Bilim insanları “Neden kilo alıyoruz” sorusunun cevabını yıllardır arıyor. 2017 yılında Kilo alma sebeplerine hava kirliliği ve 2018 yılında stresliyken yedikleriniz değil, stresin kendisinin kilo yaptığı gözlemlendi. Neden kilo alıyoruz? Kilo almanın sebepleri nelerdir? sorularının cevabını dilerseniz son bilimsel çalışmalarla anlatalım.

Neden kilo alıyoruz? Kilo almanın sebepleri nelerdir?

Zayıflamak için önce neden kilo aldığımızın bilincine varmamız gerekir.

İnsanların hayat fonksiyonlarını yerine getirmesi için enerjiye ihtiyaçları vardır. Makine olmadığı içinde enerji gıdalardan alınması gerekir. Aldığımız her gıdanın enerji değeri Kalori ile belirtilmektedir. Eğer günlük yetecek olan kalori haricinde fazla aldığımız enerji kaynakları vücutta depo olarak saklanmaya başlar. İşte bunun anlamı kilo almak, yada şişmanlamak anlamına gelir.

Tam tersini yaparsak ise kilo veririz. Eğer ne kadar kalori harcayacağını bildiğimiz takdirde ona karşı kalori alırsak kilomuzu dengede tutmuş oluruz.

Aldığımız her besinin içinde 4 ana makro besin yani karbonhidrat, protein, yağ ve alkol bulunmaktadır.

Her bir makronun kendine ait bir enerji değeri vardır.

• 1 gram karbonhidrat 4 kcal,
• 1 gram protein 4 kcal,
• 1 gram yağ 9 kcal,
• 1 gram alkol 7 kcal .

Bir dilim ekmekten, bir tabak yemeğe kadar aklınıza gelecek yiyeceklerin hepsinin içinde bu makro besinlerden oluşmaktadır.

Neden Kilo Alıyoruz? Kilo almanın sebepleri | Zayıflamak için ne yapmalı?

Neden ve niçin kilo alıyoruz?

Eski günlerden günümüze neler değişti. Kilo problemi bundan 50 sene önce var mıydı?

Şimdilerde her 3 kadından 2’si her hafta yeni diyete kollarını sıvıyor.

Amerikalı profesör Barry Popkin’in  insanların günümüze kadar neler değiştiğini maddeler halinde sıralamış.

İnsanların kilo almaları ve yaşam düzenlerini 5 döneme ayrılıyor.

1. İlk insanların topladıkları bitkilerle beslenip, avlandıkları hayvanlarla besleniyorlardı. Devamlı hareket halinde oldukları için devamlı dengeli yaşamı vardı
2. Yerleşik düzene geçen insanlar, evlerinin etrafında sebze ve meyve yetiştirmeye başladılar. Avlanma yerine hayvan yetiştirip, kendileri besleyip sonrasında kesip yiyorlardı. Yinede fiziksel işleri yoğundu ve kilo problemi yoktu.
3. Sanayileşme başladı. Nüfus arttı ve artık üretip depolama yapılması gerekiyordu. Yiyecekler saklanıp paketlenmeye başladı. Makineleşme ile insan daha az enerji harcamaya başladı. Kilo alma ve değişim burada başlıyor.
4. Teknoloji gelişmeye başladı. Artık işlenmiş ürünler, kar amaçlı üretilen şekerli ve boş gıdalar daha ön plana çıktı.  Yağlı ve şekerli yiyecekler artık en çok rağbet edilen ürünler olmuştu. Besin öğelerinin bazıları önemsiz ( vitamin, mineral, su) , artık beslenmede pekte anlamı yoktu. Spor ve fiziksel hareketlilik bitmişti. TV ve İnternet insanların en can alıcı sabit eğlencesiydi. Obezite, kalp ve damar, solunum ve sindirim hastalıkları bu dönemde zirveye çıkmaya başladı.

Bu yazdığımız 4 dönem tüm dünyada geçerli olarak gelişmiş ve gelişmeye açık her ülkede yaşanan süreçtir. Türkiye’de bu 4. dönemde maalesef.

Fakat 5. Dönem ise oluşmaya başlıyor gibi.

5. dönemde, Akıllanma ve kendine gelme düzeni galiba artık başlıyor. İnsanlar neden kilo aldıklarını ve neden hasta olduklarını anlamaya çalışıyor. Hareketsiz yaşamlarını spor aktiviteleri ile canlandırmaya çalışıp, sağlıklı yaşamaya başlıyorlar.

Obezite ile ilgili çalışmalar genişletiliyor. Ülkeler obezite ile savaşmaya çalıyor. İyi beslenme ve sporu taksiye eden ülkeler, sigara ve alkol gibi tehlikeli ürünler hakkında bilgilendirme yapılıyor.

İdeal kilo sadece görüntü için olmamalı. Doğru beslenerek ve sağlıklı yaşam ile zaten kilo düzeyi kendi kendine oturuyor.Hareket olmayan yaşam ise sağlıklı yaşam olarak adlandırılamaz. Tıpkı bir lego parçası gibi birbirini tamamlar. Sağlıklı yaşam hareketsiz olmayacağı gibi doğru beslenme olmadan hastalıklarla mücadele edilemez.

Beslenme ve yaşam bozuklukları sebebi ile obezite, kanser, kalp ve damar hastalıkları, diyabet hastalıklarındaki artışlar her gün daha çok artmaktadır.

Neden Kilo Alıyoruz? Kilo almanın sebepleri | Zayıflamak için ne yapmalı?

İdeal kiloya düşmek için ne yapmalı?

5. Döneme artık bireysel olarak geçmeli. Çünkü bu dönemde yağ oranı düşük, sağlıklı ve dengeli beslenme var. Spor günlük yapılan faaliyetlerden biridir.

4. Dönemde yani günümüzde aşağıdaki davranış ve hareketlerden kaçınılırsa, kilo alımını durdurabilirsiniz. Madde madde yazacağız.

1. Dışarıdan yemek söyleme

Akşam yemek yok pizza söyleyelim yada getir gelsin! Geleneksel ev yemeklerinden ne kadar çok uzaklaşılırsa o kadar sağlıksız yaşanır. Dışarıdan alınan yemekler lezzetleri belki doyumsuz olsada bir günde harcayacağınız tüm kaloriyi tek öğünde alınmış olunuyor. Fast food dediğimiz hazır yemeklerin sürekli tüketilmesi ile kilo alma dönemi yavaş yavaş başlar. Hiç farkına varamadan kalıcı kiloya ulaşıp, birde karaciğer yağlanması ve damar tıkanıklığına hoşgeldin diyebilirsiniz.

2. Abur cubur | boş gıdalardan uzak durma

Bisküvi, kek, çikolata gibi yiyecekler küçük boyutları olmasına rağmen müthiş kalori deposudur. Sağlıklı öğünler yerine geçiştirmelik alınan hazır abur cuburlar uzun vadede farkına varmadan kilo alımını hızlandırır.

3. Düzenli uyku

Kilo alınmasında en gizli faktördür. Uyku vücudun yenilenme sürecidir. Beyin fonksiyonlarını, sinirler düzene oturur. Eğer bu sürece izin verilmezse metabolizma kilo verilmesine izin vermez.

4. İçecek olarak Su

Ne zaman su terk edilirse, şekerli içecekler onun yerini aldığı zaman işler değişmeye başlar. Hesaplanmış verilere göre, öğle ve akşam yemeklerinde su yerine içilen şekerli içeceklerin bir senede size vereceği kilo yağ olarak 10 kiloya yakın bir değerdir. Su içilmediği zaman, vücut ihtiyacını diğer organların depolarını kullanır. Yeterli su alınmadığında organlarda düzensizlik ve yapısal bozukluklar çıkar. Bunlar kalıcı olabilir. Susuz kalmanın neden öldürdüğünün de sebebi budur.

Normal bir yetişkin günde en az 2,5 litre su tüketmelidir.

5. Araba Kullanmayı Kısıtlamak

Araba ile neredeyse markete bile gidilmeye başlandı. 15 dakikalık yerlere bile keyiften ödün vermemek için araba ile gidilir.

Araba ile işe gitmek ayrıcalıktır. Fakat Araba ile işten eve evden işe gidiyorsunuz. Hatta asansörden inip yada çıkıp bunu yapıyorsunuz. İspanya’da çalışan insanlar 10 bin adımı tamamlamadan eve girmiyorlar. Günlük bir çetele tutun ve 10 bin adıma ulaşmaya çalışın.

6. TV’den uzak durmak

En çok kilo alımı TV izlerken hipnotize edilmiş gibi karşısında bir şeyler yiyen kişilerde görülüyor. TV’deki enfes reklamlar bilinç altımızı alt üst ediyor.

7. Stresten uzak durun yada Stres ile yaşamayı öğrenin!

2018 yılında ABD’de bulunan Stanford Üniversitesi Tıp Bölümü kilo almanın nedenin sürekli stres halinde kalındığından olduğunu ispatlamak adına yaptığı araştırmada, stresin hücreler üzerinde kurduğu baskı ile değişikliğe neden olduğu, akabinde kilo almaya neden olduğu görüldü. Saygın Tıp dergisi Hücre Metabolizması (Cell Metabolism)  2018 Nisan sayısında çıkan bu araştırma kronikleşmiş stresin devamlı yeni yağ hücrelerinin meydana getirdiğini gösterdi.

Sürekli stresli olduğumuz zaman salgılanan glükokortikoid adlı hormon, belli tipte hücrelerin yağ hücresine dönüşmesine, bu da kilo almamıza neden oluyor. Stres seviyesi devamlı yüksek tutulursa, o anda yenilen besinler kilo almaya neden oluyor.

Şimdiye kadar stres hormonu kortizol salgılanmasına neden olduğu için, stresin iştahı açarak kilo almanın nedeni olduğu söyleniyordu.

Stanford Üniversitesi bu sonucu araştırmak için, glükokortikoid adı verilen hormunun etkilerini deney fareleri üzerinde araştırmaya başladı. İncelenen kan örneklerinde glükokortikoid hormonu sürekli yüksek seviye ve devamlı yağ hücrelerinin çoğaldığı gözlemlendi. 24 saat boyunca izlenen farelerde tüm günde glükokortikoid hormonu yüksek seviyede kaldığında, yağ oranının iki katına çıktığı gözlemlendi.

Ekibin başındaki Mary Teruel, yağ artışının stresin devamlılığı ile doğru orantılı olduğunu da ekledi. Günlük devamlı yaşadığımız stres, eğer iş çıkışından sonra akşam da devam ediyorsa, insanlarda bunun benzer olabileceği söyleniyor.

Stresle yaşamayı öğrenip, işinizi evinize getirmemeye dikkat edilmesi gerekir. Akşam TV izlemek yerine, güzel bir hobi edinebilirsiniz.

Ayrıca Bakınız

• Kalıcı Kilo vermenin 18 ipucu ile fazla yağlardan kurtulun!
• Kilo vermek için dikkat edilmesi gereken 3 etken!
• Makarna yemek kilo aldırır mı? Zayıflamaya yardımcı olur mu?

Kaynaklar

• An Overview of World Patterns of Change| Popkin B. The Nutrition Transition