İstanbul °C
Kalbin yapısı neden bu kadar karışık?
Görünüşte monolog bir yapısı olan ama göründüğü olmayan harika bir tasarım olan Kalp, çalışmadığı zaman insan ömrü biter. Kalp içindeki kas yapısı ile gereçkten çok karışık ve bilim insanları halen bunu araştırıyor. Kalbin yapısı neden bu kadar karışık? Kalp nedir? Kalp nasıl çalışır? sorularının cevabı yazımızda.
Kalbin yapısı | Kalp nedir?
Konumuza geçmeden kısaca bir kalbi tanıyalım.
Kalp yada yürek (Arapça: قلب kalb; Latince: cor ; Yunanca: Καρδιά = kardia), kendine has çizgili kaslardan oluşan, kasılarak görev yapan, içi boş kuvvetli bir doğal pompa desek doğrudur. Kalbin ana görevi hayat sıvımız olan kanı pompalama sistemi ile tüm organlara kan ile logistik destek sağlar. Kanın vücutta dolaştığında, vücut ısısından tut, hormon dengesine kadar, organların kendi aralarında alışveriş ve oksijen dengesi sağlanması gibi tüm metabolizma işlevleri yapması için kalbe ihtiyacı vardır.
Şimdi kalbin özellikleri neler kısaca bakalım. Dakikada insanda normal kalp kası kasılması yani kalp atışı 60 ile 80 arasında değişir. Nabız denen olay budur. Ana damarlardan elle bile sayılabilir. Kalp günde neredeyse 9 bin litre kanı vücuda pompalar. Günlük olarak, dakika da 5 ile 35 litre arası kanı vücuda pompalar.
Kalbin ağırlığına gelirsek, kadınlarda 200 ile 280 gram arasında, erkeklerde ise 250 ile 390 gram ağırlığındadır. Hacim olarak eli yumru yapıldığında görünen yumruk kadardır. Kalbin yeri akçiğerlerin arasında, diyafram kasının üzerinde,sternumun arkasındadır.
Duyduğumu kalp sesi varya, hani elimizi sol tarafımıza koyduğumuda. Kalbin kulakçık ve karıncık arasındaki kapakçıların açılması ve kapanmasıyla oluşan sese, kalbin sesi diyoruz.
Kalbin yapısı neden bu kadar karışık?
Leonardo da Vinci bile kalbin yapısı, kalp odacıklarına ait cidarların içte kalp kası liflerinden oluşan karmaşık bir ağ ile kaplı olduğunu biliyordu. Diğer büyük kan damarlarından farklı olarak ventriküllerin cidarları pürüzsüz değil süngerimsidir. Trabekül olarak isimlendirilen bölmeler masif kalp kası ve odacıkların iç kısmı arasında çok dallı bir geçiş tabakası oluşturur. Trabekülün erken embriyo evresinde kalp kaslarının beslenmesinde önemli bir rol oynadığı artık biliniyor.
Cold Spring Harbor Laboratuvarı’n- dan Hannah Meyer ‘Koroner kalp damarları tamamen gelişmeden ve kan dolaşımı gerçekleşmeden önce trabekülün geniş yüzeyi, kandaki besleyici maddelerin ve oksijenin kalp kaslarına yayılmasını sağlıyor’ diyor.
Peki ama bu trabeküllerin yetişkin kalpteki görevleri ne? Yetişkinlerde hala bir işlevleri var mı yoksa sadece doğum öncesinden kalma bir kalıt mı? Da Vinci’den bu yana bu soru yanıtlanamadı.
Meyer ve ekibi bu beş yüz yıllık gizemi çözebilmek için 18.000 insan kalbine ait yüksek çözünürlüklü manyeto rezonans tomografi görüntüsünü inceledi. Bu analizler sırasında trabekülün karmaşık yapısını sınıfl andırabilmek ve kalbin işleviyle bağlantılarını bulabilmek için bir yapay zekadan yararlanıldı. Kalp odacıklarının cidarlarındaki kalp lifi ağları fraktal bir yapıya sahip ve kalbin işlevini etkiliyorlar.
Trabeküllerin dallanmaları ne kadar karmaşıksa, kalp o kadar iyi pompalıyor. Bu etki sol kalp odacığının biyomekanik modeliyle de kanıtlandı. Bu modelle de kalp atışını ve trabeküllerin kasılabilirliği izlendi.
Tüm bunlardan anlaşıldığı üzere bu fraktal yapılar embriyo evresinden kalma kalıtlar değil, yetişkin kalp için de yararlılar. Son araştırma çerçevesinde araştırmacılar, kalp trabeküllerinin gelişiminin hangi genler tarafından çalıştırıldığını açıkladılar.
Karşılaştırmalı analizlerle de kardiyal kalp lifi yapıları ve biçimiyle bağlantılı olan 16 gen bölgesi belirlendi. Bu gen bölgeleri atım oranı, sol kalp odacığının yapısı ve EKG’deki etki kompleksi gibi diğer kalp fonksiyonlarını kontrol ediyorlar.
Sonuçlarımız miyokardiyal trabekülün anlamıyla ilgili yepyeni bir bakış açısı sunmuş oldu diyen araştırmacılar, yeni sonuçlar sayesinde bazı kalp hastalıklarının sebebini açıklayabileceklerine inanıyorlar.
Ayrıca bakınız
BENZER KONULAR
YORUMLAR
