Yumurta yapılan araştırmalara göre gıdaların içinde alabileceğimiz en kaliteli proteinin yumurtada olduğunu göstermiştir. Yumurta özellikle çocuklar için çok önemli bir besin maddesi olduğundan her gün tüketilmesi gerektiğini unutmamak gerekir. Ama her yerde yumurta satılıyor ve hep indirimlerde vazgeçilmez bir ürün oluyor. Farklı farklı fiyatlar ve markalar görmekteyiz. Hepsinin ambalajı alıcıyı etkiler ve kalitelisinden almaya çalışırız. Evde paketi açtığımızda üzerinde bazı kodlar yada rakamlar olduğunu görürüz. Bu kodlar üretici tarafından basılır ama ne anlamı var? Yumurtanın üzerindeki kodlar ne işe yarar? Yumurtanın üzerindeki rakamlar kalitesini mi belirtiyor? Yumurta üreticilerini devlet nasıl kontrol ediyor? Yumurtanın iyisini nasıl anlarız? Yumurta alırken nelere dikkat etmeliyiz? Yumurtanın faydaları nelerdir? Yumurta kabuğu yenmeli mi? Yumurta zarı neden yenmeli? bu soruların cevaplarını yazımızda alabileceksiniz.

Yumurtanın üzerindeki kodlar ne işe yarar? Yumurtanın iyisi nasıl anlaşılır?

Yumurtalar, market standartlarında ağırlık ve büyüklüğüne göre normalde 7 çeşittir. 70 gram olan en büyük sınıf olup, 45 grama kadar en küçük sınıfa kadar boyları ile genelde bizlerin karşısına XL, L ve M boyutlarında görmekteyiz. Boyları onların kalitesini belirlemez. Birde bunların kalite harflari vardır. A yüksek, B orta ve C sadece gıda üretim yapanlar için belirlenmiş harfleri ile 3 farklı kalite standartları ile karşımıza çıkar. Genelde A kalite yada B kalite olarak yumurta alırken önümüze çıkmaktaydı.

Çoğu markette indirimli olarak satılan yumurtalardan fırsat ürünü olarak bahsedilir ve uygun fiyatlara kampanya yaparak almamıza teşvik edilir. Son zamanlarda tüketicinin uyanması ile beraber satılan ürünlerin üzerinde gezen tavuk ibaresi konmaya başlandı. Gezen tavuk söylenip, organik yumurtaymış havası oluşturuluyor. Peki bunu kimse kontrol etmiyor mu? Kontrol ediliyordu ama 2018 yılından sonra daha da dikkat edilecek. 2018 yılında Resmi Gazete’de yayınlanan Yumurta Tebliği ile artık üreticiler daha dikkatli olması gerekiyor. Aynı zamanda tüketici de rahat bir nefes alacak.

Bilirsiniz artık tavuk çiftlikleri adeta bir hazır üretim yapan fabrika gibi çalışıyor. Tavuk fabrikasyon yetişiyor ve 12 saatte bir yumurta veriyor. Yumurtadan kesilenleri de zaten kesiyorlar. Fakat bu Tavuklar tamamen gdo’lu besinler ve hasta olmamaları içinde ilaçlı yetişiyor. Maalesef marketlerde satılan tavuklar genelde böyle.

Tavuk yemesek olur ama yumurta yemesek olmaz. Fabrikasyon tavuk yerine gezen tavuk çiftlikleri artık her yerde var. Hatta kayıt dışı köy yumurtası adı altında satılmakta. Genelde bu yumurtalar kahverengi olur ve köyden geldiklerine inanılarak diğer yumurtalara göre 2 kat daha fazla ücretle satılır. Sadece söylenene inanırız yada evimize kadar getiren kişilerin sözlerine.

Yumurta kabuğunun rengi ve yumurta sarısının rengi tamamen tavuğun yediği yemden kaynaklandığı için yanlış yönlendirmeler şimdiye kadar hep yapıldı. Artık kim, nasıl, ne şekilde, ne zaman, nerede sorularının cevabı yumurtanın üzerine işlenmesi gerekiyor. Aynı zamanda yumurta üreticisi eğer bunu organik yada gezen tavuk olarak da bunları ayırıp, üretiyorsa bu kodların başına 0, 1, 2, 3 sayılarını koyması gerekiyor. Bu kodlar sayesinde Tüketici kandırmalarının önüne geçilebilir.

Bütün yumurtalar, boyutlarına göre sınıflandırılır. Market standartlarında 7 çeşit mevcuttur. En büyük olan birinci sınıf 70g ve en küçük olan yedinci sınıf 45 g’dır. Yumurtalar; A, B, C olarak kalitesine göre kategorize edilip, paketleme tarihi üzerine basılarak kartonlanır. A yüksek kalitede, B orta kalitede, C sadece yemek endüstrisinde kullanıma uygun yumurtaları ifade eder.

Yumurtanın üzerindeki kodlar ne işe yarar? Yumurtanın iyisi nasıl anlaşılır? | Yumurtanın rengi onun daha kaliteli olduğunu göstermez

Yumurta üzerindeki kodlar yumurtanın kalitesini belirliyor mu?

Yumurta kodları tavuk yumurtası üreticisinin yetiştirme metodunu gösteriyor. 2017 Aralık ayının sonlarına doğru Resmi Gazete’de yayımlanan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Türk Gıda Kodeksi Yumurta Tebliği ile artık  yumurta üreticileri, “yetiştirme metodu kodu” devreye girmişti.

Yumurta kartonuna göre değil de artık üzerinde yazan seri numaralrının başındaki koda bakmak en azından kaliteli yumurta seçimi için öncelikli durumda.

Yumurta konusunda en çok üretim yapan illerimizden biri olan Balıkesir Ticaret Borsası ve Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı Faruk Kul yeni düzenleme ile kodsuz yumurta olmayacak ve bu üretilen kodsuz yumurtlarla halkın kandırılmayacağını düşünüyor. Yumurtanın kodlarına göre gezen mi, kümes mi yoksa organik mi anlayabileceğiz. Tabi bu kayıtlı ve vergisini ödeyene üreticiler için diyebiliriz.

4 farklı yumurta üretim kodu bulunmaktadır. Organik tavuk yetiştiriciliği için verilen yumurta kodunun başı 0 (sıfır) ile başlayacak. Serbest dolaşan tavuk ise yumurtalarının üstündeki kodların başında 1 vardır. Kümeste kafessiz gezen tavukların yumurtalarının üzerindeki kodun başında 2 ve fabrikasyon üretim yapan kafes içi tavuk yumurtalarının başında ise 3 numara kodu vardır.

Yumurta Yetiştirme metodu kodları ne anlama geliyor şimdi biraz buna değinelim.

Yumurtanın üzerindeki kodlar ne işe yarar? Yumurtanın iyisi nasıl anlaşılır? | Yumurta sarısının rengi onun daha kaliteli olduğunu göstermez

Yumurta üzerindeki kodlar ne anlam taşıyor?

Yumurta üzerinde kodların başındaki 0, 1, 2 ve 3 numaralarının ne anlama geldiklerini biraz daha açalım. Kod büyüdükçe yumurtanın maliyeti düştüğü için, bu nedenden aynı boydaki yumurtanın daha ucuz olma sebebi bundandır.

1. Yumurtanın üzerindeki kodlar 0 ile başlıyorsa

o ile başlayan yumurta kodları onun organik olduğunu gösterir. Tavuğun yetiştiriciliği ve kullandığı yem organikdir. Bildiğiniz köy tavuğu diyebiliriz. İçinde büyütücü ilaçlar, kimyasal maddelerin hiçbiri ve koruyucu hormanlar olmadığından en sağlıklı yumurta diyebiliriz. Fakat en pahallı yumurtadır da demesek olmaz.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca yetkilendirilmiş firmalarca denetim yapılmaktadır. 5262 sayılı Organik Tarım Kanunu ve 27676 sayılı Resmi gazetede yayımlanarak yürürlülüğe giren Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına ilişkin yönetmeliklere uyan sertifakasyon firmaları tarafından organik üretim yapan tavuk çiftlikleri denetim altındadır.

1 porsiyon M boyunda, ortalama 50 ile 60 gr arasındaki bir organik yumurtada 6,26 gram Protein, 5,25 ram Yağ, 1,175 gram Karbonhidrat ve Sıfır şeker olup, 79 kcal Enerji vermektedir.

Satıcı firmaların ürünleri marketlerde Organik Tarım logolu olarak bulunmaktadır. Özgürce dolaşan, organik yem ile beslenen tavukların yumurtası (The egg of free chickens fed with organic poulty feed) olduğunu arkasındaki işletme kodunu aşağıdaki resmi siteden sorgulayabilirsiniz.

İlgili Link: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı Kayıtlı işletmeleri sorgulama 

2. Yumurtanın üzerindeki kodlar 1 ile başlıyorsa

Yumurta kodunun başında 1 var ise Tavuk çifliğinde yumurta tavuklarının doğal olarak geliştiği ve normal yemleri tüketerek beslendiği söylenebilir. Kümes mantığında olmadıkları için köy tavuğu gibi diyebiliriz. Yemler Organik diyemeyiz. Organik yumurta bulunmadığında tüketilebilecek en sağlıklı yumurta diyebiliriz.

3. Yumurtanın üzerindeki kodlar 2 ile başlıyorsa

Kümes içinde dolaşan tavukların yumurtalarının başında 2 kodu vardır. Bu tavukların gelişimi yada beslenmesi için hormon yada yem olarak herhangi bir kısıtlama yoktur. Çocuk gelişiminde ve hastalar için bu tip yumurtaların alınmamasına dikkat edin.

4. Yumurtanın üzerindeki kodlar 3 ile başlıyorsa

Fabrikasyon tavuk çiftliklerinde hormonla kısa sürede büyütülerek, katkı maddeli besinler tüketen tavukların yumurtalarında 3 kodu ile başladığını görürsünüz. Otomatik yumurta üreten ve işin teknoloji kısmıyla birleşerek, üretimin çokça yapılması hedeflenmektedir. Maalesef Türkiye’de tüketilen en çok yumurta türüdür. Bir çok hazır katkılı gıdalarda, pasta ve böreklerde bu tip yumurtaların kulanıldığını unutmayın. Küçük yaşta okul dönemi çocuklarda kesinlikle tüketimini düşünmeyin.

Yumurtanın üzerindeki kodlar ne işe yarar? Yumurtanın iyisi nasıl anlaşılır? | Yumurta içi ve dışı olmak üzere tümüyle insan sağlığına etkileri var

Yumurta neden önemli? Yumurtanın iyisi ve tazesi nasıl anlaşılır?

Beslenme uzmanı Canan Karatay, insan proteinine en yakın ve en sağlıklı olanının yumurta proteini olduğunu söylüyor ve günde 2 tane yumurta yenmesi gerektiğini söylüyor. Doğal protein olan yumurtanın özellikle beyaz kısmı pişmiş olarak sporcuların en iyi gıdalarından biridir.

Sayısız yemeğin içinde kullanılan yumurta çok iyi bir protein deposudur. Hatta bıldırcın yumurtasının bir tavuk yumurtası kadar protein içermediği söylentisinin de yalan olduğunu hatırlatmak isteriz.

Çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimi için kesinlikle her gün 1 yumurta yenilmesi gerekmektedir. Yumurta en çok etkili olduğu hal rafadan olanıdır.

Yumurta A, B, D ve E vitaminleri için önemli bir gıdadır. Yumurtanın sarısında bulunan A Vitamini sağlıklı gözler, sağlıklı diş ve kemik gelişimi için çok gereklidir. İçerdiği kaliteli proteinin yanı sıra, dışarıdan alınması gerekli olan amino asitleri yeterli bir miktarda verebilmektedir.

D Vitamini Kemiklerin ihtiyacı olan Kalsiyumun kullanımına destek verirken, E Vitamini ise çok iyi bir antioksidandır. Yumurta sarısında doymamış yağ asit oranı yüksek olduğundan, Kalp ve Damar hastalarının en önemli besin kaynaklarından biridir.

Kan yapıcı Demir ve Çinko için özellikle büyüme çağı için vazgeçilmez mineraller yumurtanın içinde bulunmaktadır.

Yumurtanın %12’si kabuk, %58’i akı, %30’u sarısı olarak 3 bölümde görürüz. Yumurtanın sarı kısmı, “chalaza” adı verilen çift dokulu bir zar tarafından çevrelenmiştir. Bu zar aynı zamanda yumurtanın uç kısımlarında hava boşluğu oluşturur. Eğer yumurta tazelikten uzaklaşıyorsa bu hava boşluğu gittikçe artar.

Yumurtanın tazeliğini gösteren bazı dış görünüş özellikleri de vardır. İyi yumurtanın kabuğu temiz, görünüşü normal ve yüzeyi pürüzlü olmamalıdır. Genelde yumurtayı kırdıktan sonra tazeliği daha kolay anlaşılabilir. Taze yumurta kırıldığında içindeki sarı yayılmaz ve birbirine karışık halde olmaz.

Kırık ve çatlamış yumurta tazeliğini kaybetmiş yada kolay kaybedebilen, bakterilerin üremesi için iyi bir seçenek olduğundan yumurta alırken dikkat edilmesi gerekir.

Tatile çıkacak kişiler aldıkları yumurtayı buzdolabı yerine derin dondurucuya atarak saklayabilir. 9 ay süresince donmuş şekilde bekleyen yumurtaları tekrar kullanılacaksa kapalı kapların içinde önce buzlarını çözerek kullanılabilir.

Yumurtalar kendi karton kutuları içinde yıkanmadan, 0 ile 5 derece sıcaklığında buzdolabında saklanmalıdır. Yıkanan yumurtalar üzerindeki doğal koruyucu tabakanın çözülmesi ile daha erken bozulabilir. Yumurtalar eğer buzdolabına yerleştirilicekse, hava boşluğu olan üst kısım, yukarı gelecek şekilde konmalıdır. En kaliteli yumurta olsa bile buzdolabında 3 hafta içinde kullanılmalıdır. Buzdolabından çıkan yumurta dışarıda en fazla 2 saat tutulabilir.

Haşlanmış yumurtanın süresi uzadıkça, sindirimi de zorlaşır.

Eğer alınan yumurta bayat ise haşlanma süresi aşarsa, yumurtanın sarısındaki demir, beyazdaki sülfürle tepkimeye girer ve yeşil bir halka oluşturur. Bu halka demir sülfür halkasıdır ve yumurtanın içindeki B Vitaminlerinin kaybolduğuna işarettir.

Yumurtaların, iyi kaliteli olma özelliğini kaybetmeden, 3-4 hafta içerisinde tüketilmesi gerekir. Yumurta içeren bütün tariflere, pişirilme işlemi uygulanmalıdır. Çiğ yumurtanın hem sindirimi güçtür; hem de mikroorganizmaların bulaşma riski vardır.

Yumurtanın üzerindeki kodlar ne işe yarar? Yumurtanın iyisi nasıl anlaşılır? | Yumurtanın en yararlı hali yumurta sarısının çok pişmemiş hali olan rafadan yumurtadır

Yumurta kabuğu ve yumurta kabuğu zarı faydalı mı?

Yumurtayı kırıp genelde kabuğunu atarız. Haşlanan yumurtalarda genelde bahçe işlerini bilen kişilerce bitki diplerine doğru atılmaktadır. Aslında kabukla birleşen bazen haşlanmış yumurtayı soyarken üzerindeki zarı tadı olmadığı için atarız.

Yumurta kabuğu tıbbi olarak kabuktaki yumurta zarının oluşu ve kabuğu çevreleyen kalsiyum kaynaklı tercihe göre kullanılabilir. Ayrıca bahçe bitkilerini korumak, cilt temizliği içinde kullanılmakta.

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği her iki senede yaptıkları 25. toplantıda kas-iskelet sağlığı için yeni olabilecek tedavi yolları hakkında konuştular. Bu konuşmaya dünya geneli ve Türkiye’deki 1500 kadar fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı katıldı. Prof. Dr. Ayşegül Ketenci, Prof. Dr. Nurten Eskiyurt ve Prof. Dr. Cihan Aksoy ortak olarak en dikkat çeken araştırmanın yumurta zarı olduğunu söylediler. İstanbul Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı Üyesi Prof. Dr. Nurten Eskiyurt, kas ve kemik ağrılarının ve tutukluğun giderilmesinde, yumurta kabuğu zarının içindeki maddelerle bilimsel olarak bir çok araştırmaya konu olduğunu açıkladı.

Prof. Dr. Ayşegül Ketenci, Yumurta kabuğu zarıyla ilgili yapılan bilimsel araştırma sonuçlarında ağrısız bir yaşamın olabileceği konusunda güçlü umutlar olduğunu belirtti.

İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Ağrı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Aksoy, fizik tedavi ve rehabilitasyon süreçlerinde, eklem kıkırdağının yıpranmasını yumurta zarının kullanımı ile azaldığını gördüğünü belirtti. Cihan Aksoy, Yumurta kabuğunda bulunan zar, kireçlenme döneminde yıpranmanın etkilerini düşürdüğü ve eklem iltihabını baskıladığını, bunu yaparken de zararlı etkilerinin olmadığını söylüyor.

Piyasada yumurta zarı takviyeleri satılmakta. Yumurta kabuğu kalsiyumu (ESC), diğeri de doğal yumurta kabuğu zarı (MEN) içerdiği bilinmektedir. Eklem sorunu yaşayanlar bir ortopedi uzmanına gidip danışmadan bu tip takviyeleri kullanmasını önermiyoruz.

Haşlanan yumurtaların kabuklarındaki zarı ayıklayarak anında tüketilebilir. Her gün 2 yumurta ve zarı ile beraber yendiğinde ciddi bir doğal takviye almış olacaksınız. Eğer genede kalsiyum desteğini yumurta kabuğundan almayı düşünürseniz, o zaman yumurta kabuklarını iyice dövdükten sonra limon suyu ile karıştırarak buzdolabında yumurta kabuklarının tamamen erimesine görene dek takriben 2 ile 4 gün arasında bekletip, her gün 1 çay kaşığı içebilirsiniz.

Yumurtanın üzerindeki kodlar ne işe yarar? Yumurtanın iyisi nasıl anlaşılır? | Yumurta haşlandığında sarısının etrafında yeşil halkalar var ise bu onun bayatlama sürecine girdiğini gösterir

Yumurta kabuğunu neden çöpe atmamalıyız?

Yumurta kabuğundaki kalsiyum yerine gün içinde süt ürünlerinde ve yeşil sebzelerde, sağlıklı beslenme modeline uyuluyorsa zaten alınıyordur. Yumurta kabuğunu çöpe atılacağına bahçe bitkilerinin diplerine atarak, zararlı haşerelerden uzak tutabilirsiniz. Eğer evde kuş besliyorsanız özellikle beyaz yumurta kabuklarını atmayarak onların kemik sağlığını daha güçlü yapabilirsiniz. Bunun için 5 yumurta kabuğunu, 20 dakika 120 derece de pişirmeniz yeterli. Fırından çıkan kabukları ufalayarak, gıdalarının içinde ek olarak verebilirsiniz.

Bazı kadınlar arasında da yumurta kabuklarından doğal cilt maskesi yaygındır. Bir yumurta beyazı ile 2 yumurta kabuğunu (zarları ayrılmamış)  ezerek ince bir püre haline getirin. Ardından yüzün her tarafına masaj yaparak sürülmelidir. Ilık su ile durulayıp, cildinizi kuruladıktan sonra gözle görülür bir değişikliği fark edebilirsiniz. Yumurta kabuğu aşındırıcı gibi ölü deriyi ciltten almanıza yardımcı olmuştur.

Görüldüğü gibi yumurtanın çöpü olan kabuğu bile bir çok yararı bulunmakta. Yumurta alırken kesinlikle L yada M boylarına dikkat etmeyin. Asıl dikkat edilecek üzerindeki kodlardır. Başta çocuklar ve hamile kadınlar için temel besin ögesi olan yumurtayı alırken kaliteli olmasına dikkat ediniz.

Ayrıca Bakınız

• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından, Resmi Gazete yayımlanan yumurta tebliği