü olan bir sıvıdır.

İdrarı oluşturan Böbreğin kandan süzdüğü fazla su suda çözünebilen maddeler, idrar yoluyla dışarı atılır. Böbrekler sürekli kanın filtre edilmesini sağlarlar. 10 cm boyuna varan ölçülerdeki böbrekler, boşaltım sisteminin bir bölümünü oluştururlar. Bu organlar, başta üre olmak üzere atıkları kandan süzer ve onları su ile birlikte idrar olarak boşaltırlar.

Böbrekten sonra depolandığı yer İdrar kesesi, sidik torbası veya mesane’dir. İdrar kesedi, idrar çıkarmadan önce, depolayan organdır. İdrar, idrar kesesine üreterlerce getirilir, üretra aracılığıyla atılır. İdrar kesesinde 600 ml. kadar idrar birikebilir. Kese içindeki idrar miktarı 150 ml.’ye eriştiğinde idrara çıkma hissi uyanmaktadır. İdrar vücutta terk edilene kadar burada bekletilir. Torba şeklinde kastan oluşmuş bir yapıdır. İdrar kesesinde genişleme özelliği vardır.

Vücutta olması gerekenden fazla olan veya vücuda zararlı olan maddeler idrar yolu ile dışarı atılır. İdrar, içinde erimiş ya da süspansiyon durumunda bulunan birçok maddeyi uzaklaştırır. Böbrekler kanı filtre ederken su, şeker, amino asitler, vitaminler ve diğer hayati maddelerin kan dolaşımına geri dönmesini sağlar. Bu sürekli filtrasyonun sonunda üre, ürik asit, kreatinin, hormon atıkları ve toksinler gibi atık maddeden kaynaklanmaktadır.

İdrar Rengi ve Kokusu

İdrardaki koku ve renk değişimlerinin belirli anlamları vardır.İdrar rengi anormalliğinin birçok nedeni olabilir. İlaçların yan etkisi olarak bazı gıdaları yedikten sonra dehidrasyon nedeniyle veya karaciğer hastalığı gibi tıbbi durumlarla olağandışı bir renk görebilirsiniz. Ama idrardaki değişimler – renk, koku, sıklık – sağlığınızla ilgili çok önemli bilgiler verebilir. İdrarınız, ne tükettiğinizi ve hangi hastalıklara sahip olduğunuzu gösterir.

Nedenini tahmin edemediğiniz olağan dışı bir durumda, nedeni saptamak ve varsa gerekli tedavileri almak için bir dahiliye doktoru görmelisiniz.

İlgili Link: İdrardan gelen kokular hastalık belirtisi olabilir mi?

Böbrek hastalıklarında bu filtrasyon ve idrarın seçici geri emiliminin evrelerinde bir hata olduğunda, idrarın bu soluk rengi bazen değişir. Bu bozukluklara bağlı olarak kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri, proteinler ve boyalar gibi maddeler idrar renginde değişimlere neden olur. Bu renk değişikleri tanı koymada önemlidir.

İdrardaki koku ve renk değişimi, yediklerinizin dokunması gibi basit bir olayın göstergesi olabildiği gibi, devam eden durumda enfeksiyon ve kanser gibi çok tehlikeli hastalıkların da göstergesi olabilir. İdrar Rengi genellikle vücuttaki bir problemin göstergesidir. Renk bir çok şeyin önemli bir göstergesi olabilir. Tıpta, çoğu zaman normalden sapma herhangi bir renk değişikliği kliniğe yansır.

İdrar Rengi ve kokusundaki farklılık, tıpkı bir arabadan çıkan egsoz dumanının farklılığı gibidir. Bu yüzden önem göstermeli erken teşhis için önlemleri almalıyız.

İdrar rengi hangi Sağlık sorunlarının belirtisidir? | İdrar renkleri ve anlamları

İdrar Renkleri nelerdir? Renkler neyi işaret eder?

Sağlıklı İdrar Rengi orta açıklıkta açık limonata renginde sarıdır.İdrar, sarı rengini ürokrom adı verilen bir pigmentten alır. Bu renk genelde idrarın yoğunluğuna bağlı olarak açık veya koyu sarı olabilir. Koyu sarı, genellikle çok fazla sıvı yani su alınmamasının belirtisidir. Açık sarı da çok fazla sıvı yada su içtiğinizi veya idrar sökücü ilaç alıyor olduğunuzu gösterir.

İdrar renkleri ve Anlamları

Çok açık renk İdrar Rengi

Çok açık renk idrar, aşırı sıvı tüketiminin işaretidir.Eğer çok su tüketmiyorsanız  (günde 3-4 litre) bu renk çok açıksa hepatit veya karaciğer sirozu gibi herhangi bir karaciğer hastalığında, diabetes insipidus veya diabetes mellitus belirtisi olabilir.Kadınlarda çok açık renkteki İdrar Rengi hamileliğe işarettir.

Koyu Kahve yada Çaya benzer İdrar Rengi

Koyu Kahverengi idrar alınan besinlerden kaynaklı olabilir.Fazla miktarda baklagiller, ravent veya öd ağacından tüketilmiştir.Yada  Sıtma ilaçları olan “klorokin” ve “primakin”; antibiyotik ilaçlar olan “metronidazol” ve “nitrofurantoin”; “Akdiken” ve “sinameki” içeren müshil ilaçları ve “methocarbamol” içeren kas gevşetici ilaçlar da kullanmış olması sonucu koyu kahverengi idrar olabilir.
Aksi takdirde bu renk devamlı ise Bazı karaciğer ve böbrek bozuklukları ile idrar yolları enfeksiyonları idrar renginde koyulaşmaya neden olabilirler.

Sarı yada Parlak Sarı İdrar Rengi

Gün içinde alınan Vitamin takviyeleri alımı, özellikle suda çözünebilen riboflavin veya B2 vitamini içinde bulunanlar idrar rengini parlak sarıya çevirir. Kendi doğal rengi de sarı olan riboflavinin aşırı alınması idrar rengini değiştirir. Vitaminler ne kadar sağlıklı olsa da aşırı vitamin alımı hipervitaminozis riski taşır.

İdrar rengi hangi Sağlık sorunlarının belirtisidir? | İdrar testi ile sağlık sorunları bulunabilir

Altın Rengi yada Koyu Sarı İdrar Rengi

Tipik susuz kalmış Vücuttan kaynaklanır.Fakat susuzluğu eski haline getirildikten sonra yani gunde ortalama 2 litre su tüketimi yapılmasına rağmen devam eden bir durumsa, çok fazla laksatif alındığının ya da B vitamini kompleksleri içeren besin takviyeleri alındığının bir belirtisi olabilir.

Kırmızı yada Pembe İdrar Rengi

Eğer pancar yada bu renkli meyveler örneğin kara dut,böğürtlen  tüketimi yaptıysanız korkmanıza gerek yok durum normaldir.Yada Antibiyotikler ve laksatifler, idrarda kırmızı bir renk tonuna neden olabilen ilaçlardır. Bu durumlardan biri yoksa  durum sakıncalıdır.O zaman idrarda kan karışmıştır buda idrar yolu enfeksiyonları, benign prostat hiperplazisi, iyi veya kötü huylu tümörlerin bir sonucu olabilir. Kırmızı idrar böbreklerde taş ve kist oluşumunun bir göstergesi de olabilir.

Portakal Rengi yada Turuncu İdrar Rengi

Tıpkı Altın rengi yada koyu sarı idrar rengindeki olduğu gibi  susuzluk, idrarın aşırı konsantre edilmesinden neden turuncu gözükmesini sağlayabilir. Sebeplerinden rifampin, doksorubisin, warfarin, kemoterapide kullanılan ilaçlar ve laksatifler gibi bazı ilaçların kullanımından da oluşabilir. Ayrıca turuncu rengi B kompleks vitaminler ve havuç suyunun fazla tüketimi nedenlerinin arasında olabilir.

Yeşil yada Mavi  İdrar Rengi

Eğer Metilen mavisi içeren bazı ilaçlar kullanıyorsanız yada  haricinde boya içeren gıdalar veya tıbbi testlerde kullanılan boyalar normal olarak mavi veya koyu yeşil idrara sebep olabilir. Ender bir sendrom olan “mavi bebek bezi sendromu” olarak bilinen bir durumun işaretide olabilir. Genelde çok bebek bezinde mavi idrar olan bebeklerde görüldüğünden bu ismi almıştır. Aynı zamanda Pseudomonas bakterilerinin neden olduğu idrar yolu enfeksiyonu olan kişilerde yeşil renkli idrar görülebilir.

Eflatun yada Koyu Mor İdrar Rengi

Porfiri hastalığının pek çok belirtisinden biri de koyu mor idrar rengidir.Birde Sebebi anlaşılamayan karın ağrılarıda varsa porfiria akla gelmelidir.Porphyria (porfiri diye okunur) kırmızı kan hücrelerinde (eritrositler – alyuvarlar) bulunan bir madde olan hemoglobinin yapısını oluşturan ‘Hem’ adlı maddenin sentez bozukluğundan dolayı ortaya çıkan, ataklar halinde gelen ve birçok organ sistemini ilgilendiren bir hastalıktır.

İdrar Renklerinde yaşanan herhangi bir değişimi takip ediniz eğer anormal devam ediyorsa doktora gidiniz.Erken teşhisle her zaman önde olun.İdrar renginizin altta yatan nedenine bağlı olarak normal rengi tekrar oluşturmak üzere alabileceğiniz önlemler olabilir veya olmayabilir. Nedeni belli durumlarda  dehidrasyon ise daha fazla sıvı içmelisiniz. Nedeni belli olan belirli gıdalar ise ve renk sizi rahatsız ediyorsa bunlardan daha az yemeniz yeterlidir.

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

• İç Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Yavuz Furuncuoğlu
• Prof.Dr. Korhan Taviloğlu  Genel Cerrahi Uzmanı
• Dr. Murat Kınıkoğlu
• Sağlık Bakanlığı | Türkiye Halk sağlığı Kurumu
• Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Bilgi Dokümanları