IŞİD nedir? Nasıl kuruldu? IŞİD’i kuran Ebu Bekir el-Bağdadi kimdir?
Dünyayı saran felaketin, İslam dini üzerine bir kene gibi yapışıp, onun büyüklüğüne gölge düşürmeye çalışan, terörist eylemlerin arkasından çıkan, IŞİD hakkında bir yazı hazırladık. IŞİD hakkında ilk defa kapsamlı bir kitap çıkaran William McCants’ın “IŞİD Kıyameti” adlı kitabında da çok geniş bir şekilde anlatılmıştır. Sizlere yazımızda IŞİD nedir? Nasıl kuruldu? IŞİD’i kuran Ebu Bekir el-Bağdadi kimdir? IŞİD ile El Kaide arasındaki bağlantı nedir? IİD’nin IŞİD’e nasıl çevrildi? Nusra Cephesi nasıl kuruldu? Sorularına yanıt bulabileceksiniz.
IŞİD nedir? Nasıl kuruldu? IŞİD’i kuran Ebu Bekir el-Bağdadi kimdir?
Ebu Bekir el-Bağdadi kimdir?
Irak Şam İslam Devleti ingilizce kısaltması ile ISIS, Türkçe kısaltılması ile IŞİD konusuna girmeden önce onu kuran ve bugünlere gelmesinde önemli payı olan lideri Ebu Bekir el-Bağdadi kimdir? necidir? önce buradan başlayalım.
Ebu Bekir el-Bağdadi asıl adı İbrahim Avad İbrahim el-Bedri, 1971 yılında Irak’ın Samarra kentinde, alt orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Onu bu dava da etkin kılan sebeplerden biride, ailesinin Peygamber soyundan geldiği yani seyyid olduğu söylentisidir.
2013 yılında Bahreynli düşünür Turki el Binali buna inanan kişilerden biri. Hatta “Ebu Humam Bekir bin Abdülaziz el Athari” mahlasıyla Ebu Bekir el-Bağdadi‘nin biyografisini yazdı. Peygamber’in soyundan geldikleri söyleyen Bağdat’ın kuzeyindeki Samarra ve doğusundaki Diyal ilinde yaşam süren El bu-Bedri aşiretinden olduğu ve bundan sebep halife olabileceğini de yazmıştı.
Ebu Bekir el-Bağdadi asıl adı İbrahim Avad İbrahim el-Bedri, gençlik yıllarında Kuran-ı Kerim’i okuma konusunda tutkuluydu. Genç Bağdadi için şeriat kurallarına acayip bir şekilde uyuyordu.
Bağdadi üniversite eğitimi için İlahiyat alanını seçti. 1996’da Bağdat Üniversitesi’nin İslami Çalışmalar bölümünden mezun oldu. Bağdadi lisans eğitiminin ardından 2004 yılına kadarki dönemi Bağdat’ın Tobçi mahallesinde, iki eşi ve altı çocuğuyla birlikte geçirdi.
Daha sonra ise Saddam İslami Çalışmalar Üniversitesi’nde Kuran çalışmaları alanında 1999’da yüksek lisans, 2007’da doktorasını tamamladı. Fakat dünya çapında önemli olan Mısır’daki Kahire’deki El Ezher Üniversitesi ya da Suudi Arabistan’daki Medine İslam Üniversitesi’yle herhangi bir eğitim dönemi de olmamıştır.
Samarra’da İmam Ahmed ibn Hanbal Camii’nde vaizlik yapan Bağdadi’nin, mahallenin çocuklarına Kuran okuyordu. Aynı zamanda caminin futbol takımının yıldızıydı. Amcası, mezuniyeti sonrası dönemde Bağdadi’yi, Müslüman Kardeşler hareketine katılmaya ikna etti. Bağdadi kısa süre içinde, hareket bünyesindeki az sayıdaki, şiddet yanlısı ultra-muhafazakârın cazibesine katıldı ve Selefi cihatçılığı benimsedi.
Şiddet yanlısı gruplar arasında diyalogçu oldu
2003’de Irak’a giren ABD ve yandaş güçler tarafından işgale uğraması ile, Ceyş Ehl el-Sünni ve el-Cemah adlı 2 grubun toplanmasında öncülük etti.
2004 yılında ABD güçleri tarafından farkedilen Bağdadi, Felluce kentinde tutuklandı ve 10 ay boyunca kalacağı, Bucca Kampı’nda gözetim altında kaldı. Burada dini konulara ağırlık verdi ve oradaki tutuklu insanlaranamaz kıldırdı, imamlık yaptı. Saddam’a sadık kalan güçler ve bir çok grup ile ittifaklar yaparak aracı oldu.
2004 Kasım ayında Tutukluluk hali bittiğinde artık yükseleceği zamanlar başlıyordu. Serbest kalmasından sonra Bağdadi, Ürdünlü Ebu Musab El-Zerkavi’nin başında olduğu, El Kaide’nin yerel ayağı olan Irak El Kaidesi’nin sözcüsüyle temas kurdu.
Bağdadi’nin dini bilgisinden etkilenen Irak El Kaidesi’nin sözcüsü, Radikal İslam’ın ilkelerine bağlı kalacak şekilde Irak El Kaidesi’nin propagandasını yapması için onun Şam’a gitmesine ikna oldu.
El Kaide’nin başı Ürdünlü Ebu Musab El-Zerkavi’nin, Haziran 2006’da bir ABD hava saldırısında öldürüldü ve yerine Mısırlı Ebu Eyyüp El-Masri geldi.
Aynı yılın Ekim ayında Masri, Irak El Kaidesi’ni dağıttı ve Irak İslam Devleti (IİD) örgütünü kurdu. Grup, özel olarak El Kaide’ye bağlılığını bildirmeye devam etti.
IİD yani Irak İslam Devleti’nin yeni emiri Ebu Bekir el-Bağdadi
Dini konularda olan hakimiyeti, Irak İslam Devleti’ni kuran yabancılarla, örgüte daha sonra katılan yerel Iraklılar arasında köprü kurmasındaki yeteneğiyle Bağdadi, grup içinde istikrarlı bir şekilde yükseldi.
Irak İslam Devleti örgütünün Şeriat Komitesi’nin yöneticisi oldu ve örgütün emirinin Ebu Ömer El-Bağdadi olmasını kararlaştıran 11 üyeli Şura Konseyi’ni seçti.
Bağdadi daha sonra örgütün Koordinasyon Komitesi’ne atandı ve grubun Irak’taki komutanlarının iletişimini denetledi.
Irak İslam Devleti Örgütün kurucusu ve emiri Ebu Ömer El-Bağdadi, Nisan 2010’da ölmeleri ardından Şura Konseyi Ebubekir El-Bağdadi’yi yeni emir seçti.
Nusra Cephesi kuruluyor
ABD tarafından bastırılan Irak İslam Devleti Örgütünü yeniden ayaklandırması gerekiyordu. Suriye’nin 2011 yılında karışıklık çıkması ile bundan yararlandı ve Suriye’deki örgüt üyelerinden birine, Suriye’de gizlice Irak İslam Devleti’nin bir kolunu kurmasını istedi.
Bu örgüt daha sonra Nusra Cephesi adıyla kamuoyu tarafından tanınacaktı.
IŞİD kuruluyor
Suriye’deki Nusra Cephesi lideri Ebu Muhammed el-Colani ile çıkamaza düştü. Çünkü Ebu Muhammed el-Colani, Irak İslam Devleti örgütünün Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a karşı şavaşan muhalif örgüte destek çıkmasını istiyordu.
Ama Bağdadi Esad’la mücadele öncesi bir devlet kurma hayali vardı. 2013 baharında Nusra Cephesi’nin Irak İslam Devleti’ne katıldığını ve ortaya çıkan yeni örgütün artık adının Irak ve Şam İslam Devleti yani kısaca IŞİD olduğunu açıkladı.
Suriye’deki El Kaide lideri Ayman El-Zevahiri daha önce bağlılığını bildirdiği Nusra Cephesinin çatışmalara katılmasını emretmesine rağmen Bağdadinin kurduğu IŞİD bunu yapmadı. Bunun sonucunda El Kaide IŞİD’i gruptan çıkardı. El Kaide’ye bağlılığını sürdüren Nusra Cephesi ile çatışan IŞİD burada egemenliğini yani Irak’ta üstün olduğunu gösterdi. Bundan sonra ise Irak’ın Suriye yönüne doğru IŞİD’in hareketliliği başladı.
2014 yılında Musul’u ele geçiren IŞİD büyük sükse yaptı ve Bağdadi “halifelik” ilan etti. Halifelik sonrası şimdiye kadar yüzünü göstermeyen Ebu Bekir el-Bağdadi, 5 Temmuz 2014’da ilk defa dünyaya kendini tanıttı.
Devamlı öldürüldü haberleri yapılsa da hepsi asılsız çıktı. Ebu Bekir el-Bağdadi, mühendislik okuyan, eski el Kaide lideri Usame bin Ladin ve doktor olan örgütün şimdiki lideri Ayman ez-Zevahiri’den daha fazla İslami eğitime sahip.
Bu durum, taraftarları arasında Bağdadi’ye büyük saygınlık kazandırdı. Örgütün temelini oluşturan Irak El Kaidesi’nin sözcüsü, Ebu Musab ez-Zerkavi’yi geride bırakarak, her iki ülke arasında bir bağ kurarak özellikle Petrol kuyuları olan bölgelerde hakimiyeti sağlamaya çalışması dersine iyi çalıştığını gösteriyor. Özellikle bu petrolü nereye? Kime sattığı soruları ise halen dünya kamuoyuna açıklanmadı. Örgütün mali desteğinin buradan gelindiği tahmin ediliyor.
Ebu Bekir el-Bağdadi de tıpkı feto gibi. Hepsnin amacı mehdi olmak. İslam dinini karalamaktan başka ne faydası var. Müslüman dediğin özgür olmalı. Aklını kimseye satmamalı. Allah bunlardan bizleri kurtarsın. Amin