Ofset Baskı Nedir? Kullanım Alanları ve Çalışma Prensipleri Nelerdir?

Ofset baskı, uzun yılları aşkın süredir günümüzde kullanılmakta ve hala tercih edildiğini görmüş olduğumuz bir baskı tekniğidir. Binlerce materyal ile birlikte hızlı baskı yapma imkanı sağlanır. Ofset baskı tekniği, kağıt yüzeyine görüntü oluşması için yapılan baskı çeşididir. Uygulama alanları ise kartvizitten tutun da dev reklam panolarına kadar belirli gramaj ve boyuttaki birçok kağıda veya benzeri materyale uygulanmaktadır. Günümüz teknolojisinde çokça iş sahipleri tarafından kullanılmakta olan bir baskı uygulama çeşididir. Gazetelerde kullanılmış olan gibi aynı anda çok sayıda baskı işi gerektiren baskı sistemlerinde tercih edilen bir yöntemdir. Çalışma dünyamızda ve günlük hayatımızda her an karşılaşabileceğiniz binlerce materyalde ofset baskı teknolojisini rahatlıkla görebiliriz. Diğer baskı tekniğinden farklı olarak da basılacak yüzey ile basılmayacak yüzey eşit yükseklikte olduğu için “ düz baskı” ya da bir başka değiş ile endirekt olarak adlandırılır. İngilizcesi “offset” olan bu işlemin Türkçe’ye İngilizce anlamından esinlenerek “ofset baskı” (Offset Printing) olarak geçilmiştir.

Ofset Baskı Nedir? Kullanım Alanları ve Çalışma Prensipleri Nelerdir? | Ofset baskı dünyamızı daha çok renklendiriyor

Ofset Baskının Tarihçesi

Ofset baskı, 1904 senesinde Amerikalı Ira W. Rubel tarafından icat edilmiştir. Rubel taş baskısı geliştirme amaçlı yaptığı çalışmalarda rotatif bir makine üzerinde çalışmalar yaparken bilmeden de olsa ofset baskıyı keşfetmiştir. 1907 senesinde Almanya’da Caspar Harman’ın hazırladığı  ilk tabaka ofset olan ve rotatif ofset makine projesini oluşturulmuş olan  üç silindir sistemine göre hazırladı. Birinci Dünya Savaşı’na kadar ofset makineleri kullanıldı. Dünya Savaşı sırasında bu baskı sistemi durarak, savaştan sonra kullanım oranları öncekine göre daha da artmaya başlandı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra pozitif kopya sistemi geliştirerek bu tarihten sonra teknolojideki gelişmeler ile aynı anda paralel olarak ofset baskı sistemleri ve makineleri geliştirildi.

Günümüzde gazetelerden kitaplara, dergilerden broşürlere, kartvizitlerden faturalara ve karton ambalajlara kadar sayısız baskı uygulamasında kullanılan bir tekniktir. Aynı anda çok sayıda baskı gerçekleştirebilir. Yapınış veya elle hazırlanan kalıplarda kullanılabilir. Fabrikasyon kalıplar, elle hazırlananlara bakılırsa daha maliyetlidir ve sadece kalitelidir. Dolayısıyla yapınış kalıplarda baskı daha kaliteli olur. Ofset baskı cihazlarındaki farklı renk parçaları, aynı anda çok farklı renkleri basmaya olanak sağlar. Siyah, mavi, kırmızı ve sarı renk veren birimler sayesinde baskı sırasında istenen renkler tonlanabilir. Baskı işleminin uygulandığı ve kauçuk bir tabakası bulunan merdaneye ‘blanket’ adı verilir. Kalıp hazırlanırken “bilgisayardan kağıda pozlandırma” isminde olan Computer To Plate (CTP) tekniği kullanılır. Bu teknikte bilgisayar ortamında hazırlanan görüntü ya da resim, direkt olarak kalıplara aktarılıyor. CTP tekniği yardımıyla çok kısa sürede çok azca hata payı ile bir sürü kalıp hazırlanabilmektedir.

Ofset Baskı Nedir? Kullanım Alanları ve Çalışma Prensipleri Nelerdir? | Ofset baskı yapan yüzbinlerce liralık makine

Ofset Çalışma Prensibi

Ofset baskının çalışma prensibi genel olarak basittir. Prensip olarak, su ile mürekkebin karışmaması özelliğinin kullanıldığı bir tekniktir. Mürekkep veya boyanın dolaylı yollarla kağıda basılması sağlanır. Taş baskı (litografi) tekniği ile benzerlik göstermektedir. Kalıp yüzeyi düzdür ve kalıp üzerindeki yükseklik farklarından faydalanmaz. Bu demek oluyor ki basılacak yüzey ile basılmayacak yüzey eşit yüksekliktedir. Aletin parçalarında kullanılan metaller, özelliklerine nazaran mürekkebi tutar ve suyu iter.

Kağıdın basılacak yüzeyi emülsiyon tabakası ile kaplanır. Emülsiyonun öteki adı “sıvı asıltı”dır. Birbiri içinde çözülmeyen iki sıvının karışımıdır. Sıvının biri dağılan fazdır ve öteki sıvının (dağınılan faz) içinde dağılmış durumdadır. Kağıdın basılmayacak yüzeyi emülsiyon ile kaplanmaz. Basılacak yüzey mürekkebi, diğer yüzey ise “gren çukur” adında olan mikrometrik gözenekler ile suyu tutar. Bu aşamada mürekkep ile suyun birbirine karışmaması özelliği devreye girer. Ofset baskıda suyun boş alanlarda tutunmasının sebebi, bu bölgelerde suyu tutan mikro gözeneklerin olmasıdır. Mürekkebin tutunduğu alanlar ise düzdür ve bu yüzeyde su tutunamaz. Bu şekilde basım meydana getirilen yüzeyde mürekkep baskıyı gerçekleştirir. Öteki boş alanlar yani “gren çukur” alanları su ile dolduğu için mürekkebi o alana yaklaştırmazlar ve böylece yalnız istenen alanlara baskı uygulanmış olur.

Ofset baskı cihazında farklı silindirler ve merdaneler kullanılır. Bu parçalar farklı metaller kullanılarak üretilir. Yüzeyleri ışığa son derece duyarlı objelerle kaplanmıştır. Baskı cihazında üç farklı silindir ya da kazan bulunur. Bunlar; kalıp silindiri, blanket silindiri ve baskı silindiridir. Ek olarak mürekkep merdanesi ve nemlendirme (su) merdanesi de bulunur. Kalıp kazanının üzerinde kalıp vardır. Kalıp üzerindeki görüntü düzdür. Baskı kalıbı dönerken nemlendirme ya da su merdanesi, mürekkep merdanesi ile temas eder. Baskı yapılacak yere mürekkep, baskı yapılmayacak yere de su verilir. Mürekkepli yerler blankete aktarılır. Blanket silindiri üzerinde esnek bir kauçuk kaplama bulunur. Blanket, esnek yapısı sebebiyle hem kağıtla hem de baskı kalıbı ile temas halinde uyum içinde çalışır. Bu kauçuk materyaline baskı uygulanır ve görüntü kauçuğun üzerine ters şekilde basılır.  Baskı yapılacak yüzeyde mürekkep kalıpla birlikte üzerinde düz görüntülüdür ve blankete ters olarak aktarılır. Kauçuk materyalindeki ters görüntü, blanket ve baskı silindirleri arasından geçirilen kağıda düz olarak uygulanarak baskı gerçekleşir.

Yukarıda yazdıklarımızı kısaltacak olursak; “suyun mürekkebi itmesi” esasına dayalı çalışan sistemle çalışan ofset baskıda, basılacak filmin görüntüsü ışığa hassas ofset plakasına aktarılarak kalıp hazırlanmış olur. Kalıp yüzeyindeki baskı meydana getiren ve yapmayan bölümler aynı yüksekliktedir. Baskı makinesinde kalıp, kauçuk ve baskı kazanları bulunur. Kalıp kazanındaki film görüntüsü kauçuk kazanına aktarılır. Baskı yapılacak kâğıt kauçuk ve baskı kazanları arasından geçirilerek baskı işlemi gerçekleşir.

Ofset Baskı Nedir? Kullanım Alanları ve Çalışma Prensipleri Nelerdir? | Ofset baskıyı daha ucuz, daha renkli ve kaliteli basan fakat fiyatı milyonları bulan fabrika tipi makineleri

Ofset Baskı Çeşitleri

Ofset baskı, “katman ofset baskı” ve “web ofset baskı” olarak iki çeşidi vardır. Bu baskı türleri de kendi aralarında farklı tekniklere ayrılırlar.

Katman Ofset Baskı: tabaka kağıtların kullanıldığı ofset baskı çeşididir. Çeşitli minik boyutlardaki kağıtlara baskı yapabilir. 25 ila 100 santimetrelik materyaller kullanılabilir. 2 ila 12 farklı renk tonlanabilir. Gazete, mecmua ve kitaplar için ideal bir baskı çeşididir. Kağıtlara tek tek baskı uygulanır. Sayfaların yayın boyutları baskıdan önce veya sonra ayarlanabilir. Ufak hacimli baskılar için uygundur.

Web Ofset Baskı:

Bobin ya da rulo kağıtlar kullanılır. Daha azca maliyetle, yüksek hızda, çok fazla miktarda baskı yapma imkanı verir. Daha büyük makineler kullanılır. Büyük miktarlarda gazete ve dergi basımları için uygun bir baskı çeşididir.

Ofset Baskı Nedir? Kullanım Alanları ve Çalışma Prensipleri Nelerdir? | Ofset baskıyı, dergilerde, afişlerde, düğün davetiyeleri ve kartvizitler, reklam panoları ve daha nice malzemede görebilirsiniz

Ofset Baskının Avantajları

• Düşük maliyetle çok oranda baskı kısa sürede yapılabilir. Bundan dolayı tüm dünyada en çok tercih edilen baskı tekniğidir.
• Basılacak her renk için farklı bir birim olduğu için tek seferde çok farklı renkler basılabilir.Maliyet – yarar oranı fazladır, yüksek kalitede renk seçenekleri sunar, hızlı baskı olanağı sağlar.
• Matbaa ve baskı tesislerinde kullanılan geniş hacimli en uygun baskı tekniğidir.
• Kabartma ve damgalama benzer biçimde farklı baskı uygulamalarına olanak sağlar.
• Hemen hemen her sektörün baskı ihtiyacını karşılayabilecek esnekliktedir.
• Düşük, orta ve yüksek hacimli baskılarda uygulanabilir.

Ofset Baskı Uygulanabilecek Materyaller nelerdir?

Ofset baskı, ufak ve büyük çok sayıda kağıda ve materyale baskı yapabilen bir tekniktir. Ofset baskı yöntemiyle baskı yapılabilen materyaller şunlardır; gazete, dergi, kitap, broşür, reklam baskıları, tüketim malları ambalajları, antetli kağıtlar, kartonlar, düz ve katlamalı el ilanları, Amerikan servis tablaları, posterler, magnet, kartvizit, sticker, kitap ayraçları, kartpostal, dosya, kataloglar, bloknotlar, çeşitli evraklar, faturalar, makbuzlar, formlar, klasörler, dosyalar, takvim, zarf, ajanda kapakları, insert, davetiyeler, plastik kartlar, kartela, sertifikalar…