Leonardo da Vinci’yi ünlü Mona Lisa ve Son Akşam Yemeği tabloları ile tanıyoruz. Fakat onun Mimar, Mühendis, Mucit, Matematikçi, Müzisyen yeteneklerini biliyor muydunuz? ilk hesap makinesinin tasarımını o yaptı.  Aynı zamanda iş başvurusunda ilk defa CV kullanan Leonardo da Vinci olduğunu duymuş muydunuz? Yazımızda Leonardo da Vinci Kimdir? Leonardo da Vinci’nin hayatı ve biyografisi, Leonardo da Vinci’nin Özel hayatı ve Bilimsel çalışmaları ile Tıp ve Teknoloji alanında neler başardığı hakkında geniş bir kaynak hazırladık.

Leonardo da Vinci Kimdir? Hayatı, Biyografisi ve Teknik İcatları

Leonardo da Vinci Kimdir?

Leonardo da Vinci diğer resmi adıyla Leonardo di ser Piero da Vinci (15 Nisan 1452 – 2 Mayıs 1519) Rönesans dönemi İtalyan mimarı, mühendisi, mucidi, matematikçisi, anatomisti, müzisyeni, heykeltraş ve ressamıdır. İlk hesap makinesi tasarımını yapmış, hatta helikopter ve tank tasarımlarıyla şifrelenmiş 60 dan fazla risale şeklinde not yazmış, bütün dünyanın tanıdığı Mona Lisa (1503-1507) ve Son Akşam Yemeği resimleriyle (1495-1497) halen bilinmektedir.

Batı dünyasının Rönesans akımında sanatını doruklara çıkarmış, bununla kalmayıp, Tıp ve Teknoloji gibi çeşitli alanlarda araştırmaları ve buluşlarıyla, dünyanın gelmiş geçmiş en büyük dahi sanatçılarından biridir. Ona 2. milenyumun adamı ünvanı verilmiştir.

Avrupa’daki modern isimlendirme kurallarının yerleşmesinden  tam ismi, “Vincili Üstad Piero’nun oğlu Leonardo” manasına gelen Leonardo di ser Piero da Vinci’dir. Eserlerini “Leonardo” ya da “Io, Leonardo (Ben, Leonardo)” olarak imzalamıştır.

Dan Brown’ın popüler romanı Da Vinci Şifresi ile yaygınlaşan “Da Vinci” soyadını imzalarında kullanmamıştır.

Leonardo da Vinci Hayatı ve Biyografisi

Leonardo da Vinci, genç bir noter olan Messer/Ser (Üstad anlamında) Piero da Vinci’nin ve muhtemelen bir çiftçi kızı olan Caterina’nın evlilik dışı çocuğu olarak İtalyanın Floransa çevresinde, küçük bir kasaba Anchiano yakınlarındaki köyde  15 Nisan 1452 doğdu. Kayıtlara göre babası yanında çalıştırdığı ortadoğulu bir köle ile arasında yaşanan ilişki sonucu gayrimeşru olarak dünyaya gelmiş. Babası, Leonardo’nun doğduğu yıl, Albiera adında bir kadınla resmi olarak evlendi.

Leonardo’ya bebekliğinde öz annesi tarafından bakıldı. Fakat öz annesi, başka biriyle evlendirilerek komşu bir kasabaya yerleşince, büyükbabasının evinde yaşamaya başladı. Babası buraya pek gelmediği için arada sırada Floransa’ya babasının evine giderdi.

Babasının resmi eşinden çocuğu olmadığı için, üvey anne tarafından aileye kabul edilmişti. Çok sevdiği amcası Francesco dışında sevgiden uzak aile ortamında büyümemiştir. Gayrimeşru çocukların yasak olması nedeniyle, eğitimden hep uzak kıldı.

Leonardo Da Vinci, ilk öğrenim yıllarında aritmetik ve geometride öğretmenlerini sorduğu sorularla şaşırtacak kadar çabuk ilerledi. Keskin zekası ve yetenekleriyle küçük yaşlarda bile dikkat çekiyordu.

Leonardo da Vinci  15 yaşında iken, babası tarafından  yetenekleri farkedildikten sonra ve Floransa’nın önde gelen sanatçı ve İtalyan Rönesans karakteristik bir yetenek Andrea del Verrocchio‘nun yanına çırak olarak verdi. Bu dönemde Leonardo da Vinci , Botticelli, Ghirlandaio ve Lorenzo di Credi gibi büyük sanatçılarla tanıştı. Atölyede sadece resim yapmayı değil, lir çalmayı da öğrendi. Gerçekten de iyi çalıyordu.

1475 yılında Çıraklığını bitirdiği eseri  İsa’nın Vaftiz resimi genç yeteğini büyük ustalara kanıtladı.

Leonardo da Vinci Kimdir? Hayatı, Biyografisi ve Teknik İcatları | Orjinal Mona Lisa Resmi

Tarihte ilk cv ne zaman yazıldı?

Tabiki 1482 yılında Floransa’yı terkeden deha Leonardo da Vinci tarafından  Milano Dükü Sforza’nın hizmetine girmek için tıpkı CV gibi hazırladığı mektupta daha önceki işlerini yazdı. Hemen işe alındığı mektup aslında ilk CV olarak değerlendirebiliriz.

Dükün hizmetine girebilmek için köprüler, silahlar, gemiler, bronz, mermer ve kilden heykeller yapabileceğini anlattı ve sonucunda işi almıştır. 17 yıl boyunca çalıştığı bu yerde, Dük için resim, heykel hatta festivaller hazırlayan Leonardo da Vinci, teknik ressamlığa başlayıp bina, makine, silah tasarımlarına girerek mekanik bilim dalıyla farklı tasarımlar yaptı.

1485 – 1490 yıllarında doğa, mekanik, geometri, uçan makinelerin yanı sıra, kilise, kale ve kanal yapımı gibi mimariler, tıp bilimindeki anatomi çalışmaları yaptı. Hatta öğrenciler bile yetiştirdi. Farklı alanlardaki başladığı çoğu işi bitiremiyordu.

1490 ile 1495 yıllarında artık yaptığı çalışmaları kayıt altına almaya başladı. Yüzyıllar sonra onun bıraktığı çizimlerin ne kadar dahilikle düşünüldüğü fark edildi. Bunların her biri Codex olarak adlandırıldı.

1499 da Milano’nun  işgal edilmesiyle  terkeden ve yeni bir koruyucu (hami) aramaya başlayan Leonardo da Vinci, 16 yıl boyunca İtalya’da seyahat etti. Sayısız iş teklifleri alıyor farklı projeler de çalışmaktan, kendi düşüncelerini pek gerçekleştiremiyordu. Gelmiş geçmiş en iyi resimlerden biri olan “Mona Lisa” için 1503’te çalışmaya başlamış, sürekli seyahat ettiğinden hep yanında gezdirmiş ve bitirmeye çalışmıştır.

Leonardo da Vinci ‘nin 1504’te babasının ölümüyle Floransa ‘ya döndü.Miras hakkı için kardeşleri ile mücadele etti ancak çabası sonuçsuz kaldı. Ancak çok sevdiği amcası tüm varlığını ona bıraktı.

1490’da Salai adında bir kimsesiz genci korumasına alıp, 10 yaşından itibaren yanından ayırmamıştır. 30 sene boyunca yanında kalan bu genci öğrencisi olarak yetiştirmesine rağmen, hiç bir sanat eseri yapmamıştır.

1506 yılında Leonardo da Vinci’nin hayatına yeni bir yardımcı ve dost girmiştir. Bu kişi, Lombardiya aristokratlarından birinin 15 yaşındaki oğlu Kont Francesco Melzi’iydi. Melzi ona aşırı sevgi duydu ve hayatının geri kalanında onun en iyi öğrencisi ve en yakını oldu.

1513-1516 arasında Roma’da yaşadı ve Papa için geliştirilen çeşitli projelerde yer aldı. Anatomi ve fizyoloji alanında çalışmaya devam etti. Fakat Papa, kadavralar üzerinde çalışmasını yasakladı.

Leonardo da Vinci’nin 1516’da Giuliano de’ Medici’nin ölümü üzerine Kral 1. Francis tarafından Fransa’nın baş ressam, mühendis ve mimarı olmak üzere görev daveti aldı. Paris’in güneybatısında, Amboise yakınlarındaki Kraliyet Sarayı’nın hemen yanında kendisi için hazırlanan konağa yerleşti.

Leonardo da Vinci’nin büyük hayranlık duyan kral, sık sık ziyarete gelir ve sohbet ederdi. Sağ koluna felç inen Leonardo da Vinci, resimden çok bilimsel çalışmalara ağırlık verdi. Kendisine dostu Melzi yardımcı olmaktaydı. Salai ise Fransa’ya geldikten sonra onu terk etmişti.

Leonardo da Vinci 2 Mayıs 1519’da Amboise’daki evinde 67 yaşında öldü. Vasiyetinde mirasının esas bölümünü Melzi’ye bıraktı. Amboise’daki Saint Florentin Kilisesi’nde toprağa verildi.

Leonardo da Vinci Kimdir? Hayatı, Biyografisi ve Teknik İcatları | Yaşlı Leonardo’nun resmi

Leonardo da Vinci’nin Özel Hayatı 

Leonardo da Vinci Fiziksel temastan hoşlanmadığı iddia edilir. Bunu kanıtlayan sözü: “Üreme faaliyeti ve bununla bağlantılı olan her şey o kadar iğrençtir ki insanlar hoş yüzler ve duygusal eğilimler de olmasa kısa sürede yok olacaktır”.

Sigmund Freud tarafından analiz edilen bu sözlerce  Leonardo da Vinci’nin frijit olduğuna hükmetmiştir.

1476 yılında ise kabul edilemeyen sodomist ilişkiler nedeniyle dava açıldı. Leonardo da Vinci’ye modellik yapan 17 yaşındaki Jacopo Saltarelli ile sodomist ilişki yaptığı suçlaması yapılmıştır. 2 ay süren davada şahit olmadığı için, olayın daha çok yayılmadan Babasının saygınlığı etkisiyle kapanmıştır. Kendilerini “Gecenin Bekçileri” (Rönesans devrinde İtalya’da kurulan ahlak bozukluklarını müdahale eden bir örgüt) adını veren halkın içinden birilerinin kurduğu örgüt tarafından uzun süre izlenmeye alınmışlardır. Daha sonra rahat bırakmışlardır.

Leonardo da Vinci ‘nin hizmetçisi ve asistanı Gian Giacomo Caprotti da Oreno’nun anonim bir ressam tarafından çizilmiş portresi (1505 dolaylarında) “Salai” veya “il Salaino” takma adlarıyla da bilinen Gian Giacomo Caprotti da Oreno, Giorgio Vasari tarafından  “Leonardo’nun büyük keyif aldığı harika kıvırcık saçları olan ışıltılı ve güzel genç” olarak tanımlanmıştır.

il Salaino, 1490 yılında henüz 10 yaşındayken Leonardo da Vinci nin evinde hizmetçiliğe başlamıştır. Leonardo ve il Saliano arasındaki ilişki “kolay” olarak değerlendirilmez. 1491 yılında Leonardo il Salaino’yu “hırsız, yalancı, inatçı ve pisboğaz” olarak nitelendirmiş ve onun için “Küçük Şeytan” benzetmesini yapmıştır. Yine de, il Salaino 30 yıl boyunca yoldaşı, hizmetçisi ve asistanı olarak Leonardo’nun hizmetinde kalmıştır. Leonardo, il Salaino’yu “Küçük Şeytan” olarak çağırmaya devam etmiştir. Leonardo’nun sanatçı defterlerinde çıplak olarak çizilen il Salaino yakışıklı ve kıvırcık saçlı bir ergen olarak tasvir edilir. Bazı araştırmacılar, il Salaino’nun Vitruvius Adamı olduğunu ileri sürer.

1506 yılında Leonardo da Vinci, 15 yaşındaki Kont Francesco Melzi ile tanışmıştır. Kont Francesco Melzi, Leonardo’nun kendisine karşı hislerini bir mektubunda “a sviscerato et ardentissimo amore” (çok ihtiraslı ve fazlasıyla yakıcı aşk) olarak nitelendirmiştir. il Salaino kıskanmasına rağmen  bu yıllarda Kont Francesco Melzi’nin sürekli olarak Leonardo’nun yanında olmasını kabullenmek zorunda kalmıştır.

Kont Francesco Melzi, Leonardo’nun önce öğrencisi sonra da hayat arkadaşı olmuştur. Ayrıca, Leonardo Da Vinci’nin; Fransa’nın, kuruluşu çok eskilere dayanan (1099 MS) Sion Tarikatı’na 1510-1519 yılları arasında üstatlık (Başkanlık) yaptığı bilinmektedir.

Floransa’da o devirlerde Usta ile Çırak arasında böyle ilişkiler neredeyse moda gibiydi. Leonardo’nun bu iki ilişkisi de buna örnektir. Fakat bunlarla kalmayıp, Cesare Borgia ve Niccolò Machiavelli adındaki kişilerle de bu tip ilişkilere girdiği söylenmektedir..

Leonardo’nun genç erkeklere olan ilgisi 16. yüzyılda da tartışma konusu olmuştur.

1563 yılında Gian Paolo Lomazzo’nun yazdığı,  “Il Libro dei Sogni”de (Düşler Kitabı) içinde “l’amore masculino” (erkek aşkı) bölümünde, Leonardo ait ilginç bir söz bulunmaktadır.“Biliniz ki erkekler arasındaki aşk çeşitli arkadaşlık duygularıyla erkekleri bir araya getiren bir erdemdir. Bu durum onları daha erkeksi ve yürekli hâle getirir” sözü erkeklere olan ilgisine örnek gösterilebilir.

Genel anlamda karakter bakımından ise güçlü biriydi. Dürüst ve yalan söylemezdi. Hayata olan sevgisi ise gerçekten çok büyüktü. Bu yüzden Vejeteryan olduğu bile söylenmektedir.

Leonardo da Vinci Kimdir? Hayatı, Biyografisi ve Teknik İcatları | Vitruvius Adamı ve Kas çizimleri

Leonardo da Vinci’nin Bilime Katkıları

Leonardo’nun meraklı hali onu bilime doğru çekmeye başladı. Doğanın sırlarını inceleyerek , çevresindeki ve gökyüzündeki cisimlerin hareket tasarım renk düzen ve desenlerle ilgili birleşik bir düzende olduğunu düşünerek araştırmalarına devam etmiştir. İyi bir gözlemci olması ve devamlı not alarak yaptığı deneylerle tecrübe yapması onu zamanın bilirkişilerinden biri yapmıştır.

Leonardo görüntü veya görüntüleri hayal edip, onlara bir derinlik kazandırmada, olağanüstü bir yeteneği vardı.Aslında anlattığı ve yazdığı notlarda anlaşılmama sebebi budur. Kendi anlayacağı notlar onun sadece hayal dünyasındaki gözlemlerinin tanımsız gölgeleridir. Arbalet, sualtı solunum cihazı, paraşüt, ornithopter sadece onun düşüncelerinden esinlenen birkaç örnek.

Eğer tüm hayatını bilime adasaydı  çok farklı bir mucit olabilirdi. Hayatının son dönemlerinde yaşadığı sakatlık onu resimden alıkoysa da, bilim adına harika tasarımlar yapmıştır. Onun harika tasarımları ve buluşları az cok zamanında kullanıldı. Fakat gelecek nesile yaptığı prototip oldu.

Tank gibi Savaş makineleri, uçan kanatlar, Galata Köprüsü gibi bir salıncak köprüler, kilometre sayacı ve çok sayıda hidrolik makinelerin babasıdır. Gerçekten Leonardo zamanın büyük hazinelerinden biridir.

Şifreleri dedikleri ardında bıraktığı notları sadece onun gibi düşünen biri çözebilir. Hayal ve gerçek arasında bağlantı ve tasarım  yapabilen birileri…

Yaptığı çizimler tasarımları günümüzde makette olsa sergilenmektedir.

Leonardo da Vinci Kimdir? Hayatı, Biyografisi ve Teknik İcatları | Askeri alanda çizilmiş kodeksleri

Leonardo da Vinci’nin Tıp Merakı ve Kadavra İncelemeleri

1510 yıllarında Koldaki kasların hareketini gösteren anatomik çalışması bulunmaktadır. Leonardo da Vinci’nin  insan vücuduna ilgisinin temelini, figür eskizleri için incelemeler oluşturur. İnsanı olabildiğince canlı ve tüm hareketleri gerçeğe en yakın şekilde çizmek için dış gözlemleri yeterli görmemiş, vücudun içini de görmek, kemiklerin, kasların ve eklemlerin birbirleriyle ilişkilerini kavramak istemiştir.

Anatomi araştırmalarına ilgisi artmaya başlamıştı. İnsanın mükemmel bir makine olarak tasarlandığını söylüyordu. Onun bu merakını arttıran ise, Antik çağ hekimi Galen’in metinleriydi. Ancak buna olan merakını daha da arttırmıştı. Aklında çok soru oluşmuş, ama cevabını bulması gerekiyordu.

Leonardo da Vinci, gördüklerini çizerek açıklığa kavuşturuyordu. Kesitlerle, ayrıntılı görünüşlerle ve farklı açılardan yaptığı çizimlerle anatominin detaylarını ortaya çıkarıyordu. Çizimlerindeki, bazı kusurlarına karşı son derece açık olarak anlatmıştı. Anne karnındaki bebek çizimi için bir insan kadavrasına disseksiyon yapmamış, inekleri inceleyip, oradan elde ettiği sonuçları insan anatomisine uyarlamıştı.

Papa, Leonardo’nun insan kadavraları üzerinde disseksiyon yapmasını yasakladığında, dolaşım sistemi üzerine yaptığı araştırmayı devam ettirebilmek için sığır kalpleri kullanmıştı.

Leonardo da Vinci Kimdir? Hayatı, Biyografisi ve Teknik İcatları | Tıp alanında çizilmiş resimleri

Leonardo da Vinci  ve İlk Bilgisayarlar

Leonardo da Vinci, mekanik üzerine çalıştığı hakkında tarihi bilgiler sonradan bulundu. Oklid kitaplarını genç yaşta bitiren Leonardo da Vinci geometri konusunda da kodeksleri vardır. Fakat Cog tekerlekli hayal ettiği ilk hesap makinesi tasarımını kağıda çizmiş ve mekanik hesap aleti babasıdır diyebiliriz. Çok yeteneği olması onu ilk hesaplama makinesinin çalışır durumda inşa edememesi, tabiri caizse daldan dala atlaması onu  tarihte ressamlığı ile anmaktayız.

İlk hesap makinesi tasarımı Leonardo da Vinci ‘ye aittir.

Leonardo da Vinci’nin Biyografisi | Zaman Tüneli

Kaynaklar ve Dış Kaynaklar

• Leonardo da Vinci | History Channel
• Life of Leonardo da Vinci (İngilizce)