Teknoloji nedeniyle insan hayatına giren 9 yeni hastalık
Teknolojik yaralanmalar boyun ve omuz ağrısı gibi ufak şikayetlerden ölümcül kazalara kadar geniş bir banda sahipler. Bu yaralanmaların bazıları aniden gerçekleşirken bazıları uzun süreli tekrarlayıcı hareketler sonucu ortaya çıkabiliyor. Bu yazımızda sizlere Teknoloji nedeniyle insan hayatına giren 9 yeni hastalık hakkında bilgiler vereceğiz. Teknoloji hastalıkları nelerdir? Teknolojik yaralanmalar nelerdir? sorularının cevabını da bulabileceksiniz.
Teknoloji nedeniyle insan hayatına giren 9 yeni hastalık
Gün geçtikçe teknoloji gelişiyor. İnsan hayatını kolaylaştıran teknolojik çözümler ve kolaylıklar, daha fazla boş zaman çıkartmamıza yardımcı oluyor. Teknolojinin zararları dediğimizde daha çok ruhsal sorunlar konuşulurken, hep es geçtiğimiz kas ve iskelet sorunları, bel ve boyun ağrıları, eklem ve kemik hastalıklarını çokta konuşmayız.
Bu yazımızda bir farkındalık yaratarak, Teknoloji olmasaydı hayatımızda belki de olmayacak hastalıkları sizler için sıralayacağız.
İşin en kötüsü ise 2009 yılında Amerikan Koruyucu Tıp dergisinde açıklanan verilerin, yıllara göre kat kat artarak, özellikle çocuklarda oluşan teknolojik yaralanmaların giderek arttığı gözlemleniyor.
Gelişen ülkelerin ortak bir sorunu olarak görülen, adını sıkça anacağımız Teknoloji hastalıkları (diseases of technology) nelerdir? Bazı teknolojik hastalıkların isimleri sizlere hoş gelebilir ama ciddi sağlık sorunları olduklarını unutmayalım.
1. Yıldırım düşmesi
Eğer başınıza bir yıldırım düştüyse çok şanssızsınız demektir. Ama elinizde elektronik bir cihaz varsa şanssızlığınız iyice artar.
Londra’da bir parkta telefonuyla konuşan 15 yaşındaki kız aynen böyle bir kaza yaşadı. Kalbi durdu, kalp masajıyla
geri döndürüldü ama kulak zarında meydana gelen hasar nedeniyle telefonla konuştuğu kulağı artık işitmiyordu.
Normalde bir insana yıldırım çarparsa, derinin yüksek elektrik direnci sayesinde akım iç organlara ulaşmadan cildin üzerinden akar. Bu olaya dolanan ark adı verilir.
Fakat genç kızı tedavi eden doktorların aldığı notlara göre, elde tutulan metal bir nesne dolanan arkı bozar ve iç organların hasara uğramasına neden olur.
2. PlayStation kızarıklığı
Bu yeni cilt hastalığı, PlayStation oyun konsolunu uzun süre sıkıca tutan gençlerle birlikte aramıza katıldı.
PlayStation palmar hidradeniti veya PlayStation kızarıklığı ilk kez 12 yaşındaki İsviçreli bir kızla beraber tanındı.
Gençkız vücudunun başka hiçbir yerinde bulunmayan, sadece avuç içlerindeki ağrılı yaralarla doktora başvurdu. Doktor kısa bir konuşma sonrası, yaralar çıkmadan önce kızın günde birkaç saat PlayStation oynadığını öğrendi.
Uzmanlar hastalığın sebebini “oyun kollarının uzun süreli sıkıca tutulması ve tuşlara devamlı basılmasıyla oluşan minik, devamlı travmalar” olarak tanımlıyor.
PlayStation’ın üreticisi olan Sony’nin sözcüsü ise “Milyonlarca insan bu cihazları kullanırken bu durum sadece 1 kişide gerçekleşiyor. Bir eğlence aracıyla oynarken kullanma kılavuzunda bile bulunan temel sağlık öğütlerini dinlememek böyleistenmeyen sonuçlara yol açabilir.” diyerek ürünü savundu.
3. TV ekranları ve ışıktan kaynaklanan nöbetler
Aslında herkes oyunlardan önce ekrandaki bu tip uyarıları görmüştür. Bazı insanlar TV ekranında veya bilgisayar oyunlarında belirli ışık değişimleri meydana gelirken nöbet geçirirler.
Her 100 kişiden 1’inde epilepsi (sara nöbetleri) görülür. Bu epilepsilerin de %3-5’i fotosensitif yani ışığa duyarlı epilepsidir. Epilepsiye neden olan kaynak şu an için bilinmiyor. Ancak beyindeki dengesiz ve anormal biçimde gerçekleşen elektriksel, kimyasal sinyallerin neden olduğu düşünülüyor.
Epilepsinin kesin tedavisi olmadığı için hastaların nöbeti başlatan olaylardan kaçınması gerekir. Eğer fotosensitifse, hızla yanıp sönen ışıklardan kaçınmak gibi.
Nöbeti tetikleyen TV ve bilgisayar dışında başka kaynaklar da var elbet; gece kulüpleri, acil durum uyarı ışıkları bunlardan bazıları.
4. Bilgisayar kullanıcısının görme sendromu
Günde 2 saatten fazla bilgisayar başında oturan insanlar “Bilgisayar Kullanıcısının Görme Sendromu”na (BKGS)
yakalanabilirler.
BKGS, uzamış bilgisayar kullanımı sonrası oluşan göz yorgunluğu, baş ağrısı, bulanık görme, göz kuruluğu gibi problemleri içerir.
Çoğu kişide geçici olsa da her gün bilgisayar kullanan bir insanda oldukça çekilmez bir hal alabiliyor.
Bu hastalık bilgisayara çok yakından bakarak uzun süreli çalışma sonucu oluşur.
Amerikan Optometri Derneği, BKGS hastalarının % 70’inin günde en az 2 saat bilgisayar kullanan kişiler olduğunu söylüyor.
Doktorlar BKGS’yi önlemek için ekranı göz seviyesinde 10 cm aşağıda, 60 cm uzakta tutmayı öneriyorlar.
Parlamayı önleyici ekranlar ve uygun aydınlatma da göz problemlerini azaltacaktır.
5. Akıllı telefon başparmağı ve iPad eli
El ve kollarını tekrarlayıcı, zorlayıcı hareketlerde kullanan insanlar, örneğin Black Berry telefonunun topuzunu devamlı hareket ettiren, iPad ekranını uzun süre sürükleyen kişiler kademeli olarak kas, tendon ve sinirlerine ciddi zarar verirler.
Bu ağrılı duruma “tekrarlayan gerilme yaralanması” (TGY) adı verilir. TGY’ye en ciddi örneklerden biri bilekteki sinirlere aşırı basınç uygulanan karpal tünel sendromudur. Belirtileri el ve parmaklarda ağrı, uyuşma, kas hasarıdır. Çok ciddi vakaların tedavisinde cerrahi kullanılır.
Tetik parmak bir diğer TGY’dir. Parmaklar bükülü pozisyonda kalırlar. TGY’si olan bazı insanlar cilt altında “gangliyon kisti” olarak adlandırılan içi jel benzeri sıvıyla dolu kitle geliştirebilirler.
Bilek, el ve ayak eklemlerinde bulunabilen bu kistler cerrahi ile alınabildikleri gibi kendi haline de bırakılabilirler.
Hastanın şikayetlerinin geçmediği ve doktorların herhangi bir bulgu bulamadıkları vakalar yaygın TGY olarak adlandırılır.
6. Sahte şarj cihazından gelen ölüm
Şarj aletlerinin basit göründüğüne aldanmayın, içleri aslında fazlasıyla karmaşık. Ancak işin uzmanları tarafından ters mühendislikle sahteleri üretilip düşük fiyata alıcı bulabiliyor.
Üçüncü sınıf şarj aletlerinin çoğu güvenli olsa da bazı kullanıcıların elektrik kaçağı nedeniyle çarpmalara maruz kaldığını biliyoruz.
Hatta patlayan bataryadan ölen bir Çinli kadını duymuşsunuzdur.
Elbette ki bu ihtimal maliyeti düşürmek amacıyla güvenlik kurallarından yoksun olarak üretilen bütün sahte şarj aletlerinde mevcut.
Siz siz olun hayatınızı tehlikeye atmayın.
7. Kulak Çınlaması
Yapılan yeni bir araştırmaya göre cep telefonu kullanım alışkanlıkları, kalıcı kulak çınlaması olarak bilinen tinnitus riskine etki ediyor.
2010’da yapılan bir çalışmada tinnitusu olan 100 kişiye ve tinnitusu olmayan 100 kişiye cep telefonu kullanım alışkanlıklarıyla ilgili sorular soruldu.
Araştırmaya göre 4 yıldan uzun süredir yoğun biçimde cep telefonu kullanan insanlarda tinnitus görülme riski normalin 2 katı.
Diğer yandan daha önce yapılmış iki çalışma tinnitus ve cep telefonu arasında herhangi bir bağlantı bulamamıştır. Bir diğer çalışma ise elektromanyetik alana duyarlı olduğuna inanan insanların, cep telefonu kullanım süresine bağlı
olmaksızın tinnitus geliştirme riskinin daha fazla olduğunu belirtmiştir.
Tinnitusu olan insanlar dışarıdan bir ses gelmediği halde anlamsız sesler duyarlar. Sebebi belli olmadığı gibi tedavisi de çok zordur.
Epidemiyolojik bir çalışmaya göre insanların % 10-20’si değişken oranlarda tinnitusu tecrübe etmişler. Ancak bazıları görmezden gelirken % 1’inde kalıcı olmuş ve hayata etki etmeye başlamıştır.
8. Sessiz ölüm
Teknoloji ölümleri pek dikkat edilmese de bir çok trafik kazalarında görülmeye başladı.
Kulaklıklar, günümüzde gürültüden kaçmak için harika cihazlardır ancak bu kazalardan da kaçabileceğimiz anlamına gelmiyor. Çalışmalar göstermiştir ki yayaların karıştığı trafik kazalarında kulaklık kullananların oranı hızla artmaktadır.
2004 ile 2011 yılları arasında yayaların kulaklık takarken yaralandığı 116 kaza bulunuyor.
Maalesef kazaların % 70’inde yayalar ölmüş.
Kurbanların çoğu 30 yaşının altındaki erkekler. Yarısından fazlası tren kazası ve yaklaşık 1/3’ünde araçlar kazadan önce sesli veya görsel uyarı verdiklerini söylüyorlar.
Bunun haricinde uzun süre bilgisayar oyunu oynarken bir anda ölen kişileri de izlemişizdir.
9. Nintendinit ve Wiiit
Ortopedi doktorları artık Nintendo Wii oynarken çok geniş bir aralıkta meydana gelen yaralanmalara alışkın hale geldi.
Nintendo Wii fiziksel olarak insanları egzersize yönlendirmesi bakımından sağlıklı bir oyun tercihi gibi dursa da bazen spor yaralanmalarına neden olabiliyor.
Wii oynarken meydana gelen yaralanmalar kafa yaralanmaları, omuz çıkıkları ve kemik kırıkları olabiliyor.
Tıbbi literatürde bu yaralanmalara “Nintendinit” veya “Wiiit” deniliyor.
Ayrıca Bakınız
- Teknoloji insanoğlunun gizli düşmanı mı? Teknolojinin gizlenen zararları
- Teknoloji neden önemlidir? Teknoloji nasıl doğru kullanılır?
- Teknoloji ile insan hayatına giren yenilikler nelerdir? Teknoloji zararlı mı?
- Ofis çalışanları boyunlarını korumak için neler yapmalı? Boyun koruma prensipleri