İnsan bedenindeki organ sayısı kaç?

Organların bazıları olmazsa yaşam da olmaz fakat bazılarını yitirsek yaşam devam edebilir. Siz vücudunuzun organ sayısı nedir biliyor musunuz? İnsan bedenindeki organ sayısı kaç? Hangileri hayati organlar? Organlar insan vücudu içinde nasıl listelenir? Organ tanımı nasıl yapılır? Organ nedir? Anatomi organ sınıflamasını nasıl yapar?

İnsan bedenindeki organ sayısı kaç?

Organ, biyolojide belli bir görev yada görevleri olan doku grubuna denir. Latince organum (“alet, araç”) sözcüğünden türemiştir.

İnsan bedenindeki organların sayısıyla ilgili genel görüş 78 organ olduğu yönünde. Bu listede dil, mide, tiroid, idrar yolu, pankreas ve daha birçok tekli ya da çiftli organ yer alıyor. Kemiklerle dişlerin adı yalnızca bir kez geçiyor. Neyin organ sayılıp, neyin sayılmadığı konusunda anatomi uzmanları arasında görüş farklılıkları olduğu görülüyor.

İnsanlar çok eski çağlardan beri bedenlerinin içinde neler olup bittiğini anlamaya çalıştılar. Mısırlılar mumyalama sırasında insanın organlarını incelediler. Antik Çin’den kalma bir gömütte bulunan el yazmaları insanın bedenin yapısıyla ilgili bilinen en eski belgeler olabilir.

Peki aradan binlerce yıl geçmiş olmasına karşın, insan bedeninde kaç organ olduğunu biliyor muyuz?

Colorado Üniversitesi Tıp Fakültesi Hücre & Gelişimsel Biyoloji Bölümü doçentlerinden Lisa M.J. Lee, organı “ortak bir görevi yerine getirmek üzere birlikte çalışan doku toplulukları” biçiminde tanımlıyor ve, “Her organ insanın yaşamını sürdürmesine ve bedenin çalışmasına olanak tanıyan bir işlevi yerine getirmekle yükümlüdür,” diyor.

Ne var ki, yaşamın sürdürülebilmesi için her organa gerek duyulmaz. Yani hayati organlar yalnızca beş organ beyin, kalp, karaciğer, en az bir böbrek, ve en az bir akciğer canlı kalabilmenin “olmazsa olmazları” arasında yer alıyor. Yaşamsal öneme sahip bu organlardan herhangi birinin işlevini göremez duruma gelmesi ölümcül bir etki yaratabilir.

Şaşırtıcı bir biçimde, insan bedeni bunların dışında kalan bir yığın başka organı olmadan canlı kalabilir; işlevini yitiren organın yerini bir başkasıyla, ya da tıbbi bir aygıtla doldurarak yaşamını sürdürebilir.

Organ sayısı içinde aynı tipler nasıl sayılıyor?

İnsan bedenindeki organların sayısına gelince, Lee’ye göre, bu sayı sayımı yapan kişiye ve sayımın nasıl yapıldığına göre değişiyor. Kaynağı bilinmemekle birlikte, insan bedenindeki organların sayısıyla ilgili genel görüş 78 organ olduğu yönünde. Bu listede dil, mide, tiroid, idrar yolu, pankreas ve daha birçok tekli ya da çiftli organ yer alıyor. Bu listede kemiklerle dişlerin adı yalnızca bir kez geçiyor.

Neyin organ sayılıp, neyin sayılmadığı konusunda anatomi uzmanları arasında görüş farklılıkları olduğu görülüyor. Lee gibi, dokuları mikroskobik düzeyde inceleyen bir dokubilim uzmanına göre liste kapsamına alınan organların sayısı, yalnızca çıplak gözle görülebilenleri inceleyen anatomi uzmanlarına kıyasla, çok daha fazla olabilir.

Örneğin, bilim insanları, 2017 yılında, bağırsakları karın duvarına bağlayan bağırsak askısını (mezanter) bir organ olarak ele aldıklarında haber manşetlerine konu oldular. Lee, bunun tartışmaya yol açmadığını ve dokubilimcilerle gövdebilimcilerin görüş birliğine vardıklarını belirtiyor.

Gelgelelim, organların sayımından sorumlu olan ve neyin organ niteliğine sahip olup, neyin olmadığına karar veren resmi bir kurum yok. Lee, mikroskobik bağlamda ele alındığında, farklı türlerde dokular biraraya gelip belli bir işlevi yerine getirdiklerinde bir bütün oluşturan bu birimin organdan sayıldığına dikkat çekiyor.

Organ tanımı ve organ sayısı değişken

Lee’ye göre, tırnak ya da onu destekleyen yapılar da organ tanımına girebiliyor ve dişlerin her biri organdan sayılabiliyor. Lee, “Bana sorarsanız, kemikler her biri birer organ ve topluca ele alınıp bedenimizdeki 206 kemik de bir organ sistemi olarak birlikte değerlendirilmeli” diyor.

Her bir dişin teker teker sayılması organ listesi toplamını yani organ sayısını 315’e çıkartacaktır. Oysa, insan bedeninde çok sayıda olmalarına karşın, listede adı yalnızca bir kez geçen bir yığın başka organ da vardır. Söz gelimi, kemik bağ dokuları ve kirişler teker teker sayılacak olsalar toplam organ sayısında çarpıcı bir artışa neden olabilirler. Öyle ki, bunun sonu yok. 78 maddelik organ listesinde sinirlere bir kez yer verilmiş olsa da, bedende trilyonlarca sinir bulunuyor.

Bunaldınız mı? Lee, öğrencilerine sıklıkla bu tür bir belirsizliğin son derece doğal olduğunu anlatmaya çalışıyor ve nasıl ele alınıyor olurlarsa olsunlar, insanların sahip oldukları organlara iyi bakmaları gerektiğinin altını çizerek, “Bedenimizdeki hücreleri, dokuları ve organları gerektiği gibi beslemek için doğru besinleri almanın ne denli önemli olduğunu her geçen gün daha da iyi anlıyorum. Sonuçta, bedenimiz böylesine kalabalık bir katılımcı topluluğunun muhteşem bir uyum içinde “tekli bir gösteri” sunduğu bir yer,” diyor.

Ayrıca bakınız

• Organ nakli nedir? İlk organ nakli ne zaman yapıldı? Beyin ölümü nedir?
• Suriyeli Mülteciler para karşılığında organlarını satıyorlar! Lübnan’daki Organ Mafyası