Digital cihazlardan yansıyan mavi ışığın zararları

Sirkadiyen ritmi yada biyolojik saat ve melatonin hormonunun ne kadar önemli olduğunu bilim dünyası bir çok araştırmayla açıkladı. Mavi ışık bilimsel olarak sağlığa zararlı. Peki akıllı telefonlar, tabletlerin yaydığı ışık ne kadar zararlı? Gözler ışığa nasıl tepki veriyor? Mavi ışığın zararları neler? Işık göz sağlığını nasıl etkiler?

Digital cihazlardan yansıyan ışık ne kadar zararlı? Gözler ışığa nasıl tepki veriyor?

Geceleri mavi ışığa maruz kalmanın sirkadiyen ritminizi bozduğunu ve sağlığınıza zarar verdiğinizi mutlaka duymuşsunuzdur.

Peki ama mavi ışığın zararlı olması için ne kadar parlak, ne kadar mavi olmalı?

Rensselaer Politeknik Enstitüsü Aydınlatma Araştırma Merkezi’nden Mariana Figueiro ve ekibi bu soruları yanıtlamak için melatonin hormonu düzeyini ölçmekle işe başladılar. Uyku ile ilişkili bir hormon olan melatonin, vücut saatinizden gelen sinyallere göre geceleri yükselir.

Bazı çalışmalar akıllı telefonlardan yansıyan ışığın uyku döngüsünü bozduğunu gösteriyor. Fakat Figueiro’nun ekibi melatonin düzeyini etkileyebilmek için mavimsi ışığın daha büyük ekranlı aygıtlardan yansıması gerektiğini ortaya çıkarttı.

Yetişkinler için bu miktar 1 saat boyunca 85 lüks* iken, ergenler için 71 lükstür. Figueiro bu konuda şöyle konuşuyor: “Büyük bir iPad bu miktara maruz kalmanız için yeterlidir. Ancak cep telefonları bu kadar ışık yaymaz. Yine de siz geceleri saatlerce akıllı telefonlarınıza takılmayın. Daha düşük yoğunluğa çok uzun süreler maruz kalırsanız melatonin hormonu baskılanabilir.”

Geceleri oturduğunuz odadaki daha sıcak renkler yayan akkor ampuller veya sıcak-beyaz LED lambalar gibi ışık kaynakları melatonin üretimini baskılamaz. 2 metre uzaktan izlediğiniz TV ekranları da bu etkiyi yaratmaz.

Anahtar kriter şu olabilir: Işık kaynağının gözlerinize ne kadar yakın olduğu fark yaratır. Farklı bir araştırmada Figueiro şu bilgiye erişti: Bir iPad gece modunda bile olsa melatonini baskılayabiliyor. Bunun için tek çözüm cihazı tamamen kapatmak.

*Lüks: Belirli bir yüzey üzerine düşen toplam ışık miktarıdır. Yani bir yüzeyin ne kadar aydınlık olduğunun ölçüsüdür.

İlgini çekebilir: Geceleri geç yatma alışkanlığı ile şizofreni arasında ilişki var mı?

Gözün biyolojisi: Gözler ışığa nasıl tepki veriyor?

Gözün arka kısmında, beynimizin görüntüleri oluşturmasını sağlayan çubuk ve koni hücrelerinin ardında, ipRGC’ler “intrinsically photosensitive retinal ganglion cells”adı verilen ve ışığa tepki veren hücreler vardır. Bu hücreler yeterince parlak ve kalıcı bir ışık görünce faal duruma geçer.

Ama özellikle spektrumun mavi kısmındaki ışığa karşı daha duyarlıdır. Spektrumun mavi kısmında parlak gün ışığı, LED’lerin pek çoğu ve ekranlardan yansıyan ışıklar yer alır.

ipRGC’ler zinde olmayı kontrol eden beyin bölgesine sinyaller gönderir. Bir araştırmaya göre bir saat süresince düşük-yoğunlukta mavi ışığa maruz kalan bir kişi, iki fincan kahve içen bir kişinin reaksiyon hızına sahip olur.

Bu hücreler ayrıca beyin dokusundaki küçük bir bölgeye de (SCN) sinyaller gönderir. Bu bölge vücudun ana saati gibi çalışır; tek tek her hücrede bulunan sirkadiyen(Biyolojik saat) saatlerin birbiriyle ve günün dış saatiyle eşgüdüm içinde çalışmasını sağlar.

Ayrıca bakınız

• Uyku kalitesini bozan ve farkında olunmayan 5 uyku bozucu
• Uykusuzluk rahatsızlığı neden olur? Uykusuzluk kaç türlüdür?